Πλην-Κριτική για το βραβευμένο με Πούλιτζερ μυθιστόρημα του Άντριου Σων Γκρίερ
Κοντά στα πενήντα του πια, ο Άρθουρ Πλην, κάποτε δημοφιλής συγγραφέας, αναρωτιέται πως γίνεται ο «πόνος της αγάπης να πονάει πάντοτε». Δίνει στον εαυτό του μια γρήγορη, απάντηση: φταίει η έλλειψη ενός «προστατευτικού κελύφους» που θα τον προστατεύει από τον πόνο, ενός αδιαπέραστου θώρακα που θα κρατάει μακριά τα χτυπήματα από τις αιχμηρές γωνίες του έρωτα.
Έτσι, ο Πλην, πλήρως απροστάτευτος, χωρίς θώρακες και κελύφη, ξεκινάει ένα μακρύ ταξίδι πένθους αρχικά και επαναπροσδιορισμού τελικά, όταν μαθαίνει πως ο τελευταίος του σύντροφος πρόκειται να παντρευτεί και μάλιστα καλεί και τον ίδιο στο γάμο. Ένα ταξίδι που διατρέχει από τη Δύση έως την Ανατολή: Γαλλία, Μαρόκο, Ινδία, Γερμανία, Μεξικό, ΗΠΑ, Ιαπωνία. Ταξίδια που γεμίζουν ένα ολόκληρο βιβλίο, το Πλην του βραβευμένου με Πούλιτζερ Άντριου Σων Γκρίερ.
Ο Γκρίερ, σ’ αυτό το πέμπτο του μυθιστόρημα, πλάθει έναν χαρακτήρα απ’ αυτούς που πιθανόν να μας κούραζαν, εάν τον συναναστρεφόμασταν στην καθημερινή μας ζωή. Μόνιμα μεμψίμοιρος, με τη χείριστη εικόνα για τον εαυτό του και με μία ακατάπαυστη αγωνία για το πόσο άσχημα μπορεί να του φερθούν οι γύρω του, ακόμη κι αν τίποτα από τις εικασίες του δεν επιβεβαιώνεται εν τέλει, ο Πλην ζει σ’ έναν κόσμο ταπείνωσης και αναμνήσεων που ο ίδιος έχει χτίσει.
Κι όμως τελικά, ακριβώς αυτός ο χαρακτήρας του Πλην, αυτός ο «ξοφλημένος συγγραφέας» κάνει ένα ταξίδι συναρπαστικό μέσα από τις λέξεις του Άντριου Σων Γκρίερ, ο οποίος αποτυπώνει με ζωηρά χρώματα την γεωγραφία αυτού του ταξιδιού, τις αγορές της πόλης του Μεξικού, το μητροπολιτικό αέρα του Βερολίνου, τους αμπελώνες του Τορίνο και την έρημο του Μαρόκο. Σ’ όλα αυτά προστίθεται και το φίνο, έξυπνο χιούμορ του συγγραφέα, τα κωμικά στοιχεία στα ταξίδια του Πλην ακόμη κι όταν βιώνει άσχημες στιγμές, τα λογοπαίγνια, που στην ελληνική βέβαια μετάφραση, χάνουν κάπως από την πρωτότυπη σπιρτάδα τους. Ο κωμικός εξάλλου χαρακτήρας είναι κι αυτός που ξεχώρισε και χάρισε το Πούλιτζερ στον Γκρίερ κι ας προκύπτει -όπως έχει πει και ο ίδιος- ένα κωμικό μυθιστόρημα από μία βαθιά θλίψη.
Στην αγγλόφωνη έκδοση του το Πλην (Less ο πρωτότυπος τίτλος), είναι στολισμένο με ένα πολύ ιδιαίτερο εξώφυλλο: τον Άρθρουρ Πλην σε ελεύθερη πτώση ανάμεσα σε δακτυλογραφημένες κόλλες χαρτιού, με μία τρομαγμένη αλλά κι αστεία απορημένη έκφραση στο πρόσωπό του. Ίσως να είναι η στιγμή που αναρωτιέται γιατί «η αγάπη πάντοτε πληγώνει;». Η στιγμή που μας κάνει κι εμάς να αναρωτηθούμε άραγε γιατί η αγάπη πάντοτε πληγώνει;
Η απορία δε μπορεί να μείνει μετέωρη και χωρίς αντίκρυσμα. Ο Πλην με τις αναμνήσεις των παλιών του εραστών κι εμείς με τις δικές μας, ίσως στην τελευταία σελίδα να έχουμε κλέψει τις απαντήσεις μας.
Πλην, Εκδόσεις Δώμα, 2019, σελ. 320
