…μία ιστορία από τα μακρινά χωριά του Αφγανιστάν
γεμάτη μνήμες, βίωμα και παράδοση…
Είχες φανταστεί ποτέ ότι θα μπορούσες να απολαμβάνεις τα σταφύλια όλο τον χρόνο;
Kαι όμως η αρχαία μέθοδος που ακολουθούν στα χωριά του Αφγανιστάν είναι ικανή, απλή και αποτελεσματική για να χαρίζει τα μοναδικά αρώματα και την υπέροχη γεύση των σταφυλιών όλους τους μήνες του χρόνου.
Μισή ώρα βόρεια της Καμπούλ, πρωτεύουσας του Αφγανιστάν, ένα μικρό χωριό που ακούει στο όνομα Aqa Saray ξεπροβάλλει, περιτριγυρισμένο από αμπελώνες και οπωροφόρα δέντρα. Εκεί ο Ahmadi, ένας κύριος 45 ετών, μιλάει με μεγάλη αγάπη για τον τόπο του παρά τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες και μας προσφέρει μία ιστορία που σίγουρα δεν θα την έχουμε ακούσει ποτέ ξανά.
Καθισμένος στο πάτωμα ενός μονόχωρου σπιτιού μπροστά από μία χρυσαφένια κουρτίνα που δημιουργεί ένα ακτινωτό φως στο σκοτεινό και ψυχρό χώρο αποκαλύπτει ένα σκεύος-δοχείο. Αν και πρόχειρα κατασκευασμένο, δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω πως θυμίζει τις αρχαίες κύλικες, το αρχαίο σκεύος που έπιναν το κρασί. Κάνοντας μία αναδρομή στην αρχαιολογία, οι κύλικες ήταν πλατιά και ρηχά κύπελλα με δύο λαβές τοποθετημένες αντιδιαμετρικά στο χείλος τους με τον πάτο σχεδόν επίπεδο και συνήθως διακοσμημένο με γεωμετρικές παραστάσεις.
Με μία μεγάλη ευγένεια, θα έλεγα σχεδόν ιεροτελεστία, ο Αhmadi «χτυπάει» ελαφρά αυτό που μοιάζει με σφραγισμένο δοχείο λάσπης και έτσι αποκαλύπτει μία ολόκληρη χούφτα από σταφύλια μέσα από το σκεύος. Εξηγεί με μεγάλη χαρά και περηφάνεια πως οι καρποί ήταν εκεί ήδη από την εποχή της συγκομιδής σχεδόν πριν από πέντε μήνες και διατηρήθηκαν για το Νουρούζ, το Περσικό Νέο Έτος, το οποίο γιορτάζεται την άνοιξη της ισημερίας. Τα σταφύλια, μετά από όλους αυτούς τους μήνες, πέφτουν στο τραπέζι και εξακολουθούν να φαίνονται απόλυτα φρέσκα.
Η ιστορία του Αhmadi είναι μία οικογενειακή υπόθεση, αφού ο ίδιος ο πατέρας του τον δίδαξε πώς να συντηρεί τους καρπούς σαν να έχουν βγει από το αμπέλι. Καθώς τοποθετεί τα σταφύλια πίσω στο σκεύος, με νοσταλγία αναφέρει πως είναι μία πρακτική την οποία τη μεταφέρει στα παιδιά του για να τη διαδώσουν στους επόμενους. Η καθημερινότητά του ξετυλίγεται στο αγαπημένο του χωριό, το οποίο δεν θέλει να αποχωριστεί, και στο μικρό μπακάλ που έχει δημιουργήσει με κόπο και μεράκι, πουλώντας τα σταφύλια σε κόσμο που περνάει από το σημείο.
Κάθε χρόνο κατά την περίοδο συγκομιδής αγοράζει περίπου 1000 κιλά σταφυλιών, από τα οποία τα μισά τα πουλάει φρέσκα και τα υπόλοιπα τα διατηρεί κατά την αρχαία μέθοδο kangina, ώστε να τα έχει όλο τον χρόνο. Κατασκευάζει τα σκεύη-δοχεία χρησιμοποιώντας λάσπη από το χωριό, αναμιγνύοντάς την με άχυρο και νερό. Αφού τοποθετήσει κάτω από τον ήλιο τα σκεύη για περίπου πέντε ώρες, έπειτα αποθηκεύει τα σταφύλια, τα οποία τα σφραγίζει με περισσότερη λάσπη από την πάνω μεριά, αποθηκεύοντάς τα σε μία ξηρή και δροσερή γωνία. Οι περισσότερες οικογένειες στο χωριό ακολουθούν την ίδια ακριβώς «τακτική» σε μια διαδικασία που διαρκεί έως και 20 ημέρες. Τα σταφύλια που δεν διατηρούνται, καταναλώνονται ή αποξηραίνονται και μετατρέπονται σε σταφίδες.
Μία αρχαία μέθοδος διατήρησης τροφίμων γνωστή ως “kangina”
Πριν από αιώνες στα αγροτικά βουνά του Αφγανιστάν, οι ντόπιοι για να διατηρήσουν τα τρόφιμά τους χρησιμοποίησαν δοχεία από άχυρο λάσπης∙ μία τεχνική που καλπάζει και εφαρμόζεται μέχρι και τις μέρες μας στα χωριά κυρίως της χώρας.
Χάρη σε αυτήν την μέθοδο λοιπόν, οι άνθρωποι σε απομακρυσμένες κοινότητες που δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τα εισαγόμενα προϊόντα, μπορούν τελικά να απολαμβάνουν φρέσκα φρούτα και τους χειμερινούς μήνες. Ωστόσο, βλέπουμε ότι εκτός από τα απομακρυσμένα σημεία η παράδοση συνεχίζεται και σε περιοχές και χωριά που βρίσκονται κοντά στην πρωτεύουσα.
Ο Μurtaza Aziri, Αναπληρωτής Διευθυντής Τουρισμού στο Υπουργείο Τουρισμού και Πληροφοριών αναφέρει πως ακόμα και αν αυτή η μέθοδος δεν έχει τεκμηριωθεί και μελετηθεί, συνεχίζει να μεταφέρεται από γενιά σε γενιά εδώ και αιώνες και μέχρι σήμερα σίγουρα επιβεβαιώνει τη μακροζωία της και την αποτελεσματικότητά της. Συμπληρώνει πως η πλούσια σε πηλό λάσπη, της οποίας η σφραγίδα διατηρεί τον αέρα και την υγρασία, προστατεύει τελικά τα φρούτα από το κρύο του χειμώνα και λειτουργεί, επίσης, πολύ καλά και για ορισμένους τύπους σταφυλιών.
Συνήθως, η αρχαία αυτή μέθοδος χρησιμοποιείται κυρίως ως αποθήκη για την ποικιλία Taifi, η οποία συγκομίζεται στο τέλος της σεζόν, με το σταφύλι να φέρει ένα παχύτερο και πιο σκληρό δέρμα, σύμφωνα με τις πληροφορίες από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας.
Με το εύφορο έδαφος και το ξηρό-ζεστό κλίμα, το Αφγανιστάν είναι πλούσιο σε ποικιλία φρούτων καθώς στα εδάφη του «ανθίζουν» ρόδια, πεπόνια, μηλιές και κερασιές, ενώ τα σταφύλια χαίρουν εκτίμησης καθώς είναι τα πιο γνωστά και αγαπημένα.
Μία άγνωστη πτυχή των μακρινών χωριών του Αφγανιστάν, η οποία διαθέτει «άρωμα σταφύλι», μεταφέρεται στο σήμερα με μία νοσταλγία, με μία παράδοση και με μία πολύ μεγάλη αγάπη να συνεχιστεί η αρχαία μέθοδος kangina, να μην ξεχαστεί και σίγουρα να θυμίζει μία όμορφη οικογενειακή αφήγηση.
Κείμενο: Κατερίνα Καρσιώτη (Lavart)
Πηγή φωτογραφιών: Atlas Obscura
