Όταν οι δημιουργικοί άνθρωποι καταπιέζονται για να δημιουργήσουν
Η δημιουργικότητα δεν εξαρτάται από το κληρονομημένο ταλέντο ή από το περιβάλλον ή την ανατροφή. Είναι η λειτουργία του Εγώ κάθε ανθρώπου.
Αυτό το κείμενο δεν είναι άρθρο…
Πήρε την θέση του άρθρου, το οποίο με πίεση προσπαθώ να ωριμάσω μέσα μου για να φιλοξενηθεί στις σελίδες της Lavart. Δυστυχώς, όμως, όπως δεν μπορείς να κάνεις έναν καρπό, που δεν έχει γίνει βλαστάρι μέχρι τώρα όπως υπολόγιζες, να βγάλει έστω κι ένα φυλλαράκι από το έδαφος, το ίδιο συμβαίνει πολλές φορές με την «ιδέα» και την έμπνευση αυτής. Από πού πηγάζει η έλλειψη της έμπνευσης είναι άλλο κεφάλαιο. Εκείνο, ωστόσο, που με προβληματίζει περισσότερο, και βασίζεται στο δικό μου προσωπικό βίωμα είναι η αντιμετώπιση της έλλειψης έμπνευσης και το αυτομαστίγωμα που επιβάλλουμε στο εαυτό μας όταν γίνεται αντιληπτή η απουσία δημιουργικότητας. Ένα φαινόμενο που συνοδεύει τις άγονες περιόδους που περνούν οι δημιουργικοί άνθρωποι.
Συνηθισμένο σε μία καθημερινότητα που ξεχειλίζει από δημιουργία, πολυχρωμία και ενδιαφέρον (οποιουδήποτε είδους), η ταυτότητα του ατόμου είναι συνυφασμένη με αυτό το χαρακτηριστικό, πρωτίστως για το ίδιο, αλλά και για τους άλλους (ας μην ξεχνάμε, εξάλλου, πως η ταυτότητά μας δημιουργείται μέσω της ταυτότητας που δημιουργούν οι άλλοι για εμάς). Όταν το «στίγμα της δημιουργικότητας» φαίνεται ξεθωριασμένο, η ταυτότητα του ατόμου κλονίζεται. Σκάβει στο νου του και δεν μπορεί να βρει τίποτα. Άσε που το ψάξιμο είναι ακόμη πιο κουραστικό, όταν έχει συνείδηση ότι του λείπει έμπνευση.
Οι σκέψεις που χτυπούν την πόρτα και αμφισβητούν την δημιουργική πλευρά του ατόμου στα χρονικά πλαίσια του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Νιώθει την πίεση να βρει ενδιαφέρον να δημιουργήσει, ειδάλλως είναι ένα «τίποτα». Η έλλειψη έμπνευσης το μαστιγώνει, δίχως να λαμβάνει υπόψιν την αντικειμενική ματιά που λέει πως “υπάρχουν κι αυτές οι μέρες…“. «Σέρνεται» ένα ατελείωτο scroll down στα social media, αναζητώντας κάποιο ψίχουλο να του δώσει ενέργεια να δημιουργήσει. Στον χώρο, όμως, της «ψεύτικης» ψηφιακής πραγματικότητας, όπου όλοι παρουσιάζονται ενδιαφέροντες και «ψαγμένοι» δημιουργοί περιεχομένου, το άτομο αισθάνεται ακόμη πιο άδειο, μακριά από την δημιουργική ταυτότητα που κουβαλά. Μήπως η μη αποδοχή μίας περιόδου δημιουργικής «ξηρασίας» προκύπτει από την έντονη προβολή της «γαματοσύνης» που κυκλοφορεί σε όλο το ίντερνετ… και πουλάει;
Και στην τελική τι είναι αυτό που σε κάνει «δημιουργικό/ψαγμένο» άτομο, η διαφήμισή σου ως τέτοιο ή το πραγματικό «προϊόν» της έμπνευσης της εκάστοτε στιγμής; Γιατί η δημιουργικότητα πρέπει να θεωρείται μία μόνιμη κατάσταση χωρίς διακοπές; Σε ένα κύκλωμα είναι απαραίτητος ο διακόπτης που το ανοίγει και σταματά την λειτουργία του, ώστε η αποδοτικότητά του να μην φθαρεί από την συνεχή ροή. Ποιος και γιατί επιβάλει σε μένα να είμαι μονίμως δημιουργική; Γιατί με κάνει αυτό άξιο άνθρωπο και σε ποιον έχω να απολογηθώ για το αντίθετο αποτέλεσμα από εκείνο που κυνηγάω;
Προφανώς, ο πρωταρχικός κριτής είναι ο ίδιος μου ο εαυτός, που κάθε άλλο παρά αντικειμενικός είναι! Η αυτοκριτική στο Εγώ, το οποίο σχηματίζεται με βάση το καθρέφτισμα στα μάτια των άλλων και τις προσδοκίες που εναποθέτουμε στις σκέψεις τους για εμάς, καταλήγει σε ένα κυνήγι εικονικής αυτοαξίας με βάση την καθεστηκυία τάση του «Be Creative or Die».
Η δημιουργικότητα συνδέεται με το πάθος – το φως που σε οδηγεί.
–Amy Poehler
Σε μία εποχή όπου η εργασία στο αντικείμενο που έχει σπουδάσει κανείς απαιτεί εξειδίκευση, η οποία χρειάζεται χρόνο και χρήμα, ο νέος, μέχρι να φτάσει σε αυτό που επιθυμεί, προσπαθεί να καλύψει το κενό ακολουθώντας παράλληλα άλλους δημιουργικούς δρόμους. Και αυτό είναι νόμος, διότι αν δεν το κάνεις θυματοποιείσαι ως έρμαιο μιας καθημερινής ρουτίνας απλών πραγμάτων, που στην τελική κανείς δεν σε ρωτάει αν σου αρέσει. Γιατί μπορεί και να σου αρέσει. Ξεχάσαμε να ζούμε για τα απλά πράγματα… έναν πρωινό καφέ, μία βόλτα στο πάρκο με φίλους, ένα βραδινό αεράκι… και πιεζόμαστε από σκέψεις ότι τάχα χάσαμε το νόημα της ζωής.
Όταν ο δημιουργικός άνθρωπος αφήνεται στη διαδικασία της «παραγωγής», τα συναισθήματα, η ενέργεια, η ροή που έχει πηγάζουν πραγματικά από μέσα του. Χάνεται στη στιγμή, δημιουργεί, νιώθει το συναίσθημα ότι αφήνει ένα κομμάτι του στο εκάστοτε έργο του και τον κατακλύζει μία απερίγραπτη ευτυχία. Μερικές φορές το δωμάτιο ιδεών είναι άδειο. Ένας εξωτερικός παράγοντας έκανε την έμπνευση να στερέψει. Αυτό δεν ισούται με την διαγραφή της δημιουργικής ταυτότητας του ατόμου, και ακριβώς αυτό είναι που ο καθένας μας πρέπει να ξεπεράσει όταν περνάει τέτοιες φάσεις. Όταν ο δημιουργικός άνθρωπος σπρώχνει τον εαυτό του να αφήσει ένα κομμάτι του, το Εγώ του πιέζεται για άλλη μια φορά. Από την μία συγκρούεται η τάση του να παραμείνει δημιουργικό, κι από την άλλη η προσπάθεια να αφήσει το κομμάτι που εναποθέτει στο έργο να ωριμάσει, έως ότου να είναι έτοιμο να παρουσιαστεί στον έξω κόσμο.
Ας είμαστε, λοιπόν, πιο επιεικείς με τους εαυτούς μας, αποδεχόμενοι τα όσα έχουν ενδιαφέρον για εμάς την μία στιγμή και την άλλη όχι, όσα επιθυμούν να βγουν από μέσα μας τώρα ή αργότερα. Ας σκεφτούμε την ευχαρίστηση του αυθόρμητου, του αυθεντικού όταν αυτό πηγάζει πραγματικά από την δημιουργικότητά μας. Διαφορετικά, το αποτέλεσμα της καταπίεσης να είμαστε δημιουργικοί είναι ένα μισοτελειωμένο, μέτριο, ανελκυστικό προϊόν που προβάλλεται μόνο και μόνο για να σιωπήσει το «Be creative or Die» κόμπλεξ που μας επιβάλλεται από τα κοινωνικά «μοντέλα».
Δείτε επίσης:
Kείμενο: Λένα Ζετσίδου (Lavart)
Eξώφυλλο @cottonbro
