Ήταν 26 Οκτωβρίου 1912, ανήμερα του Πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου Δημητρίου, όταν μετά από διαπραγματεύσεις οι Τούρκοι παραδίδουν την πόλη.
Μνήμες από ένα ένδοξο παρελθόν, από εποχές όπου η Ελλάδα αποτίναζε τα δεσμά της Οθωμανικής κατοχής και απελευθέρωνε πατρογονικά της εδάφη, στη Μακεδονία, ζωντανεύουν στο Μουσείο Βαλκανικών Πολέμων, που βρίσκεται στην έπαυλη Μοδιάνο στο χωριό Γέφυρα, 30 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη.
Εδάφη ποτισμένα με το αίμα των Ελλήνων στρατιωτών, που έδωσαν τη ζωή τους σε δύσκολες μάχες, ακόμη και με αριθμητικό μειονέκτημα, όπως στη μάχη των Γιαννιτσών, όπου για πρώτη φορά ακούστηκε η ελληνική ιαχή «αέρας» προκειμένου να επανακτήσουν κάθε σπιθαμή της ελληνικής γης, αποπνέουν το άρωμα της ελευθερίας.
Λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά ο Άξιος ποταμός και η Χαλάστρα, όπου απλοί χωρικοί με την καθοδήγηση ενός ξυλουργού, επέδειξαν απαράμιλλο σθένος, βοηθώντας τα στρατεύματα του αρχιστράτηγου Κωνσταντίνου, να φτιάξουν δύο πλωτές γέφυρες, καθώς οι Τούρκοι οπισθοχωρώντας είχαν καταστρέψει αυτές που υπήρχαν, ώστε να περάσουν το ποτάμι και να συνεχίσουν τη νικηφόρα πορεία τους προς την Θεσσαλονίκη. Η γέφυρα φτιάχτηκε με ξύλα από την περιοχή ακόμη και τις πόρτες σπιτιών και αποθηκών. Μέσα σε δύο ημέρες χάρη σε αυτή πέρασαν τον Αξιό 600 χιλιάδες στρατιώτες.
Δέος προκαλεί το έγγραφο της παράδοσης της Θεσσαλονίκης, από τους Οθωμανούς στον ελληνικό στρατό υπογεγραμμένο από τον αρχιστράτηγο και διάδοχο του θρόνου, Κωνσταντίνο και τον Τούρκο Διοικητή Χασάν Ταχσίν Πασά που βρίσκεται τοποθετημένο σε προθήκη του Μουσείου.
Ήταν 26 Οκτωβρίου 1912, ανήμερα του Πολιούχου της Θεσσαλονίκης Αγίου Δημητρίου, όταν μετά από τρεις ημέρες διαπραγματεύσεων στην έπαυλη Τόπτσιν, όπου είχε στρατοπεδεύσει το ελληνικό επιτελείο, και υπό την πίεση των επιτυχιών στα μέτωπα των επιχειρήσεων, οι Τούρκοι παραδίνονται άνευ όρων και παραχωρούν τη Θεσσαλονίκη χωρίς μάχη.
Τμήμα του ελληνικού στρατού μπαίνει και απελευθερώνει την πόλη, ώρες ουσιαστικά προτού υπογραφεί επίσημα, στις 27 Οκτωβρίου, το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης στο παλιό Διοικητήριο, το οποίο βρισκόταν στη θέση όπου χτίστηκε πολύ μετέπειτα το ΠΑΜΑΚ.
Η σπουδή του Ελευθερίου Βενιζέλου και η στρατιωτική ικανότητα του Κωνσταντίνου, πρόλαβαν τους Βούλγαρους οι οποίοι αν και σύμμαχοι στον Βαλκανικό Πόλεμο, εποφθαλμιούσαν τη συμβασιλεύουσα και τη διέξοδο στο Αιγαίο.
Η ιστορία έπαυλης Μοδιάνο στο Τοπτσίν
Ιδρύθηκε το 1904 στο χωριό Τοπτσίν (Γέφυρα) από τον Γιάκο Μοδιάνο, έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους και ο δεύτερο μεγαλύτερο ιδιοκτήτη ακίνητης περιουσίας στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η έπαυλη χτίστηκε σε σχέδια του Ιταλού Αρχιτέκτονα Αριγκόνι, σε Οθωμανικό στυλ, σε μια έκταση 22 στρεμμάτων και αποτελούσε την εξοχική κατοικία της οικογένειας και περιελάβανε το κυρίως κτίσμα, αποθήκες, καζάνι, στάβλους, περιστερεώνα και άλλες μικρότερες εγκαταστάσεις. Η διώροφη βίλα ήταν διακοσμημένη με ακριβά έπιπλα και πορσελάνες από τη Γαλλία, τα οποία παραμένουν αναλλοίωτα παρά το πέρασμα των χρόνων. Εντυπωσιάζουν οι βελούδινοι καναπέδες, οι επιχρυσωμένες ντουλάπες, οι επιβλητικοί καθρέφτες και οι πορσελάνινοι νιπτήρες.
Το 1911 όταν ξέσπασε πόλεμος μεταξύ της Ιταλίας και της Λιβύης, η οποία αποτελούσε τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Οθωμανοί επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις στους Ιταλούς υπηκόους με συνέπεια να επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό τα οικονομικά της οικογένειας Μοδιάνο, μέλη της οποίας αργότερα εγκατέλειψαν της Ελλάδα με την έπαυλη να περνούν στον Τουρκικό στρατό.
Στις 24 Οκτωβρίου 1912, περνά στα χέρια των ελληνικών δυνάμεων μετά τη νικηφόρα πορεία τους και τις μάχες στα Γιαννιτσά και το Άδενδρο. Για τρεις ημέρες αποτέλεσε το κέντρο των διαπραγματεύσεων μεταξύ του αρχιστράτηγου Κωνσταντίνου και του Τούρκου Διοικητή της Θεσσαλονίκης Χασάν Ταχτσίν Πασά. Μετά από δύο αποτυχημένες προσπάθειες επίτευξης συμφωνίας, οι Τούρκοι επέστρεψαν στην έπαυλη το μεσημέρι της 26ης Οκτωβρίου 1912, ημέρας του πολιούχου της Θεσσαλονίκης, γνωστοποιώντας ότι ο Ταχσίν Πασάς είχε δεχτεί την άνευ όρων παράδοση της πόλης.
Δύο είναι τα κυριότερα σενάρια για την ονομασία του χωριού Τοπτσίν. Το ένα επειδή η λέξη τοπ στα Τούρκικα σήμαινε μπάλα ή σφαίρα κανονιού και επειδή στη περιοχή υπήρχε ένας Μακεδονικός Τάφος με τρούλο πήρε την ονομασία Τοπτσίν, δηλαδή στην περιοχή των τάφων και το άλλο σενάριο θέλει η ονομασία να προέρχεται από μονάδα τούρκικου πυροβολικού κοντά στον Αξιό, οπότε είναι πιθανόν να σήμαινε το σημείο όπου βρίσκονται τα κανόνια.
Νόσος Αλτσχάιμερ: Δύο στοιχεία της προσωπικότητας που αυξάνουν τον κίνδυνο άνοιας!
Τα εκθέματα του Μουσείου
Στην είσοδο της πρώην έπαυλης υπάρχει ένα μεγάλο σιντριβάνι το οποίο εκτός από την αίσθηση χλιδής εξυπηρετούσε και έναν πιο χρηστικό σκοπό καθώς σε περίπτωση πολιορκίας οι ένοικοι του σπιτιού θα είχαν αρκετά αποθέματα νερού.
Στα δωμάτια του Μουσείου υπάρχουν εκθέματα από τους Βαλκανικούς Πολέμους όπως όπλα, τυφέκια, σπαθιά, φορεσιές στρατιωτών που πήραν μέρος στις μάχες από τα Βαλκανικά κράτη, φωτογραφίες, ελαιογραφίες, απεικονίσεις από μάχες, και άλλα σπάνια κειμήλια, χειρόγραφα, τηλεγραφήματα και επιστολές.
Εντυπωσιάζει το καθιστικό δωμάτιο όπου υπάρχει η αναπαράσταση των διαπραγματεύσεων μεταξύ των Ελλήνων και των Τούρκων, όπου δεσπόζει η μορφή του πρίγκιπα Κωνσταντίνου, πίσω του βρίσκεται ο λοχαγός του και μετέπειτα Πρωθυπουργός της χώρας, Ιωάννης Μεταξάς, και οι τούρκοι διπλωμάτες. Πάνω από το τζάκι υπάρχει ένα επίχρυσο κουρδιστό ρολόι, κατασκευασμένο στη Γαλλία το 1980 με την επιγραφή Θεσσαλονίκη γραμμένη στα Τουρκικά. Στο δωμάτιο υπάρχουν τα πορτρέτα του Βασιλιά Γεωργίου του Α’ και της Βασίλισσας Όλγας και μια σπάνια προσωπογραφία του Ελευθέριου Βενιζέλου και του ναυάρχου Κουντουριώτη.
Αργότερα η έπαυλη επιτάχθηκε από τον Γερμανικό στρατό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, οι οποίοι μάλιστα άφησαν πίσω τους ένα σπάνιο μπουκάλι με κόκκινο ρούμι, το οποίο βρίσκεται μέχρι και σήμερα στο κελάρι για να θυμίζει την θλιβερή παρουσία τους, στη Θεσσαλονίκη.
Το οίκημα μετά τη γερμανική κατοχή, περνά σε χέρια ελληνικών εύπορων οικογενειών όπως των Παπαγεωργίου, κατοικήθηκε περίπου μέχρι το 1983 και το 1999 το αγοράζουν οι ένοπλες δυνάμεις για να στεγάσει το Μουσείου Βαλκανικών Πολέμων.
Ο περιστερεώνας της έπαυλης και η συμβολή των περιστεριών στους πολέμους
Λίγα μέτρα από τη βίλα, εντός της έπαυλης, βρίσκεται ο μεγαλύτερος σωζόμενος κυκλικός περιστερεώνας με τρουλοειδή στέγη της χώρας. Ήταν δυναμικότητας 500 περιστεριών με ύψος 7 μέτρων και περίμετρο 14 μέτρων.
Ο χώρος έχει μετατραπεί σε ένα μικρό μουσείο όπου υπάρχουν φωτογραφίες και ιστορίες για τη συμβολή των περιστεριών στον πρώτο και δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Από τα γνωστότερα ήταν το επονομαζόμενο G.I. JOE (Τζιαι τζο) στο οποίο απονεμήθηκε και μετάλλιο για τη συμβολή του στον πόλεμο.
Η αρχή είχε γίνει από τον πρώτο μεγάλο πόλεμο όπου εκπαιδευμένα περιστέρια έφεραν μικρές κάμερες και χρησιμοποιούνταν για την φωτογράφηση των εχθρικών περιοχών, αποτελώντας ουσιαστικά τον προπομπό των σημερινών μη επανδρωμένων αεροσκαφών και των τηλεκατευθυνόμενων drones.
Ανασφάλιστοι: Μπορούν να παίρνουν 360 ευρώ το μήνα – Ποια η διαδικασία
