LOTR: Γιατί ο Γκάνταλφ ονομάζεται Μιθραντίρ; Στον “Άρχοντα των Δαχτυλιδιών” του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, τα ονόματα και οι τίτλοι των χαρακτήρων είχαν σημαντική βαρύτητα, αποκαλύπτοντας συχνά την καταγωγή τους ή τα αξιοσημείωτα επιτεύγματά τους
LOTR: Ορισμένοι χαρακτήρες προσδιορίζονταν κυρίως από την καταγωγή τους, όπως ο Gimli, ο γιος του Gloin, ή ο Aragorn, ο γιος του Arathorn. Αυτή η καταγωγή τόνιζε τη δικαιωματική τους διεκδίκηση θέσεων κύρους. Αντίθετα, άλλοι χαρακτήρες κέρδιζαν επίθετα που μιλούσαν για τις αξιοσημείωτες πράξεις, τα σωματικά χαρακτηριστικά ή τις προσωπικές τους φιλοδοξίες.
Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα επίθετα σε αυτή την επική ιστορία ανήκε στον Ar-Pharazôn, τον βασιλιά της Númenore που κατατρώγεται από μια ακόρεστη επιθυμία για χρυσό και αιώνια ζωή. Η απερίσκεπτη επίθεσή του στη Valinor οδήγησε στην κατακλυσμιαία πτώση της Númenor. Άλλα αξιοσημείωτα επίθετα περιλαμβάνουν τον Elendil τον Ψηλό, τον Glaurung τον Πατέρα των Δράκων και τον Ulmo τον Άρχοντα των Υδάτων. Αντίθετα, το επίθετο του Γκάνταλφ ήταν μάλλον απλό, καθώς ήταν ευρέως γνωστός ως “Γκάνταλφ ο Γκρίζος”. Αν και αυτή η ονομασία υπονοούσε τις μαγικές του δυνάμεις, για πολλούς απλά παρέπεμπε στον χαρακτηριστικό γκρίζο μανδύα του. Το θέμα αυτό αντηχούσε στα διάφορα ονόματα με τα οποία ήταν γνωστός ο Γκάνταλφ, τα περισσότερα από τα οποία περιέγραφαν τη φυσική του εμφάνιση σε διαφορετικές γλώσσες.
Για τα περισσότερα Χόμπιτ και πολλούς Άνθρωπους, το “Γκάνταλφ” αρκούσε ως το παρατσούκλι του. Στην κοινή γλώσσα, μεταφραζόταν ως “Ξωτικό με ραβδί”, συμβολίζοντας τόσο το ραβδί που κρατούσε όσο και έναν αέρα απόκοσμου που τον ξεχώριζε από τους κοινούς θνητούς. Αυτή η σύνδεση με τα Ξωτικά ήταν μια απόδειξη της μυστικιστικής του αύρας.
Ωστόσο, τα Ξωτικά, αναγνωρίζοντας ότι ο Γκάνταλφ δεν ήταν ένας από τους δικούς τους, τον αποκαλούσαν “Μιθράντιρ”. Αυτό το όνομα είχε απλούστερη προέλευση απ’ ό,τι φαίνεται, με το “μιθ” να σημαίνει γκρίζο, το “ραν” να σημαίνει περιπλάνηση και το “ρχάντιρ” να αναφέρεται σε προσκυνητή. Έτσι, το “Mithrandir” μεταφράζεται ως “Γκρίζος Περιπλανώμενος”, προσφέροντας μια απλή περιγραφή της εμφάνισης του Γκάνταλφ.
Το πραγματικό όνομα του Γκάνταλφ, γνωστό κατά τη διάρκεια της εποχής του ως Μάιαρ και χρησιμοποιούμενο στο Βάλινορ, ήταν “Ολόριν”. Στη γλώσσα Quenya (High Elvish), σήμαινε “όνειρο” ή “όραμα”, αν και χρησιμοποιήθηκε ελάχιστα στη Μέση Γη. Οι Νάνοι, όπως και άλλοι, έδιναν έμφαση στην εμφάνισή του όταν τον ονόμαζαν, αναφερόμενοι σε αυτόν ως “Tharkûn” στην αρχαία γλώσσα των Νάνων Khuzdul, που σήμαινε “Γκρίζος-άνθρωπος” ή “Ραβδί-άνθρωπος”.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είχαν όλοι σε μεγάλη εκτίμηση τον Γκάνταλφ ή δεν χρησιμοποιούσαν ευνοϊκά ονόματα γι’ αυτόν. Οι Άνθρωποι του Νότου τον ονόμασαν “Incánus”, που σημαίνει “Κατάσκοπος του Βορρά”, αντανακλώντας τα εμφανή ταξίδια του και την ανάμειξή του στις υποθέσεις τους. Κατά την άφιξή του στο Ρόχαν, ο Γκρίμα Σκουληκόγλωσσος τον αποκάλεσε υποτιμητικά “Láthspell”, που μεταφράζεται ως “κακόβουλη είδηση”. Παρομοίως, όταν βρισκόταν υπό την επιρροή του Σάρουμαν, ο βασιλιάς Θίοντεν αναφέρθηκε στον Γκάνταλφ ως “Καταιγίδα”, τονίζοντας την τάση του Γκάνταλφ να φτάνει όταν ελλοχεύουν προβλήματα. Ωστόσο, όταν έσπασε τα μάγια του Σάρουμαν, ο Θίοντεν επέστρεψε να τον προσφωνεί ως “Γκάνταλφ Γκρέιχαμ”, επισημαίνοντας τον γκρίζο μανδύα του.
Οι δύο τελευταίοι τίτλοι του Γκάνταλφ ήταν περισσότερο εμβληματικοί παρά τα ίδια τα ονόματα. Μετά την επική μάχη του με τον Balrog και την επακόλουθη ανάσταση, έγινε “Γκάνταλφ ο Λευκός”. Αυτή η αλλαγή σήμαινε την αναβαθμισμένη θέση του ανάμεσα στους Ιστάρι και την ανάληψη του ηγετικού ρόλου του Σάρουμαν. Σε όλη τη διάρκεια των “Δύο Πύργων”, αναφερόταν συχνά ως “Ο Λευκός Καβαλάρης”. Αυτοί οι τίτλοι σηματοδότησαν το αποκορύφωμα του σκοπού του Γκάνταλφ στη Μέση Γη, καθώς ο Λευκός Μάγος έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ήττα του Σάουρον, πριν τελικά επιστρέψει στη Valinor, όπου διεκδίκησε ξανά το όνομα “Olorin”.
