“Are you going to float too?” μας ρωτάει για ακόμα μία φορά ο δολοφόνος κλόουν Pennywise στην ταινία It: Chapter 2.
Η μητέρα του Donnie Darko στην ομώνυμη ταινία, μία διανοούμενη που είχε εγκατασταθεί στο Midwestern suburbia και η οποία παίχτηκε με τρομακτική ψυχραιμία από τη Mary McDonnell, διαβάζει το It στο παρασκήνιο μίας μόνο σκηνής και το διαβάζει με μία αλλόκοτη αφαίρεση. Καθισμένη σε έναν καταπράσινο κήπο σε ένα κομψό κόκκινο σπιτάκι, κρατώντας το βιβλίο σε απόσταση περίπου ενός μέτρου από το πρόσωπό της, οι γωνίες του στόματος της στράφηκαν προς τα κάτω. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με το εξαίρετο βιβλίο-μαμούθ του Stephen King.
Kαι είναι σχεδόν αδύνατο να αγνοήσει κάποιος την επιρροή του King στην pop κουλτούρα. Εδώ και 4 δεκαετίες, κανείς άλλος συγγραφέας δεν κυριάρχησε στο τοπίο της γραφής του horror σαν αυτόν. Βέβαια, όπως υπενθύμισε στον κόσμο η προσαρμογή σε ταινία μεγάλου μήκους του It το 2017, το horror είναι ακόμα το calling card του King.
Στο It: Chapter 2 πιάνουμε το νήμα της ιστορίας είκοσι επτά χρόνια μετά την πρώτη μάχη με το κακό και οι Losers ξαναθυμούνται τις υποχρεώσεις τους όταν ο τρομακτικός κλόουν επιστρέφει στο Derry. Όλοι έχουν ξεχάσει τα τραυματικά γεγονότα του παρελθόντος τους, με εξαίρεση τον Mike (Isaiah Mustafa), τον μοναδικό που παρέμεινε πίσω. Αυτή τη φορά υπόσχονται πως το Αυτό δεν θα ξαναεπιστρέψει.
Το It (2017) κατάφερε να αναμείξει με ένα λεπτό τρόπο τα γεγονότα που πυροδότησαν την πλοκή μαζί με καθαρό άγχος και αποτέλεσε μία ευχάριστη αλλαγή για τους σινεφίλ του τρομακτικού. Δυστυχώς το It: Chapter 2 δεν ακολουθεί τον ίδιο δρόμο με τον προκάτοχό του και ξεκινάει με μια αδέξια αφηγηματική δομή: η πρώτη ταινία δεν ακολούθησε το χρονικό back-and-forth του μυθιστορήματος του Stephen King, προτιμώντας να επικεντρωθεί στα παιδιά, σε αντίθεση με το Κεφάλαιο 2 που πολλαπλασιάζει τα ταξίδια μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος. Η ταινία ενσωματώνει μηχανικά τα υποχρεωτικά χρονικά αποσπάσματα και τις παραπλανητικές διαμάχες για να δικαιολογήσει την παρατεταμένη διαδοχή στα μέλη του κλαμπ των losers. Το αποτέλεσμα είναι ανεκδοτικές σκηνές αναδρομών που υποτίθεται ότι δίνουν μια μικρή ουσία στους χαρακτήρες, αλλά που αγωνίζονται να κάνουν τα τραύματα που κληρονομούνται από την παιδική ηλικία να υπάρξουν δικαιολογημένα σε ενήλικες.
Ακόμα πιο απογοητευτικό είναι το γεγονός ότι το καστ είναι παγκοσμίως ακαταμάχητο και με υπέροχες ερμηνείες που χάνονται στο υπερθέαμα της ταινίας. Ο Bill Hader ως Ρίτσι ξεχώρισε, όντας φοβερός στην κωμική αποσυμφόρηση, όπως όταν μπαίνει στο πεδίο του συναισθήματος. Το καστ συμπληρώνουν ονόματα όπως James McAvoy, Jessica Chastain, Jay Ryan και James Ransone που υπογράφουν με την χολιγουντιανή τους αύρα την ταινία αυτή. Τα εύσημα θα πρέπει να δοθούν και πάλι στον Bill Skarsgård που η σωματική του υποκριτική ζωντανεύει τον κακό Pennywise όπως δεν θα το φανταζόταν κανείς.
Ο σκηνοθέτης της ταινίας, Andy Muschietti, φαίνεται υπόχρεος σε δεκαετίες κινηματογραφικού τρόμου, με ταινίες του ’70 και του ’80 να είναι οι βασικές του επιρροές. Το Κεφάλαιο 2, λοιπόν, υπάρχει σε αυτή την χρυσή τομή μεταξύ των εξής διακρίσεων: αγκαλιάζει τις σοκαριστικές εφηβικές ιστορίες και τα τέρατα των B-movies, προσπαθώντας να παρουσιάσει ταυτόχρονα επί οθόνης τον ανθρώπινο πόνο με την μορφή της οργισμένης βίας, της ενδοοικογενειακής κακοποίησης, της ρομαντικής διάθεσης και του φανατισμού. Όμως τείνει να μεταμορφώσει τον συντριπτικά εσωτερικό, ψυχολογικό τρόμο του King σε εξωστρεφή, υπερφυσική φρίκη με απλές χάρες και υπερβολικά jumpscares.
Το μυθιστόρημα έχει βάρος όχι λόγω των τεράτων του, αλλά επειδή δημιουργεί μια μεγαλύτερη ιστορία για την ανακάλυψη του κακού. Οι τρομακτικοί κλόουν είναι απλά τρομακτικοί. Δεν είναι ηθικά απωθητικοί και σίγουρα δεν είναι μεταφορές για τις συλλογικές αμαρτίες του ανθρώπινου είδους. Επειδή το «It» του Muschietti είναι, στο μεγαλύτερο μέρος, περί τεράτων, δεν παίρνει το χρόνο να κάνει την πόλη του Ντέρι ένα πραγματικό μέρος με μια σκοτεινή, κρυμμένη, ανησυχητική αμερικανική ιστορία- η ταινία δεν έχει την αίσθηση του μυθιστορήματος για έναν πιο μεγάλο σκοπό.
Ένα πράγμα ξεχώρισε μετά την προβολή της ταινίας αυτής. Πρόκειται για το μοτίβο του κύκλου και πόσο δύσκολο είναι να σπάσεις ένα τέτοιο μοτίβο. Η ίδια η πόλη ήταν παγιδευμένη σε ένα φαύλο κύκλο όπως άλλωστε και ο κάθε χαρακτήρας ξεχωριστά: παγιδευμένοι στην αίσθηση της ανικανότητας, της αγάπης χωρίς ανταπόκριση, του μίσους, του πόνου, της κακοποίησης. Το μοτίβο της κακοποίησης είναι αυτό που αντηχεί ακόμα: βλέποντας την Μπέβερλι να διαιωνίζει το μοτίβο της κακοποίησης στην ενήλική της ζωή είναι αληθινά τρομακτικό.
Γενικότερα, αναπνέοντας έναν νευρικό αέρα, το είδος ταινιών horror ζωντανεύει μέσα από το πλήρες φάσμα της ανθρώπινης ψυχολογίας. Και είναι αυτό που λείπει από τις ταινίες τρόμου σήμερα και ειδικότερα από το Κεφάλαιο 2. Οδηγείται από την επιθυμία μας να σταματήσουμε όλα τα ρολόγια, να συρρικνωθούμε σε μια φούσκα του γνωστού και να απορρίψουμε το άγνωστο. Ομοίως, η φρίκη συνδέεται με τη βαθιά γνώση ότι αν δεν μπορέσουμε να προσαρμοστούμε, θα χάσουμε. Οι αφηγήσεις αυτές μας προειδοποιούν να μην προσκολληθούμε σε παρωχημένες παρηγοριές. Η σκοτεινή ευχαρίστηση της απόλαυσης του horror είναι να υποστηρίξει αυτή τη φοβερή αλήθεια μέσα από μια μικρή φούσκα ασφάλειας. Πρόκειται για την νόηση της απελπισίας του πραγματικού πράγματος που τελικά λαχταρά το φανταστικό του αντίγραφο σύμφωνα με τον Φρόιντ. Όμως αν το είδος του horror έχει μια αρετή, μία και μοναδική ανθρώπινη ποιότητα που εμφανίζεται σταθερά, αυτή είναι παλιά: γενναιότητα. Επειδή η γενναιότητα μαζί με την οργή και την φαντασία αρκούν για να νικήσουν το Αυτό. Η αποδοχή του κακού είναι μια παγίδα από την οποία, για να ξεφύγουμε, θα πρέπει να ονειρευόμαστε.
