Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα: ο εχθρός των Σχολών Καλών Τεχνών

Πανελλαδικές εξετάσεις και Σχολές Καλών Τεχνών

[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ην περασμένη Πέμπτη, 24 Αυγούστου, ανακοινώθηκαν οι βάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.Οι μαθητές, που μέσα σε δευτερόλεπτα μετατράπηκαν σε φοιτητές, ετοιμάζονται για το νέο κεφάλαιο που ανοίγεται στη ζωή τους, και όσοι δεν τα πήγαν όπως περίμεναν, ζυγίζουν τις επιλογές τους για το επόμενο βήμα τους: να ξαναδώσουν Πανελλαδικές ή να επιλέξουν μια εναλλακτική λύση για την Τριτοβάθμια εκπαίδευσή τους;

Όμως, για ορισμένους μαθητές η αγωνία δεν τελείωσε εδώ.

Τα Τμήματα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών των Σχολών Καλών Τεχνών Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Φλώρινας, λόγω της ιδιαίτερης φύσης του γνωστικού αντικειμένου τους, διεξάγουν εισιτήριες εξετάσεις τον Σεπτέμβριο. Οι υποψήφιοι διαγωνίζονται σε διάφορα επίπεδα, όπως σε έργα εικαστικά σε σχέδιο και έργα εικαστικά σε χρώμα, και αν πετύχουν, εισάγονται στα τμήματα αυτά, τα μαθήματα των οποίων είναι κυρίως εργαστηριακά.
Όσον αφορά τα Τμήματα τωνΣχολών Καλών Τεχνών στα οποία οι φοιτητές εισήχθησαν μέσω των Πανελλαδικών, οι βάσεις φέτος κινήθηκαν από το 8,1 (Τεχνολογία Γραφικών Τεχνών – Αθήνα) μέχρι το 15,1 (Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης – Θεσσαλονίκη). Ο μέσος όρος των βάσεων στα Τμήματα αυτά ήταν φέτος στο 12,7, ενώ πέρυσι στο 12,2 και το 2015 στο 12,8. Αυτό σημαίνει ότι το 2016 υπήρξε μείωση του μέσου όρου των βάσεων στις εν λόγω Σχολές (σε σχέση με το 2015) κατά -5%, ενώ φέτος ο μέσος όρος ανέβηκε κατά 4% σε σχέση με το 2016.

Όπως είναι προφανές από τα παραπάνω, η προτίμηση των φοιτητών στις Σχολές αυτές δεν άλλαξε ιδιαίτερα τα τελευταία τρία χρόνια. Οι Πανελλαδικές βάσεις ήταν και είναιαρκετά χαμηλές στα παραπάνω Τμήματα Καλών Τεχνών.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του εκπαιδευτικού αναλυτή, Στρατή Στρατηγάκη, (Ιούλιος 2017), οι βάσεις 2017 διαμορφώθηκαν από τρεις παράγοντες: τον αριθμό των προσφερόμενων θέσεων στην ανώτατη εκπαίδευση, τις βαθμολογικές επιδόσεις των υποψηφίων και την προτίμηση σπουδών που εκφράζεται στη συμπλήρωση του μηχανογραφικού δελτίου. «Αυτός ο τελευταίος παράγοντας παραμένει άγνωστος, αφού τις προτιμήσεις των υποψηφίων τις μαθαίνουμε με την ανακοίνωση των βάσεων. Τις περισσότερες φορές οι εκπλήξεις στη διαμόρφωση των βάσεων οφείλονται στη μαζική μεταστροφή των προτιμήσεων των υποψηφίων που οφείλεται σε κάποια φήμη για την αξία κάποιου πτυχίου», επισημαίνεται στην έρευνα.

Λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω έρευνα, συνδυαστικά με την οικονομική κρίση και τηνιδιαιτέρως υψηλή ανεργία στους χώρους της Τέχνης, είναι σχεδόν αναμενόμενο ότι οι Σχολές Καλών Τεχνών αποτελούν δεύτερη -αν όχι κατώτερη- επιλογή των υποψηφίων, οι οποίοι τείνουν να θέτουν σε δεύτερη μοίρα τα Τμήματα που θεωρούνται (κακώς) περισσότερο χόμπι παρά εργασία και επιλέγουν πρώτα όσα Τμήματα, θεωρητικά, θα βοηθήσουν στην πιο άμεση επαγγελματική τους αποκατάσταση.

Φυσικά, η υποβάθμιση των Σχολών της Τέχνης στις συνειδήσεις των μαθητών δεν αποτελεί μια τάση της τελευταίας στιγμής, την ώρα που συμπληρώνουν το μηχανογραφικό τους.

Η υποβάθμιση αυτή είναι προϊόν μιας χρόνιας κατάστασης: οι γονείς και το εκπαιδευτικό σύστημα εμμένουν στην καλή απόδοση των παιδιών τους στον σκληρό πυρήνα των σχολικών μαθημάτων καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής ζωής, θέτοντας στο περιθώριο  την συνολική πνευματική καλλιέργειά τους.Δεν είναι λίγα τα παιδιά που, σπάνια, σε όλη την ανήλικη ζωή τους έρχονται σε επαφή με το θέατρο, την μουσική και τις εικαστικές τέχνες, αφού τόσο το εκπαιδευτικό σύστημα δεν προβλέπει σε σοβαρό βαθμό τέτοιου είδους δραστηριότητες, όσο και οι περισσότερες οικογένειες δεν θέτουν την επαφή με τις Τέχνες στις προτεραιότητες των εξωσχολικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιούν οι ίδιες με τα παιδιά τους.
Οι μαθητές έχουν συνηθίσει, στο πλαίσιο του βαθμοθηρικού εκπαιδευτικού συστήματος,να διαβάζουν για το μάθημα ή το τεστ της επόμενης ώρας στις ώρες των εικαστικών, της μουσικής ή της γυμναστικήςκαι, αντίστοιχα, οι διοικήσεις των σχολείων φροντίζουν σε αυτές τις ώρες να αναπληρώνουν τις αντίστοιχες χαμένες των μαθηματικών, της γλώσσας ή της φυσικής. Η κορύφωση της απαράδεκτης νοοτροπίας πραγματώνεται στην Γ’ Λυκείου, τάξη στην οποία οι μαθητές διαβάζουν πυρετωδώς όλη τη χρονιά μόνο γιατον κορμό των μαθημάτων των Πανελληνίων, αφήνοντας τα υπόλοιπα μαθήματα και την υπόλοιπη ζωή τους σε δεύτερη μοίρα.

Κάπως έτσι περνά η σχολική ζωή πολλών παιδιών, μεγαλώνοντας μακριά από την κουλτούρα και τον πολιτισμό, σε ένα παρωχημένο και άκαμπτο εκπαιδευτικό σύστημα, το οποίο όχι μόνο δεν καλλιεργεί και δεν οξύνει την δημιουργικότητα αλλά, συχνά, περιθωριοποιεί την Τέχνη, την δημιουργία και την καλλιτεχνική έκφραση.

Έτσι, είναι σχεδόν αναμενόμενο ότι, αντιστοίχως, οι Σχολές Καλών Τεχνών είναι υποβαθμισμένες στις συνειδήσεις της πλειοψηφίας των μαθητών.

Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν είναι η αθρόα δήλωση των Σχολών αυτών στα μηχανογραφικά των υποψηφίων, αλλά η κατάδειξη της σημασίας του να έρχονται οι άνθρωποι, από νωρίς στη ζωή τους, σε επαφή με την Τέχνη και να την κάνοντάς την τρόπο σκέψης και ύπαρξης.

Όσο η κρατική μέριμνα, όμως είναι ανεπαίσθητη, όσον αφορά τις επιδοτήσεις, και όχι μόνο, τίποτα δεν πρόκειται να γίνει.

Σίγουρα, θα μπορούσαμε απλά να ελπίζουμε ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν χωρίς να έχουν την παραμικρή επαφή με τις Τέχνες, ενδέχεται να τις βρουν μπροστά τους σε λίγα χρόνια από σήμερα.

Ένας κρατικός μηχανισμός, παρέχοντας πραγματική μέριμνα και ενίσχυση στην Τέχνη, βοηθάει τα άτομα να έρθουν πιο κοντά στην αυτογνωσία, αλλά και στην ουσιαστικότερη επαφή μεταξύ τους, σημαίνοντας ένα μέλλον κατάφασης και διαρκούς εξέλιξης.

Πηγές Φωτογραφιών: 1,2,3

Κείμενο: Δήμητρα Φουρκαλίδου (lavart)