Ο σύγχρονος ορισμός του σαλέ, όπως αποδίδεται μέσα από 5 κατοικίες – σύγχρονα σαλέ.
Το χειμώνα, η κατοικία στο βουνό αποτελεί ένα όνειρο για πολλούς και φέρνει εικόνες με χιονισμένες βουνοκορφές και τζάκια που καπνίζουν. Πόσο μάλλον τώρα, που πλησιάζουν οι γιορτινές μέρες, τα σύγχρονα σαλέ σίγουρα θα ήταν ιδανικές επιλογές στην φαντασία μας, προκειμένου να περάσουμε «Λευκά Χριστούγεννα». Η επιλογή του βουνού για κατοίκιση επιφέρει την επιθυμητή απομόνωση και περισυλλογή που χρειάζεται ο άνθρωπος μακριά από την βαβούρα της πόλης. Η επαφή με την φύση και η αναζωογόνηση μέσα από αυτή, θα ήταν ένα επιθυμητός συνδυασμός από πολλούς για τις δύσκολες αυτές εποχές της απομόνωσης.
Τα «παραδοσιακά» σαλέ, το οποίο προέρχεται από το «chahtelèt» (καλύβα βοσκού) αναφέρονται σε τύπο σπιτιού ή άλλου κτηρίου, ο οποίος απαντάται κυρίως στις ορεινές περιοχές της κεντρικής Ευρώπης. Αποτελούνται συνήθως από ένα συμπαγές ξύλινο σπίτι με παραθυρόφυλλα και τη χαρακτηριστική στέγη αετωμάτων, ώστε να απομακρύνεται εύκολα το χιόνι που συσσωρεύεται λόγω του μεγάλου υψομέτρου, ενώ στηρίζονται σε μια πέτρινη βάση. Στην Ελλάδα ο όρος «σύγχρονα σαλέ» χρησιμοποιείται, συχνά για οποιαδήποτε μεγάλη εξοχική κατοικία σε ορεινή περιοχή. Με αφορμή αυτόν τον όρο, παρουσιάζονται 5 κατοικίες που αντλούν στοιχεία απ’ αυτόν.
Chalet Anzère / SeARCH / Ελβετία / 2015
Η έμπνευση πίσω από το Chalet Anzère, βρίσκεται στο εντυπωσιακό «Grand Chalet Balthus», στο Rossinière (CH) με μεγάλες προεξοχές στην οροφή. Το πρόγραμμα των 500 τ.μ. έχει σχεδιαστεί σε έναν καθαρό όγκο, με το γκαράζ να έχει μετακινηθεί στο μπροστινό μέρος της κατοικίας, προσφέροντας άνετη πρόσβαση στον κάτω δρόμο, σε σχέση με την αλλοτινή του τοποθεσία. Η σύνδεση του γκαράζ με τα τρία επίπεδα της κατοικίας γίνεται με την βοήθεια διαδρόμου και ανελκυστήρα, λαξευμένο στο βουνό. Στον κάτω όροφο βρίσκεται ο ξενώνας, στο μεσαίο όροφο τα κύρια καθιστικά και στην σοφίτα ένα ιδιωτικό διαμέρισμα.
Κάθε επίπεδο προσφέρει πρόσβαση σε βεράντες μήκους τριών μέτρων, που συνδέονται μεταξύ τους με σκάλες, δημιουργώντας ένα «παιχνίδι» διαδρομών στις προσόψεις του κτηρίου. Η θέα στον ορεινό όγκο Dent Blanche με τις 4000+ κορυφές του Matterhorn, Dent Blanche, Dufourspitze και Weisshorn, μόνο μοναδική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί.
Poisson Blanc Chalet / NatureHumaine / Καναδάς / 2019
Η τραχιά τοπογραφία της περιοχής, χαρακτηρίζεται από το επικλινές της έδαφος. Η κατοικία παρουσιάζεται ως ένα αγκυροβολημένο θεμέλιο, αποκαλύπτοντας μια γωνιακή και μονολιθική αρχιτεκτονική. Η επιλογή του σχήματος, του όγκου και η μινιμαλιστική του διάθεση, αποσκοπούν στο ελάχιστο αποτύπωμα του στην τοποθεσία. Η τετράγωνη κάτοψή του συμπληρώνεται με μια συμμετρική οροφή με δίχτυ, που ενισχύει τη γεωμετρική του εμφάνιση.
Στο εσωτερικό, το ύψος των κρυμμένων δοκών δίνουν μια αίσθηση κατακόρυφης θέσης σε αυτόν τον περιορισμένο χώρο. Η διασταυρούμενη αυτή δομή της οροφής αντηχεί το όνομα της λίμνης, δίνοντας την εντύπωση του σκελετού ενός ψαριού σε συνδυασμό με το χρώμα της. Ο μέτριος προϋπολογισμός οδήγησε στη βελτιστοποίηση των χώρων του σαλέ καθώς και στη σύνθεση μίας παλέτας απλών και προσιτών υλικών. Μείωση των περιοχών κυκλοφορίας, δημιουργία συμπαγών χώρων, ομαδοποίηση υπηρεσιών και διαμόρφωση απόψεων προς το τοπίο. Το αποτέλεσμα είναι μια ασυνήθιστη, απλή και μονόχρωμη αρχιτεκτονική που εξερευνά την καθαρότητα του τετραγώνου.
V-Lodge / Reiulf Ramstad Arkitekter / Νορβηγία / 2013
Το κτίριο βρίσκεται στα βουνά πάνω από το χωριό Ål, ανάμεσα σε πίστες σκι το χειμώνα και μονοπάτια πεζοπορίας το καλοκαίρι. Αποτελείται από δύο όγκους σε σχέδιο σχήματος V με τζαμαρία με νότιο προσανατολισμό στη λαξευμένη διασταύρωση. Ο κύριος όγκος περιλαμβάνει την είσοδο και τις συνδυασμένες ζώνες τραπεζαρίας, κουζίνας και καθιστικού, προσανατολισμένες παράλληλα με το περίγραμμα της τοπογραφίας. Στο δεύτερο όγκο βρίσκεται το μπάνιο, τρία υπνοδωμάτια και ένα νεανικό κατάλυμα στο άκρο, το καθένα σε κλιμακωτά επίπεδα σε ευθυγράμμιση με το επικλινές έδαφος.
Η απλότητα, η συγκράτηση, το πρόγραμμα και η μορφή, χαρακτηρίζουν αυτό το «καταφύγιο» στη μορφή. Προ-πατενταρισμένο Heart Pine (ξύλο που αναφέρεται στο εγκάρδιο του πεύκου), επενδύει εξ ολοκλήρου το εξωτερικό, δημιουργώντας την αίσθηση ενός ομοιογενούς «δέρματος» σε αρμονία με το περιβάλλον του. Στο εσωτερικό οι τοίχοι, η οροφή και τα σταθερά έπιπλα είναι στρωμένα με φύλλα κόντρα πλακέ, και το συνδυασμένο τζάκι και ο πάγκος της κουζίνας είναι από χυτοσίδηρο. Τα ανοιγόμενα τζάμια από το δάπεδο μέχρι την οροφή παρέχουν άπλετο φως και θέαση προς το περιβάλλον, με αποκορύφωμα την τζαμαρία στην άρθρωση των δύο όγκων. Η μορφή του ερμηνεύει τις τοπικές και εθνικές οικοδομικές παραδόσεις, με υλικά που ταιριάζουν και συμπληρώνουν το δάσος από σημύδες και την ποιότητα του φωτός.
Mountain House / STUDIO RAZAVI / Γαλλία / 2017 – Το σύγχρονο – παραδοσιακό σαλέ
Η κατοικία βρίσκεται στο χωριό Manigod, στην περιοχή Auvergne-Rhône-Alpes της ανατολικής Γαλλίας, ένα δημοφιλή προορισμό για σκι απολύτως κατάλληλο για σύγχρονα σαλέ. Οι ιδιοκτησίες στην περιοχή υπάγονται σε συγκεκριμένες συντεταγμένες, με ξύλινες καμπίνες με στέγη. Οι αυστηροί έλεγχοι που διέπουν τις νέες κατασκευές, υπαγορεύουν συγκεκριμένες λεπτομέρειες στα δομικά υλικά, τα μεγέθη παραθύρων και την κλίση της οροφής. Η ανάλυση των ιστορικών κτηρίων οδήγησε τον αρχιτέκτονα Alireza Razavi στην προσπάθεια ερμηνείας του με πιο σύγχρονο τρόπο. «Προκειμένου να παρακάμψουμε αυτούς τους περιορισμούς, φροντίσαμε πολύ να αναλύσουμε τα ιστορικά κτίρια, ώστε να κατανοήσουμε τι πέτυχαν οι μορφές τους και πώς διαμόρφωσαν την τοπική αρχιτεκτονική κουλτούρα», δήλωσε ο Razavi.
Αυτή η αναζήτηση οδήγησε στην ενσωμάτωση αυτών των πληροφοριών, σε συνδυασμό με την αποφυγή των τεχνητών και ξεπερασμένων στοιχείων και την διασφάλιση πως το κτίριο ήταν απόλυτα συμβατό με τον κώδικα. Η κατοικία αναπαράγει τη μορφή των παραδοσιακών σαλέ, τα οποία χρησιμοποιούνταν από τους αγρότες προκειμένου να κρατήσουν τα ζώα σε έναν αχυρώνα στο ισόγειο, με ένα επίπεδο παραπάνω για την αποθήκευση ζωοτροφών και έναν όροφο για διαβίωση.
Sirdalen House / Filter Arkitekter/ Νορβηγία/ 2015
Η περιοχή που βρίσκεται το οικόπεδο χαρακτηρίζεται από το πολύ απότομο έδαφος, κοντά σε μια από τις πίστες του σκι στο χιονοδρομικό κέντρο Ålsheia. Δεδομένης της τοποθεσίας, ήταν επιθυμητό να σκαφτεί το τοπίο, ενσωματώνοντας την κατοικία μέσα του προκειμένου, να λειτουργήσει ως στοιχείο ενσωματωμένο στη φύση, τόσο το χειμώνα όσο και το καλοκαίρι. Από την πίσω πλευρά, το έδαφος συνεχίζει φυσικά πάνω από την οροφή. Λαμβάνοντας υπόψη το απότομο οικόπεδο, το οποίο υπόκειται επίσης σε κατολισθήσεις και την ανάγκη μιας κατοικίας δίχως συντήρηση, η επιλογή του σκυροδέματος ήταν αναμενομένη. Η κατοικία δεν έχει ενσωματωμένες υδρορροές, με το νερό να τρέχει φυσικά πάνω από την οροφή και τους πλευρικούς τοίχους. Με την πάροδο του χρόνου το σκυρόδεμα θα αποκτήσει μια επιφάνεια χρωματισμένη από το νερό. Με την καλλιέργεια βρύων, το σκυρόδεμα θα αποκτήσει την ίδια παλέτα χρωμάτων με την πλαγιά, με αποτέλεσμα σε μερικά χρόνια να ενσωματωθεί πλήρως στο τοπίο.
Στο εσωτερικό, προκειμένου να απαλυνθεί η σκληρότητα του σκυροδέματος, ενσωματώθηκαν ξύλινα στοιχεία στην κουζίνα, τις πόρτες, τα κιγκλιδώματα και τη σάουνα. Τέλος, όλα τα γυάλινα στοιχεία εκτελούνται με λεπτομέρειες πρόσφυσης, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν τα πλαίσια και τα περβάζια.
Κείμενο: Νεφέλη Τσινοπούλου (Lavart)
