Edward Hopper – Η ζωγραφική είναι ταυτόχρονα η αναπαράσταση της πραγματικότητας και της φαντασίας
Στατική εικόνα και ανθρώπινες μορφές, ακίνητα στοιχεία της φύσης και ησυχία είναι τα πρώτα στοιχεία που διαφαίνονται στην επιφάνεια ενός πίνακα του Αμερικανού ζωγράφου Edward Hopper. Το φως, το πέρασμα του χρόνου, οι προσωπικές ανθρώπινες διηγήσεις, οι σωματικές αισθήσεις και μία ανεπαίσθητη ένταση είναι όσα λαμβάνει ο θεατής αν αφεθεί μέσα στον «παγωμένο» κόσμο του ζωγράφου. Η ζωή του χαρακτηριζόταν από την ίδια ηρεμία που βρίσκει κανείς και στα έργα του. Για περισσότερα από πενήντα χρόνια, ο Edward Hopper βρίσκονταν στο ατελιέ του στην Νέα Υόρκη όπου σπούδασε στην σχολή καλών τεχνών, έζησε και δημιούργησε τα περισσότερα έργα του.
Οι θεματικές του, σταθερές σε όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας, ισορροπούσαν ανάμεσα στην φύση και τον πολιτισμό. Αυτό το δίπολο ένωνε τα στοιχεία της ζωής του ζωγράφου και απέδιδε με ακρίβεια τις εικόνες και τα ερεθίσματα που λάμβανε ένας μέσος Αμερικάνος της εποχής. Ο ακραίος ρεαλισμός των έργων του κρύβει περισσότερα νοήματα απ’ όσα διαφαίνονται στην επιφάνεια καθώς η ίδια η ρεαλιστική απεικόνιση της ζωής είναι περίπλοκη απόφαση, ιδιαίτερα σε μία εποχή όπου είναι δυνατή η απεικόνιση της μέσω της φωτογραφίας. Η επιλογή του λοιπόν να αποτυπώσει στιγμιότυπα της ζωής, λήψεις της πραγματικότητας, είναι μία απόπειρα αρχικά να αναδείξει το βίωμα του και την δική του αντίληψη για τον κόσμο. Επιπλέον, ο ρεαλισμός αυτός καθ’ αυτός για τον ίδιο δεν είχε καμία σημασία. Έχει αναφέρει ότι: «Για μένα, η φόρμα, το χρώμα και το σχέδιο δεν είναι παρά τα μέσα, τα εργαλεία με τα οποία δουλεύω. Δεν με ενδιαφέρουν ιδιαίτερα αυτά καθαυτά… Ο στόχος μου στη ζωγραφική είναι πάντα, χρησιμοποιώντας την φύση ως μέσο, να προσπαθήσω να προβάλω στο μουσαμά την πιο ενδόμυχη αντίδρασή μου στο αντικείμενο…».
Αυτή η ενδόμυχη αντίδραση είναι που κρύβει όλη την ουσία του έργου του, ο σκοπός είναι η μεταβίβαση της προσωπικής εμπειρίας. Μας δίνεται λοιπόν, ως δέκτες, η ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μέσα από τα έργα του τον τρόπο που ένας άλλος άνθρωπος αντιλαμβάνεται τις εικόνες του κόσμου του. Ακόμα και αν είμαστε στη θέση να δούμε και να αλληλεπιδράσουμε ακριβώς με τις ίδιες εικόνες, με τις ίδιες σκηνές της ζωής, ποτέ δεν θα τις αντιληφθούμε με τον ίδιο τρόπο. Ο Edward Hopper καταφέρνει να αποδώσει μέσα από τον Νέο Ρεαλισμό την αίσθηση που αφήνει σε εκείνον ένα στιγμιότυπο της ζωής, η οποία διαδραματίζεται μπροστά στα μάτια του και κατ’ επέκταση να δώσει σε εμάς αυτή την αίσθηση μέσα από το φως, το χρώμα και τις μορφές των έργων του.
Στα πρώιμα έργα του Hopper υπάρχει έντονη επιρροή από τον γαλλικό Ιμπρεσιονισμό, κάτι που έφθινε στην πορεία της καριέρας του. Τα χρώματα που χρησιμοποιούσε στα πρώτα του έργα ήταν σκούρα και έντονα ενώ οι θεματικές του κινούνταν περισσότερο γύρω από τα τοπία της αμερικάνικης επαρχίας (Railroad sunset 1929) και στιγμιότυπα της καθημερινής ζωής των ανθρώπων της πόλης (Chop Suey 1929).
Το γυναικείο γυμνό αποτελεί θέμα πολυάριθμων έργων του καθ’ όλη την διάρκεια της καλλιτεχνικής του πορείας. Ο Edward Hopper παρουσίασε το γυναικείο σώμα από πολλές οπτικές γωνίες, σε πολλούς διαφορετικούς χώρους αλλά, πάντοτε ως μονάδα, μία γυναίκα σε ένα δωμάτιο. Συχνά λουσμένες στο φως, οι φιγούρες του κοιτάζουν έξω από κάποιο παράθυρο (“A woman in the sun” 1961) ή εμείς, ως θεατές, τις κοιτάμε έξω από το παράθυρό τους (“Nigh window” 1928).
Η προσπάθεια του να δημιουργήσει μία σύνδεση ανάμεσα σε αυτό που βλέπει και αυτό που ζωγραφίζει, δηλαδή ανάμεσα στην εσωτερική εμπειρία και την καλλιτεχνική δημιουργία, τον οδήγησε σε μία αρκετά αληθινή και ειλικρινή έκφραση. Τελευταίο του έργο αποτελεί το ‘’Two comedians’’ του 1965, το οποίο αναπαριστά δύο ανθρώπους ντυμένους κλόουν να ξεπροβάλουν από μία κλειστή αυλαία έτοιμοι να αποχαιρετήσουν το κοινό τους. Οι δύο φιγούρες μπορεί να είναι τυχαίες, αλλά μπορεί και να αναπαριστούν τον ίδιο τον ζωγράφο πλάι στην γυναίκα του σε μία τελευταία υπόκλιση, η οποία εμπεριέχει μία ευδιάκριτη κίνηση που διαχωρίζει αυτό το έργο του από τα υπόλοιπα.
Ο Edward Hopper κατάφερε να αποδώσει την ζωή μέσα από την τέχνη και την τέχνη μέσα από την ζωή. Ο ρεαλισμός και η φαντασία είναι δύο φαινομενικά αντίθετες έννοιες όμως στα έργα του η μία έννοια έρχεται να αναδείξει την άλλη προσφέροντας μία ενδιαφέρουσα συνδιαλλαγή ανάμεσα στο πραγματικό και το φαντασιακό.
Πηγή φωτογραφιών: 1-6
Κείμενο: Αφροδίτη Αυγέρου (Lavart)
