[dropcap size=big]Ό[/dropcap]ταν το 1953 τελειοποιήθηκε στις Η.Π.Α. η συσκευή της έγχρωμης τηλεόρασης, κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί ότι μια απλή συσκευή επρόκειτο να εξελιχθεί σ’ ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του δυτικού πολιτισμού στον τομέα της ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας.
Από τότε μέχρι σήμερα η τηλεόραση έχει αλλάξει μορφή, έχει πολλαπλασιάσει τις τεχνικές της δυνατότητες, έχει μπει σ’ όλα τα σπίτια, έχει καταλάβει στρατηγική θέση στο σαλόνι της μέσης οικογένειας κι έχει ανταγωνιστεί, επιτυχώς ή όχι, το Internet.
Τα προγράμματά της ποικίλα, από ενημερωτικές εκπομπές μέχρι ντοκιμαντέρ και παιδικές σειρές, αναμεταδόσεις θεατρικών παραστάσεων και μουσικά σόου. Υπάρχει όμως ένα στοιχείο της τηλεόρασης το οποίο παραμένει αναλλοίωτο και μάλιστα θεριεύει με το πέρασμα του χρόνου. Η επιμονή του ανθρώπου να χαζεύει από την κλειδαρότρυπα τις ζωές των άλλων ή αλλιώς η γοητεία που του ασκεί το trash.
[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ο να έχει κάποιος περιέργεια για τη ζωή ενός πλούσιου και επιτυχημένου ανθρώπου είναι κατανοητό. Ποιος όμως είναι ο λόγος ν’ αναλώνεται (κάτι παραπάνω από) άφθονος τηλεοπτικός χρόνος σε απλούς (και συχνά δυσλειτουργικούς) ανθρώπους που έχουν τη διάθεση να πουλήσουν κομμάτια της ζωής τους για 15 λεπτά δημοσιότητας;
Reality shows που κατασκοπεύουν τα μεθύσια και τα ερωτοτροπήματα νεαρών που κυνηγούν την εύκολη δόξα, εκπομπές αφιερωμένες σε γαργαλιστικές λεπτομέρειες της ζωής δήθεν διάσημων προσώπων, late night shows με ελευθεριάζοντα λόγο που βουτούν στο ναδίρ του αισθητικού επιπέδου. Και ακόμη χειρότερα, άνθρωποι βγαλμένοι από το λούμπεν περιθώριο, βορά σ’ ένα αδηφάγο κοινό που διασκεδάζει με την περιφορά των προβλημάτων και ενίοτε του χαμηλού δείκτη νοημοσύνης τους.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι κάτι στην ανθρώπινη ψυχολογία επιζητά το είδος της έκθεσης αυτής. Σχεδόν κανένας δεν θα παραδεχτεί ότι παρακολουθεί τέτοια προγράμματα ή έστω ότι τα χαζεύει «για πλάκα». Πόση «πλάκα» όμως χωράει στην προσήλωση με την οποία τα παρακολουθεί, βουλιάζοντας στον καναπέ του;
[dropcap size=big]Κ[/dropcap]άποιος θα έλεγε ότι αυτού του είδους η τηλεόραση έχει αντικαταστήσει το «κουτσομπολιό της γειτονιάς». Οι άνθρωποι με αναγνωρισιμότητα μετατρέπονται σε ανθρώπους της διπλανής πόρτας και κάτι μέσα μας ικανοποιείται όταν μαθαίνουμε για τα προβλήματα και τις δύσκολες στιγμές τους – είναι ευάλωτοι όπως εμείς, διάολε. Όσο για τους αγνώστους που ξεδιπλώνουν μπροστά μας με ανατριχιαστική άνεση τις ερωτικές τραγωδίες της ζωής τους, μας προσφέρουν την παρηγοριά του «υπάρχουν και χειρότερα».
Υπάρχει κάτι σκοτεινό στην ανθρώπινη φύση – είναι αυτό το «κάτι» που οδηγούσε παλιά τους ανθρώπους να συρρέουν σε Τσίρκο Τεράτων (όπου παρακολουθούσαν τα νούμερα ανθρώπων με δυσπλασίες), αυτό το «κάτι» που ηδονίζεται με κάθε είδους ένοχη απόλαυση, αυτό το «κάτι» που αγαπάει να ξετρυπώνει βρώμικα, εξευτελιστικά μυστικά μέσα από ξένες κλειδαρότρυπες.
«Η τηλεόραση είναι μια εφεύρεση που σου επιτρέπει να διασκεδάζεις στο σαλόνι σου με ανθρώπους που δεν θα δεχόσουν ποτέ στο σπίτι σου», έχει δηλώσει ο Βρετανός δημοσιογράφος David Frost και μάλλον συνοψίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον τη σύγχρονη τηλεοπτική πραγματικότητα.
Κείμενο: Μαρία Μερτίκα (Lavart)
