Η τζαζ κατά Μπιλ Έβανς, ο αυτοσχεδιασμός και η αυτοδιδασκαλία.
Η φωνή του Σινάτρα, η τρομπέτα του Μάιλς, ο Ντίζι με φουστανέλα, η λέξη ελευθερία. Όταν ακούμε τη λέξη τζαζ μας έρχονται στο μυαλό ήχοι, εικόνες και ποικίλες σκέψεις. Η μουσική αυτή για πολλούς είναι ένα ακόμη είδος, ένα ακόμα στυλ. Η τζαζ, όμως, έχει και μια άλλη πολύ σημαντική διάσταση. Αυτή του αυτοσχεδιασμού.
Το 1966 ο Μπιλ Έβανς -προσωπικότητα ορόσημο- εκδίδει ένα εκπαιδευτικό βίντεο στο οποίο μιλά για τη δημιουργική διαδικασία και την αυτοδιδασκαλία. Αρχικά, αναφέρει πως η τζαζ αναβιώνει τη διαδικασία του αυτοσχεδιασμού που υπήρχε και κατά τον 17ο αιώνα. Ο Μπαχ, ο Μότσαρτ, ο Σοπέν ήταν γνωστοί για τις ικανότητές τους στον αυτοσχεδιασμό. Η έλλειψη τεχνολογικών μέσων, όμως, κατέστησε αδύνατη την καταγραφή των αυτοσχεδιασμών. Συνεπώς, μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στη σύνθεση, και έτσι η τέχνη του αυτοσχεδιασμού ατροφεί.
Αυτοσχεδιασμός είναι η δημιουργία μουσικής ενός λεπτού μέσα σε ένα λεπτό, ενώ στη σύνθεση ένα λεπτό μουσικής μπορεί να χρειάζεται και τρείς μήνες προετοιμασίας, διατυπώνει εύστοχα ο Έβανς. Ακόμη και σήμερα, βέβαια, ερμηνευτές κλασσικών έργων προσπαθούν να έχουν την ποιότητα του αυθορμητισμού στο παίξιμό τους σαν να συνθέτουν τη μουσική στη στιγμή.
Ο Έβανς μιλώντας για τις πρώτες του αυτοσχεδιαστικές εμπειρίες, εξομολογείται ότι νεαρός επενέβη σε μια σύνθεση παίζοντας κάτι το οποίο δεν ήταν γραμμένο στην παρτιτούρα. Δίνει επίσης μεγάλη έμφαση στην ευτυχία του μουσικού όταν ανακαλύπτει μόνος του νέα μουσικά μονοπάτια, ενώ ο ίδιος ως καθηγητής αποφεύγει να δίνει στους μαθητές του τη λύση απλόχερα, ενθαρρύνοντάς τους έτσι να αναπτύξουν το δικό τους στυλ παιξίματος.
Το βίντεο αυτό αποτελεί θησαυρό για όποιον ασχολείται με οποιαδήποτε μορφή καλλιτεχνικής δημιουργίας, καθώς ο Μπιλ Έβανς παραθέτει αναλυτικά τη μέθοδο για να εμπεδώσει κανείς πραγματικά τους μηχανισμούς της εκάστοτε τέχνης.
Κείμενο: Αλέξης Αλεξόπουλος (Lavart)
