Τα «Fake News» τον 19ο αιώνα! Η σχέση μας με τα μέσα ενημέρωσης και τη δημοσιογραφία σήμερα είναι βαθιά ταραγμένη και χαρακτηρίζεται από σκεπτικισμό και έλλειψη εμπιστοσύνης στην ειλικρίνεια των ειδήσεων.
Ωστόσο, αυτό δεν είναι πρόσφατο φαινόμενο- οι ρίζες του ανάγονται στη δεκαετία του 1890 με την εμφάνιση της “κίτρινης δημοσιογραφίας”. Η κίτρινη δημοσιογραφία δεν ταυτίζεται με τις ψευδείς ειδήσεις, αλλά βασίζεται σε εντυπωσιακούς τίτλους με ελάχιστη ουσία. Πρωταρχικός της στόχος είναι να αιχμαλωτίσει τους αναγνώστες με τον εντυπωσιασμό ακόμη και των πιο τετριμμένων ιστοριών. Αυτό το στυλ ήταν διαδεδομένο στις εφημερίδες, αυξάνοντας σημαντικά τις πωλήσεις τους.
Αυτή η ανθυγιεινή πρακτική βρίσκει την καταγωγή της στην αντιπαλότητα μεταξύ δύο εφημερίδων της Νέας Υόρκης, της New York World και της New York Journal, που τροφοδοτήθηκε από τους εκδότες τους, τον Joseph Pulitzer και τον William Randolph Hearst. Ανταγωνίζονταν σκληρά για το αναγνωστικό κοινό, χρησιμοποιώντας υπερβολικούς τίτλους και εντυπωσιακές ιστορίες. Ο ανταγωνισμός αυτός έφτασε στο αποκορύφωμά του κατά τη διάρκεια του Ισπανοαμερικανικού Πολέμου, με τις δύο εφημερίδες να πυροδοτούν τα αντι-ισπανικά αισθήματα και να προωθούν ψευδείς αφηγήσεις για να ξεσηκώσουν την κοινή γνώμη.
Ειδικά ο Hearst ήταν κολλημένος στο να υποδαυλίζει τη φλόγα του πολέμου. Ένα απόσπασμα τον θέλει να λέει στον καλλιτέχνη Φρέντερικ Ρέμινγκτον,
“Εσύ θα φτιάξεις τις εικόνες και εγώ θα φτιάξω τον πόλεμο”.
Με το αντι-ισπανικό συναίσθημα να βρίσκεται στο ζενίθ, το κοινό της Νέας Υόρκης ζητούσε ιστορίες που να αντικατοπτρίζουν τις ήδη έντονες απόψεις του. Έτσι, ενώ ο Χερστ, και σε μικρότερο βαθμό ο Πούλιτζερ, δημοσίευαν ιστορίες με διαφορετικό βαθμό αλήθειας, οι αναγνώστες εξακολουθούσαν να αγοράζουν τις εφημερίδες. Δεν χρειαζόταν να πειστούν ότι οι ιστορίες της εφημερίδας ήταν αληθινές – η γνώμη τους είχε ήδη διαμορφωθεί, και η κίτρινη δημοσιογραφία στις εφημερίδες απλώς επικύρωνε αυτές τις ήδη υπάρχουσες απόψεις.
Μετά τον πόλεμο, η ηθική δημοσιογραφία άρχισε να κερδίζει έδαφος και η επιρροή της κίτρινης δημοσιογραφίας μειώθηκε. Η Εταιρεία Επαγγελματιών Δημοσιογράφων ιδρύθηκε το 1909 με σκοπό την προώθηση της ακρίβειας, της δικαιοσύνης και της ακεραιότητας στα ρεπορτάζ. Όσον αφορά τον Χερστ και τον Πούλιτζερ, οι καριέρες τους ακολούθησαν διαφορετικές πορείες. Ο Χερστ αντιμετώπισε επικρίσεις για τον ρόλο της εφημερίδας του στη δολοφονία του προέδρου ΜακΚίνλεϊ, ενώ η δέσμευση του Πούλιτζερ για ηθική δημοσιογραφία οδήγησε στη δημιουργία του βραβείου Πούλιτζερ.
Αν και η ακμή της κίτρινης δημοσιογραφίας έχει παρέλθει, η κληρονομιά της συνεχίζει να υπάρχει στα σύγχρονα μέσα ενημέρωσης, όπως φαίνεται στις φυλλάδες και στα άρθρα με clickbait. Οι εντυπωσιακοί τίτλοι, η εστίαση σε σκάνδαλα, οι εικονογραφήσεις και η πολιτική επιρροή ήταν βασικά χαρακτηριστικά της κίτρινης δημοσιογραφίας, που συχνά καθοδηγούνταν από προσωπικές ή πολιτικές ατζέντες, καθιστώντας δύσκολο για το κοινό να διακρίνει τα γεγονότα από τη μυθοπλασία.
Οι πληροφορίες αντλήθηκαν από το Ηistory Defined
Φωτογραφία εξωφύλλου
