Ο Ηλίας Μαθιουδάκης είναι δεκαπέντε χρονών, μαθητής γυμνασίου και ένας ανερχόμενος κινηματογραφιστής που φαίνεται – και προσωπικά θα ήθελα – να μας απασχολήσει στο μέλλον. Αφορμή για την κουβέντα μας στάθηκε μία μικρού μήκους ταινία που παρακολούθησα πρόσφατα και είχε την υπογραφή του. Ο τίτλος; “Επιτραπέζιο χάσμα”. Αλλά ας μας τα πει καλύτερα ο ίδιος!
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ηλία, κατ’ αρχάς σε ευχαριστώ προσωπικά που δέχτηκες να κάνουμε αυτή τη συνέντευξη και πάνω απ’ όλα συγχαρητήρια για την πρώτη σου ταινία. Ξεκινώντας θα ήθελα να μάθω ορισμένα πράγματα για εσένα! Που γεννήθηκες; Που ζεις; Αν έχεις αδέρφια; Τι τάξη πας;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Εγώ σε ευχαριστώ, Δημήτρη, που μου δίνεις αυτήν την ευκαιρία! Γεννήθηκα το 2007 στην Αθήνα και ζω στην Κυψέλη. Πηγαίνω στην Γ’ Γυμνασίου και είμαι μοναχοπαίδι.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ποια θυμάσαι να ήταν η πρώτη ταινία που είδες στον κινηματογράφο;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Έστυψα το μυαλό μου, αλλά οι αναμνήσεις μου από το σινεμά είναι λίγο διάσπαρτες. Θυμάμαι, ωστόσο, ότι η πρώτη μου ταινία, γενικά, ήταν το Finding Nemo και για μια περίοδο μπορεί να το έβλεπα και τρεις φορές την ημέρα! Η πρώτη ταινία, επίσης, που θυμάμαι να με ενθουσίασε στο σινεμά ήταν το LaLaLand, η οποία ήταν και μάλλον η πρώτη ταινία «ενηλίκων» που είδα. Μου είχε προκαλέσει φοβερό δέος και ενθουσιασμό.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – είναι οι αγαπημένοι σου σκηνοθέτες;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Η αλήθεια είναι πως δεν έχω παρακολουθήσει ολοκληρωμένη φιλμογραφία πολλών σκηνοθετών. Με τις γνώσεις που έχω, πάντως, θα έλεγα τον David Fincher. Σπάνια με απογοητεύει, συν ότι μου φαίνεται αρκετά «ισορροπημένος» για σκηνοθέτης.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Αγαπημένες ταινίες;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Έχω πολλές: Marriage Story, The Florida Project, Only Lovers Left Alive, Parasite, Gone Girl, Prisoners, American Beauty… Από κινούμενα σχέδια το Inside Out και από ελληνικές ταινίες: Κυνόδοντας, Digger, Έρωτας στην Χουρμαδιά. Δεν απορρίπτω κανένα κινηματογραφικό είδος· παντού βρίσκονται ταινίες που θα αγαπήσω.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Πότε συνειδητοποίησες ότι ο κινηματογράφος σε αφορά… μάλλον περισσότερο από τους περισσότερους συμμαθητές σου;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Πάντα έδειχνα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον κινηματογράφο και το θέατρο. Μικρός έπαιζα θεατρικά έργα με τα παιχνίδια μου ενώ παράλληλα έβλεπα και πολλές ταινίες καθημερινά. Πρέπει να ήμασταν 7-8 όταν με την Ελένη Αθανασά κάναμε παραστάσεις στο χωριό και βάζαμε τους μεγάλους, να τις βλέπουν, με το πιστόλι στον κρόταφο. Μετά γυρίσαμε και κάποιες ταινίες… για πλάκα. Τρομάξαμε όταν βραβευτήκαμε στο φεστιβάλ της Camera Zizanio το 2019. Ξεκίνησαν όλα σαν ένα παιχνίδι. Εδώ βρισκόμαστε, λίγα χρόνια μετά, η Ελένη μπροστά από τον φακό και εγώ από πίσω.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Αλήθεια, τι σου λένε τα παιδιά στο σχολείο; Έχουν δει την ταινία σου;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Ναι, την έχουν δει πολλά παιδιά από το σχολείο μου. Οι φίλοι μου, είπαν όλοι ότι τους άρεσε. Δεν περίμενα όμως τόση αποδοχή από τα παιδιά στο σχολείο που δεν έχουμε κάποια ιδιαίτερη σχέση. Ήρθαν αρκετά άτομα και μου είπαν πως τους άρεσε η ταινία ενώ είδα και μεγάλη αποδοχή από τους καθηγητές
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Γνωρίζεις πως σε κάθε εποχή, έτσι και στη δική μας, υπάρχουν άνθρωποι που δε συμπεριφέρονται και με τον πιο όμορφο τρόπο, και ειδικά από την εμφάνιση των social media, το παραπάνω μάλλον έχει πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Εσύ έχεις συναντήσει, προς το παρόν, κακά σχόλια; Μα πιο πολύ, αυτό που θέλω να μάθω είναι αν νιώθεις έτοιμος να τα αντιμετωπίσεις κάποια στιγμή στο μέλλον! Με ποιον τρόπο, έναν νέο δημιουργό, μπορεί να τον αφήσουν τα κακεντρεχή σχόλια, ανεπηρέαστο, προσηλωμένο στον στόχο του και… σε ψυχική ηρεμία;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Ναι, συνάντησα, μερικά ήπια κακά σχόλια. Μου πήρε κάμποσο αλλά αποφάσισα πως με ενδιαφέρει η κριτική μόνο όταν είναι εποικοδομητική (θετική ή αρνητική) και μόνο με αυτόν τον τρόπο ένας νέος δημιουργός μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος. Είναι, όμως, κάτι δύσκολο για να το αποφασίσει κάποιος.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Πως έγινε όλο αυτό; Πως αποφάσισες να πεις στους γονείς σου ότι θέλεις να κάνεις τη δική σου ταινία; Η αντίδρασή τους ποια ήταν;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Οι γονείς μου παρακολουθούσαν από μικρό τις καλλιτεχνικές μου ανησυχίες και είχαν μια ισχυρή υποψία ότι κάποια στιγμή θα το πάρω πιο πολύ στα σοβαρά. Έτσι και έγινε, λοιπόν, και εκείνοι υποστήριξαν την συμμετοχή μου σε φεστιβάλ με την παλαιότερη ταινία ενώ παράλληλα, με βοήθησαν να αυξήσω και τον τεχνικό μου εξοπλισμό.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Επιτραπέζιο Χάσμα (Board Gap). Η πρώτη σου ταινία.. Πώς αποφάσισες ως θέμα της ταινίας σου το ζήτημα του χάσματος γενεών; Ήταν κάτι που, θα μπορούσαμε να πούμε, έχεις βιώσει; Στο λέω προσωπικά, γιατί εγώ το είχα βιώσει πολύ έντονα.
Ηλίας Μαθιουδάκης – Εννοείται πως λόγω ηλικίας το βίωσα και εγώ αρκετά έντονα και είναι μια κατάσταση που με προβλημάτιζε πολύ. Η επιλογή, ωστόσο, να ασχοληθώ με το χάσμα γενεών δεν θα έλεγα ότι ήταν τόσο συνειδητή. Από την αρχή ήθελα να αποτυπώσω τις συγκρούσεις σε ένα τραπέζι και το χάσμα γενεών μου χτύπησε την πόρτα και γλίστρησε μόνο του στο σενάριο.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ο λόγος που η ταινία γυρίστηκε σε ένα γιαπί είναι συμβολικός; Οφείλω να σου πω πως είτε έχουμε να κάνουμε με αφαίρεση, είτε με πρακτικούς λόγους, κατά τη γνώμη μου η επιλογή ήταν άκρως επιτυχημένη και μπράβο σου!
Ηλίας Μαθιουδάκης – Από την αρχή ήθελα η ταινία να γυριστεί σε έναν χώρο ημιτελή. Πέρα από το ότι η αφαίρεση είναι όμορφη εικαστικά, επιθυμούσα να τονίσω ότι πρόκειται για μια κατάσταση που θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Για αυτό επίσης και δεν δίνεται κάποια ιδιαίτερη πληροφορία για το παρελθόν των χαρακτήρων. Δεν είχα, ωστόσο, στο μυαλό μου κάποιο γιαπί αλλά ένα παραθαλάσσιο σπίτι που έμενε η νονά μου τα καλοκαίρια· υπάρχει και εκεί το αφαιρετικό στοιχείο. Τα γυρίσματα της ταινίας, όμως, έγιναν μέσα Αυγούστου στα Χανιά όταν όλοι παραθερίζουν και τα σπίτια είναι γεμάτα. Τότε σκέφτηκα σαν εναλλακτική το γιαπί που βρίσκεται δίπλα στο σπίτι της γιαγιάς μου. Συνεπώς ήταν, εν μέρει, μια επιλογή συμβολική αλλά και για να είμαι ειλικρινής, με βόλεψε αφάνταστα.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Ηλία, η αλήθεια, τελικά, βρίσκεται κάπου; Ποιός, εν τέλει, έχει περισσότερο δίκιο; Οι γονείς ή τα παιδιά;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Πιστεύω πως όλοι έχουν δίκιο αν δούμε τα πράγματα από την δική τους οπτική γωνία. Τα παιδιά (έφηβοι στην προκειμένη περίπτωση) διανύουν μια δύσκολη περίοδο της ζωής τους αναζητώντας υποστήριξη, ενώ οι μεγάλοι έχουν κατακτήσει την εμπειρία της ζωής και έχουν συχνά το δίκιο τους όταν παραπονιούνται για την «νεολαία». Εγώ προσωπικά απαξιώνω και τις δυο πλευρές, κάτι που νομίζω ότι φαίνεται και από την ταινία. Κανείς δεν βρίσκει το δίκιο του συμμετέχοντας σε αυτόν τον φαύλο κύκλο συγκρούσεων, απλά επιβεβαιώνει τις απόψεις του. Και το χάσμα μεγαλώνει.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Θεωρείς το χάσμα γενεών αναπόφευκτο; Είναι κάτι που μπορεί να γεφυρώνεται υπό συνθήκες; Αν ναι, ποιες είναι αυτές; Ποια είναι δηλαδή τα απαραίτητα χαρακτηριστικά που θα ήταν χρήσιμο να έχουν οι δύο πλευρές και ενδεχομένως περισσότερο οι πιο μεγάλες γενιές, έτσι ώστε να μπορεί αυτό το χάσμα, ανά περιπτώσεις, να μικραίνει;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Στην σημερινή εποχή οι τεχνολογικές εξελίξεις είναι ραγδαίες, με αποτέλεσμα η παλαιότερη γενιά να μην μπορεί να τις παρακολουθήσει και να τις κατανοήσει. Ο μόνος τρόπος για να γεφυρωθεί το χάσμα είναι η αγάπη και η κατανόηση και από τις δυο πλευρές. Οι νέοι, για παράδειγμα, πρέπει να κατανοήσουν πως οι ιδεολογίες των μεγάλων ανθρώπων δεν αλλάζουν εύκολα. Οι μεγάλοι, από την άλλη, να καταλάβουν ότι οι έφηβοι βρίσκονται σε μια ηλικία που είναι πολύ ευέξαπτοι και η ειρωνεία και η απαξίωση είναι λίγο αναπόφευκτη. Μόνο έτσι, πιστεύω, θα καταφέρουν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Συμβουλεύτηκες ανθρώπους αναφορικά με το σενάριο και τους διαλόγους;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Όταν είχα έτοιμο το τρίτο draft του σεναρίου κατέβηκα στην Κρήτη και συνάντησα τους ηθοποιούς (συγγενείς και φίλοι). Διοργάνωσα ένα table read του σεναρίου και ναι, πρότειναν κάποιες αλλαγές στους διαλόγους. Ομολογώ πως μερικές ήταν διαφωτιστικές. Εδώ είναι μια τέλεια ευκαιρία να ευχαριστήσω για ακόμη μια φορά τους 5 πρωταγωνιστές που έκαναν πολλά, και κυρίως τα έκαναν ανιδιοτελώς.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Έχεις παρακολουθήσει κάποιο σεμινάριο αναφορικά με τη σκηνοθεσία, το μοντάζ, την ηχοληψία;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Ναι, παρακολούθησα πρόσφατα ένα σεμινάριο βασικής θεωρίας του κινηματογράφου. Μέσα στην καραντίνα, που είχα όρεξη και χρόνο, εξερεύνησα τα άδυτα του Youtube και παρακολούθησα αμέτρητα βιντεάκια για ότι έχει να κάνει με τον κινηματογράφο. Αυτό, πιστεύω, είναι που με βοήθησε περισσότερο.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Που αποσκοπεί η ταινία σου; Τι θέλεις να περάσεις μέσω αυτής
Ηλίας Μαθιουδάκης – To «Επιτραπέζιο Χάσμα» εξερευνά πτυχές του χάσματος γενεών σε ένα οικογενειακό τραπέζι. Ένιωσα μια περίεργη ανάγκη να αποτυπώσω αυτήν την κατάσταση σε μια ταινία. Είναι για μένα ένα επιτραπέζιο παιχνίδι που επαναλαμβάνεται συνεχώς, ενώ στο τέλος δεν νικάει κανείς. Είδα, επίσης, μια τροφική αλυσίδα. Η εξουσία και η άδεια της ομιλίας κατανέμεται ανάλογα με την ηλικία. Για αυτό, οι νέοι που είναι στον πάτο της «τροφικής αλυσίδας» καταπιέζονται περισσότερο (ο νεότερος δεν υπάρχει καν στο τραπέζι). Ούτε, όμως, οι μεγάλοι καταφέρνουν απόλυτα τον σκοπό τους. Αυτά που σου λέω τώρα, βέβαια, τα σκέφτομαι κατόπιν εορτής, σε μια προσπάθεια να ερμηνεύσω το ίδιο μου το έργο. Στην συγγραφή του σεναρίου αυτά έρχονται ασυνείδητα.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Τι θα έλεγες στα παιδιά που έχουν όνειρα και θέλουν να τα πραγματοποιήσουν;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Αρχικά να σιγουρευτούν πως τους αρέσει η διαδρομή προς την πραγματοποίηση του ονείρου. Μετά, εξαρτάται το όνειρο του καθενός. Η αλήθεια είναι πως αν κάποιος ονειρεύεται να αναγνωριστεί το ταλέντο του, πρέπει να δει τα πράγματα ρεαλιστικά. Δεν γίνεται να αναγνωριστούν όλοι, όσο ταλαντούχοι και αν είναι. Εξασκώντας, όμως, το ταλέντο σου, σίγουρα περνάς ωραία.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Σκέφτεσαι να φύγεις στο εξωτερικό για σπουδές, ύστερα από το Λύκειο ή σκέφτεσαι να μείνεις στην Ελλάδα;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Σαν γνήσιος ονειροπόλος έχω ήδη κάνει ένα πλάνο στο μυαλό μου, αν και είναι πιθανό σε 4 χρόνια να μην το ακολουθήσω κατά γράμμα. Σκέφτομαι να ξεκινήσω από ένα ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο. Με ενδιαφέρουν πολλά, κυρίως ΜΜΕ και κινηματογράφος (εννοείται). Και ύστερα να προσπαθήσω για μια υποτροφία σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού, πάλι σχετικό με τον κινηματογράφο.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Τα οικογενειακά τραπέζια της δικής σου οικογένειας είναι διαφορετικά έπειτα από την ταινία;
Ηλίας Μαθιουδάκης – Όχι, σε καμία περίπτωση. Αυτό που κατάφερε η ταινία είναι κάθε φορά που τρώμε να θυμόμαστε το τραπέζι από το «Επιτραπέζιο Χάσμα» και να γελάμε.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart) – Εύχομαι από καρδιάς να μη σταματήσεις ποτέ να πιστεύεις στον εαυτό σου, να περάσεις από υγιείς δρόμους αμφισβήτησης, να αγαπάς τον εαυτό σου, τους ανθρώπους και να ομορφαίνεις ότι αγγίζεις.
Ηλίας Μαθιουδάκης – Τι ωραία που τα λες! Σε ευχαριστώ πολύ και πάλι.
Συνέντευξη: Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart)
Η ταινία:
Επιτραπέζιο χάσμα: H ταινία μικρού μήκους του 14χρονου Έλληνα σκηνοθέτη που έκλεψε τις εντυπώσεις
