5 Ευρωπαϊκές Ταινίες πάνω στη θεματική της ενηλικίωσης
Οι ιστορίες ενηλικίωσης είναι ένα εν γένει αγαπητό θέμα στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Ανήκουν στην κατηγορία των Genre Studies των Ανθρωπιστικών σπουδών, και συνήθως ακολουθούν την πορεία του πρωταγωνιστή της ιστορίας από την εφηβεία στην ενηλικίωση, ή τις συναισθηματικές αλλαγές του μέσα από ένα «ταξίδι» εξερεύνησης και αυτογνωσίας.
Έχοντας μια πληθώρα επιλογών, επιλέχθηκαν πέντε ευρωπαϊκές ταινίες για την πρόωρη, συχνά βίαιη και καμιά φορά ετεροχρονισμένη ενηλικίωση που συντελείται μέσα από τη φιλία, την πρώτη αγάπη, τη σεξουαλική αφύπνιση, τη μοναξιά, την κατάρρευση των κοσμοειδώλων, το τέλος της αθωότητας και το πάντα επίπονο πέρασμα προς την ωριμότητα.
1. We Are The Best!
Η πανκ (δεν) πέθανε, ζήτω η πανκ! Το φιλμ του Lukas Moodysson (Vi är bäst! 2013) εκτυλίσσεται στη Στοκχόλμη του 1980, όπου δύο δεκατριάχρονες φίλες, η Μπόμπο (Mira Barkhammar) και η Κλάρα (Mira Grosin), αποφασίζουν να φτιάξουν δική τους πανκ μπάντα, χωρίς να έχουν ιδέα από στιχουργική ή γνώση μουσικής. Σύντομα, προσεγγίζουν μία συνεσταλμένη συμμαθήτριά τους, η οποία παίζει κλασική κιθάρα, και το πόνημά τους παίρνει σάρκα και οστά.
Αυτό που ξεχωρίζει από το έργο του Moodysson είναι η ζωντάνια των τριών κοριτσιών που ακροβατούν ανάμεσα στην παιδική ηλικία και μια άγουρη εφηβεία. Παίζουν μουσική άγαρμπα αλλά με μπρίο, ενώ τα τραγούδια τους μιλούν για το μίσος προς τη γυμναστική και την φτώχεια στον κόσμο. Ωστόσο, το μισο-αστείο εγχείρημά τους αποκτά υπόσταση και ουσία όσο περισσότερο δένονται μεταξύ τους και αποκτούν την αυτοπεποίθηση να βροντοφωνάξουν ότι «είναι οι καλύτερες!» σε μια ηλικία όταν ακόμα πιστεύουμε με πάθος όλα όσα δηλώνουμε.
2. Η Πέτρα της καρδιάς
Στη μελαγχολική Πέτρα της καρδιάς του Guðmundur Arnar Guðmundsson (Hjartasteinn, 2016), σε ένα μακρινό ψαροχώρι της Ισλανδίας, η ήρεμη δύναμη που αποπνέει το τοπίο καλύπτει το ταραχώδες φάσμα της νεανικής ψυχοσύνθεσης μέσα σε αυτό. Ένα βαρετό καλοκαίρι, με ελάχιστα πράγματα να κάνουν, οι δύο φίλοι, Θορ (Baldur Einarsson) και Κρίστιαν (Blær Hinriksson) εξερευνούν τη φύση, ανταγωνίζονται ποιος θα πιάσει περισσότερα ψάρια και προσπαθούν να επιβιώσουν μεσα στ’ ασφυκτικά όρια των δυσλειτουργικών οικογενειών τους. Καθώς οι μέρες περνούν βασανιστικά αργά, η φιλία τους δοκιμάζεται όταν ο Κρίστιαν ερωτεύεται τον Θορ, και ο Θορ ερωτεύεται την Μπέτα.
Βραβευμένο στο φεστιβάλ της Βενετίας, και βασισμένο σε προσωπικά βιώματα, το πρωτόλειο του Guðmundsson γοητεύει με τη νατουραλιστική του προσέγγιση και ειλικρίνεια. Καταφέρνει να αιχμαλωτίσει με τρυφερότητα εκείνη ακριβώς τη χρονική στιγμή στη ζωή μας που περνάμε από την παιδική ηλικία στην εφηβεία.
3. Τα Παιδιά του Πολέμου
Βασισμένη στο μυθιστόρημα The Dark Room της Rachel Seiffert, η Cate Shortland, στο ελεγειακό δράμα της (Lore, 2012), καταθέτει ένα οδοιπορικό στη Γερμανία των τελευταίων ημερών του Β’ ΠΠ και ταυτόχρονα ένα χρονικό βίαιης ενηλικίωσης. Τον Μάιο του 1945, με τις συμμαχικές δυνάμεις να έχουν εισβάλει στη Γερμανία και τους υψηλά ιστάμενους στο ναζιστικό καθεστώς γονείς της να έχουν συλληφθεί, η δεκατετράχρονη Λόρε (Saskia Rosendahl) βλέπει τον κόσμο της ν’ αναποδογυρίζει. Εν μία νυκτί, επωμίζεται τη φροντίδα των τεσσάρων αδελφών της και την ευθύνη να διασχίσει με τα πόδια τη χώρα, από το Νότο ως το Αμβούργο, για να βρει τη μόνη εν ζωή συγγενή της. Στη διαδρομή συναντά τον Τόμας (Kai-Peter Malina), έναν μυστηριώδη Εβραίο επιζώντα του Άουσβιτς, και αναγκάζεται να τον εμπιστευτεί.
Μέσα από κακουχίες και περιπλανήσεις, η Λόρε σιγά-σιγά βλέπει να καταρρέει το σύστημα αξιών μέσα στο οποίο γαλουχήθηκε, ενώ καλείται να αντιμετωπίσει τη συνειδητοποίηση της αλήθειας, το βάρος της ενοχής και τη θέση της μέσα στο νέο κόσμο.
4. Fish Tank
Η ωμή, υπέρμετρα ρεαλιστική ταινία της Andrea Arnold (2009), βραβευμένη στις Κάννες, ακολουθεί την δεκαπεντάχρονη Μία (Katie Jarvis). Ζει σε μια υποβαθμισμένη γειτονιά της Αγγλίας με την αδιάφορη, ανύπαντρη μητέρα της και τη μικρή αδερφή της. Έχοντας αποβληθεί από το σχολείο περνά τις μέρες της άσκοπα, μαλώνοντας με όποιον μπορεί, ενώ μόνη της παρηγοριά είναι ο χιπ-χοπ χορός. Τη στάσιμη καθημερινότητά της ταράζει ο Κόνορ (Michael Fassbender), ο νέος σύντροφος που απροσδόκητα φέρνει στο σπίτι η μητέρα της, ο οποίος είναι ο μόνος που την ενθαρρύνει ν’ ακολουθήσει την αγάπη της για το χορό.
Ακροβατώντας ανάμεσα στην ανάγκη για πατρική στοργή και την ερωτική επιθυμία, η Μία έρχεται αντιμέτωπη με τον εαυτό της και τα αδιέξοδα της ζωής της. Η Arnold σκιαγραφεί με θάρρος και συμπόνια τη δυσφορία μιας δυναμικής έφηβης σε έναν κόσμο-ενυδρείο που δεν της προσφέρει κανένα μέλλον, αλλά και την ανάγκη να ξεφύγει από τα ασφυκτικά όριά του.
5. Cosmic Candy
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Ρηνιώς Δραγασάκη (2019), αφηγείται την ιστορία της ανορθόδοξης, αργοπορημένης ενηλικίωσης της Άννας (Μαρία Κίτσου). Τριαντάρα, ταμίας σε σούπερ μάρκετ, με μια παράξενη εμμονή με την τάξη και τις κονσέρβες και όχι πάντα ευέλικτη ως χαρακτήρας, ζει μια απλή, ήσυχη ζωή. Από τη μέρα που έχασε τον πατέρα της σε ατύχημα, δε φαίνεται να έχει μεγαλώσει και πολύ, ενώ η μόνη χαρά στη μονότονη ζωή της είναι η καραμέλα Cosmic Candy, στην οποία είναι εθισμένη… και ίσως ο συνάδελφός της, Παντελής (Κίμωνας Κουρής). Η δεκάχρονη γειτόνισσά της, Πέρσα (Μάγια Πιπερά) προσγειώνεται στη ζωή της Άννας απροειδοποίητα, όταν εξαφανίζεται ο πατέρας της, και της ζητά να την φροντίσει για λίγο. Παρά το γεγονός ότι τις χωρίζουν δεκαετίες και προσωπικές ιδιοτροπίες, τα δύο «κορίτσια» δένονται και καλούνται να φροντίσουν η μία την άλλη. Τα πράγματα, όμως, δεν αργούν να εκτροχιαστούν για την Άννα, η οποία πρέπει επιτέλους ν’ αντιμετωπίσει την πραγματικότητα που απέφευγε για χρόνια.
Χιουμοριστικό, μερικές φορές ψυχεδελικό, αλλά και αφόρητα γλυκό, το βραβευμένο στο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης φιλμ της Δραγασάκη, δεν είναι αυστηρά «ταινία ενηλικίωσης». Είναι, ωστόσο, μια ταινία για την επιτακτική ανάγκη, αλλά και τη σπουδαιότητα του να ωριμάσουμε, παρά τον φόβο που μπορεί να προκαλεί η προοπτική της αλλαγής.
Διαβάστε επίσης:
Κείμενο: Μαρία Κολιού (Lavart)
