Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Κύριε Φιλίππογλου, το έργο του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ «Μαύρο Χιόνι – το ημερολόγιο ενός μακαρίτη» έμεινε ημιτελές λόγω του θανάτου του. Το γεγονός αυτό σας δυσκόλεψε ως προς την «ανάγνωση» του έργου ή σας έδωσε ελευθερία;
Κώστας Φιλίππογλου – Ο Μπουλγκάκωφ μας λέει από την αρχή την τελευταία δράση του κεντρικού χαρακτήρα. Οπότε ξέρουμε πως να βαδίσουμε για να αφηγηθούμε την ιστορία. Λείπει όμως ένα μεγάλο κομμάτι στο τέλος με τα γεγονότα που οδήγησαν τον ήρωα στην τελική του απόφαση. Δεν λέω άλλα για να μην κάνω σπόιλερ. Πριν ξεκινήσουμε την διασκευή, φοβόμουνα πως δεν θα βρίσκαμε ένα ωραίο τέλος. Καθώς όμως δουλεύαμε το έργο και το ξαναγράφαμε στην θεατρική πλέον μορφή του, καθώς το ζωντανεύαμε στην σκηνή, κατανοήσαμε το ύφος του και το τέλος που διαλέχτηκε ήρθε φυσικά και θεωρώ πως αντιπροσωπεύει και δεν προδίδει τον συγγραφέα.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Ο Μαξούντοφ, ο κεντρικός ήρωας της παράστασης, είναι ένας καλλιτέχνης, ένας συγγραφέας που μπλέκεται στα γρανάζια του Θεάτρου Τέχνης της Μόσχας επί Στάλιν. Μέσα από αυτή την ιστορία ο Μπουλγκάκωφ μας αποκαλύπτει χαρακτηριστικά του Θεάτρου Τέχνης εκείνης της περιόδου, παρωδεί τον μυθικό δάσκαλο και σκηνοθέτη Κονσταντίν Στανισλάφσκι και σκιαγραφεί χαρακτήρες του θεάτρου και των γραμμάτων. Απέχει πολύ η ιστορία αυτή από το σήμερα; Έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικά στον κόσμο του θεάτρου και της τέχνης εν γένει;
Κώστας Φιλίππογλου – Δυστυχώς δεν έχει αλλάξει τίποτα. Κάποια στιγμή λέω στην παράσταση σαν αφηγητής, πως όλα αυτά που είδατε στην σκηνή δεν συμβαίνουν στην πραγματικότητα, είναι αποκυήματα της αρρωστημένης φαντασίας του συγγραφέα, γιατί τέτοια θέατρα και τέτοιοι άνθρωποι δεν υπάρχουν. Και το κοινό ξεσπάει σε γέλια. Όλοι ξέρουμε πως σε αυτή την παλιά ιστορία βλέπουμε το παρόν και το μέλλον μας.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Το έργο σας χαρακτηρίζεται από έντονη «σωματικότητα», έναν όρο που πολύ συχνά ακούμε στο σύγχρονο ελληνικό θέατρο. Τι σημαίνει τελικά «σωματικό» θέατρο και πως απαντάται αυτό στις δικές σας παραστάσεις;
Κώστας Φιλίππογλου – Σωματικό ονομάζεται το θέατρο, όπου ο ηθοποιός δείχνει με το σώμα του κάτι περισσότερο από την απλή καθημερινότητα. Όπου το χρησιμοποιεί για να δημιουργήσει τοπία, συναισθήματα και καταστάσεις, μη ρεαλιστικές. Έτσι με την σωματική του κίνηση, παράγει στο κοινό συγκίνηση.
Οι δικές μου παραστάσεις είναι άλλοτε πολύ σωματικές, όπως το μαύρο χιόνι, και άλλοτε λιγότερο. Σε καμία περίπτωση πάντως δεν σκηνοθετώ ρεαλιστικά. Με ενδιαφέρει περισσότερο ο συμβολισμός.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Η παράσταση εκτός από την έντονη σωματικότητα, που υποστηρίζεται υποδειγματικά από όλο τον θίασο, έχει και πολλά στοιχεία κινηματογράφου. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό. Πως προέκυψε; Το κείμενο σας οδήγησε;
Κώστας Φιλίππογλου – Στο κείμενο υπάρχουν πολλές εναλλαγές χώρων και τοπίων, καθώς και σκηνές ονείρου και κωμικού εφιάλτη. Για να βγουν αυτές οι σκηνές οδηγήθηκα σε μια κινηματογραφική οπτική και αφήγηση. Ευτυχώς είχα ένα θίασο έτοιμο για όλα!
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Πόσο σημαντικό είναι για σας το εικαστικό-αισθητικό κομμάτι μιας παράστασης;
Κώστας Φιλίππογλου – Μου είναι πολύ σημαντικό. Τόσο σημαντικό όσο και ο λόγος.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Ηθοποιός, σκηνοθέτης και δάσκαλος. Ποια από τις τρείς αυτές ιδιότητες σας, είναι αυτή που έστω και λίγο ξεχωρίζετε από τις άλλες και γιατί;
Κώστας Φιλίππογλου – Έχω υπάρξει περισσότερα χρόνια ηθοποιός απ’ ότι σκηνοθέτης και δάσκαλος. Αφοσιώνομαι και στις τρεις μου ιδιότητες. Αλλά πρέπει να σας πω πως η σκηνοθεσία με χαροποιεί σαν αποτέλεσμα, αλλά με κουράζει και μου προκαλεί αϋπνίες, η διδασκαλία με κάνει δοτικό και περήφανο για τους μαθητές μου, αλλά με απομυζεί ενεργειακά, ενώ όταν παίζω σαν ηθοποιός, απλώς απολαμβάνω την κάθε στιγμή.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Είναι εύκολο ή δύσκολο να σκηνοθετείτε τον εαυτό σας;
Κώστας Φιλίππογλου – Μου είναι δύσκολο, για αυτό και δεν το κάνω συχνά. Θέλω να παρακολουθώ και να βελτιώνω τις παραστάσεις μου. Το μαύρο χιόνι φερ’ ειπείν, το βλέπω στο βίντεο για να δώσω σωστές παρατηρήσεις. Κυρίως στον εαυτό μου!
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Έχετε δουλέψει με σπουδαίες ομάδες και δημιουργούς του εξωτερικού, με σημαντικότερη, πιστεύω, τη συνεργασία σας με την θεατρική ομάδα Complicite και τον Simon McBurney. Ποιες είναι οι κύριες διαφορές που εντοπίζετε στον τρόπο που δουλεύουν οι ομάδες του εξωτερικού σε σχέση με την Ελλάδα;
Κώστας Φιλίππογλου – Η complicite είναι μια από τις σπουδαιότερες θεατρικές ομάδες στον κόσμο. Με παγκόσμιες περιοδείες και τεράστια καλλιτεχνικά και οικονομικά αποθέματα. Ό,τι ζητήσεις για να σε βοηθήσει στη δημιουργία, στο φέρνουν αμέσως. Ο Simon είναι ένας ιδιοφυής σκηνοθέτης. Κάθε σύγκριση μαζί τους θα μας αδικούσε. Δεν έχουμε αυτά τα μέσα και δεν θα τα αποκτήσουμε ποτέ, γιατί δεν έχουμε και αυτό το κοινό που τους στηρίζει. Έχουν επίσης σωστή οργάνωση, μεγάλη ιστορία και παράδοση αιώνων στο θέατρο. Ενώ η ιστορία του σύγχρονου Ελληνικού θεάτρου είναι σχετικά μικρή.
Εμείς δεν έχουμε τέτοιες δομές και τόσο πλούτο. Έχουμε όμως σπουδαίους καλλιτέχνες και αυτό μας κάνει να έχουμε ένα θέατρο ενδιαφέρον και σε σημεία πολύ καλύτερο από αυτό της Ιταλίας της Ισπανίας και της Γαλλίας.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Κ. Φιλίππογλου, γιατί ένας άνθρωπος που έχει την πορεία που έχετε εσείς στο εξωτερικό, αποφασίζει να επιστρέψει στην Ελλάδα και κάνει θέατρο εδώ;
Κώστας Φιλίππογλου – Δύο είναι οι λόγοι. Ο ένας προσωπικός και ο άλλος καλλιτεχνικός.
Τέλος του 2010 γεννήθηκε ο γιος μου και έτσι αποφάσισα να έχω σαν βάση την Ελλάδα, για να είμαι μαζί του. Και έπειτα ήρθε η στιγμή στην ζωή μου, που σαν ηθοποιός και σκηνοθέτης θέλησα να δημιουργήσω στην μητρική μου γλώσσα.
Δήμητρα Χουμέτη (Lavart) – Αν είχατε τη δυνατότητα να δημιουργήσετε την παραγωγή των ονείρων σας, με τον θίασο των ονείρων σας, ποιο έργο-κείμενο, με ποιους ηθοποιούς και ποιους συντελεστές θα επιλέγατε;
Κώστας Φιλίππογλου – Θα ήθελα να κάνω την τρικυμία του Σαίξπηρ με ένα μικτό θίασο από ηθοποιούς της complicite και Έλληνες που έχω ξεχωρίσει. Μέσα στους Έλληνες θα ήταν και όλοι οι ηθοποιοί από το «μαύρο χιόνι».
https://www.lavart.gr/mavro-chioni-imerologio-enos-makariti-sti-thessaloniki/
Συνέντευξη: Δήμητρα Χουμέτη (Lavart)
