Εκκεντρικές Συνθέσεις από τον Κλασικισμό μέχρι τον 20ο αιώνα

Συνθέσεις που άφησαν εποχή και έγιναν γνωστές για την εκκεντρικότητά τους αλλά και για την ιστορία των συνθετών τους

Η Κλασσική μουσική είναι ένα είδος μουσικής με τη φήμη της τελειότητας, της τέλειας αρμονίας και των πολλών κανόνων. Ανά τους αιώνες, η δημιουργία της κλασσικής μουσικής θεωρείται ότι πρέπει να ακολουθεί συγκεκριμένα πρότυπα, μοτίβα και όρια. Υπάρχουν όμως πάρα πολλοί συνθέτες, που ξεπέρασαν αυτούς τους φραγμούς και δημιούργησαν μουσική, ασύμμετρη, αντισυμβατική, ίσως και εκκεντρική, και για την εποχή τους, αλλά και για τις επόμενες που ακολούθησαν.

4’33”

Ο John Milton Cage ήταν Αμερικανός συνθέτης, θεωρητικός μουσικής, καλλιτέχνης και φιλόσοφος. Ο Cage ήταν πρωτοπόρος της ακατανομικότητας στη μουσική, της ηλεκτροακουστικής μουσικής και της μη τυπικής χρήσης των μουσικών οργάνων. Η μουσική σύνθεση του John Cage 4’33” έχει γίνει αντικείμενο χλευασμού στον κόσμο της μουσικής. Η συγκεκριμένη μουσική σύνθεση προϋποθέτει ελάχιστες τεχνικές δεξιότητες καθώς το μόνο που χρειάζεται είναι να καθίσει ο πιανίστας στο σκαμνάκι, να ανοίξει το καπάκι του πιάνου και μετά από ακριβώς τέσσερα λεπτά και τριάντα τρία δευτερόλεπτα, να κλείσει και πάλι το καπάκι του πιάνου και να υποκλιθεί. Σε αυτά τα τέσσερα λεπτά, ο πιανίστας κάθεται στην απόλυτη σιωπή, κουνώντας περιστασιακά τα χέρια του πάνω στα πλήκτρα του πιάνου για να δείξει τις διάφορες  κινήσεις του κομματιού. Ο Cage ήθελε να στρέψουμε την προσοχή μας στη μουσική που δημιουργούμε όλοι καθώς παρακολουθούμε αυτή την παράσταση. Ένα βήχας, μια κίνηση στο κάθισμα, ένας ψίθυρος. Όλες αυτές οι κινήσεις δημιουργούν μια συμφωνία στην -φαινομενικά- σιωπηλή αίθουσα.

ASLSP

Το 1985, ο John Cage συνέχισε να αμφισβητεί τη φύση της μουσικής με τη σύνθεση ASLSP ( As SLow As Possible) ένα κομμάτι που, όπως υποδηλώνει και ο τίτλος, δίνει την εντολή στον ερμηνευτή να εκτελέσει τη σύνθεση όσο πιο αργά γίνεται ενώ, το 1987 ο Cage δημοσίευσε μια νέα έκδοση γραμμένη για εκκλησιαστικό όργανο. Στο Halberstadt της Γερμανίας, ένας καθεδρικός ναός ξεκίνησε να εκτελεί τη συγκεκριμένη σύνθεση το 2001 και αναμένεται να τελειώσει το 2640. Τον Οκτώβριο του 2013, περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι συγκεντρώθηκαν για να ακούσουν την δέκατη τρίτη νότα να αλλάζει ενώ, η συγκεκριμένη ξανά άλλαξε τον Σεπτέμβριο του 2020.

Duetto Buffo di Due Gatti

Το 1800, δημοσιεύθηκε μια ευρέος γνωστή και περίεργη μουσική σύνθεση το Duetto Buffo di Due Gatti. Ο τίτλος της σύνθεσης είναι, κυριολεκτικά, «Χιουμοριστικό ντουέτο για δύο γάτες», και φαίνεται να εξιστορεί τη συνάντηση δύο γατών. Οι γάτες συναντήθηκαν και, ενώ ξεκίνησε να χτυπά η μία την άλλη, κατέληξαν δύο πολύ καλοί φίλοι.  Το ανορθόδοξο στη συγκεκριμένη σύνθεση είναι οι στίχοι που δεν είναι, παρά μόνο, η λέξη μιάου. Το έργο, αρχικά, δημοσιεύθηκε χωρίς το όνομα του συνθέτη, αργότερα όμως, θεωρήθηκε έργο του Gioachino Rossini, συνθέτη της όπερας Ο Κουρέας της Σεβίλλης.

The Unanswered Question

Τα προσχέδια της σύνθεσης του Charles Ives εμφανίστηκαν το 1908, πενήντα χρόνια πριν την εμφάνιση του κινήματος του μινιμαλισμού, ωστόσο η επιρροή που άσκησε η σύνθεση στο κίνημα είναι αισθητή. Το κομμάτι απαιτεί τρία διαφορετικά σύνολα οργάνων: Έγχορδα, χάλκινα και φλάουτα, όλα χωρισμένα το ένα από το άλλο, παίζουν σε εξαιρετικά διαφορετικούς ρυθμούς και κλειδιά. Ο συνθέτης, επίσης, απαιτεί με σημείωση στην παρτιτούρα, το σύνολο των εγχόρδων να είναι κρυμμένο από το ακροατήριο ώστε να δημιουργείται η αίσθηση ενός αόριστου και τρομακτικού ήχου.

A Musical Joke

Πολλοί συνθέτες σε αυτή τη λίστα προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν ανορθόδοξες τεχνικές για να απεικονίσουν πολύπλοκα συναισθήματα ή να αποκαλύψουν ανθρώπινες αλήθειες, ο Wolfgang Amadeus Mozart το έκανε απλά για να διασκεδάσει. Το Musical Joke (μουσικό αστείο) ήταν μία σύνθεση γραμμένη σκόπιμα για να είναι όσο το δυνατόν πιο κακή. Ο Mozart δεν τήρησε πολλούς  μουσικούς και αρμονικούς κανόνες της εποχής, δημιούργησε ενοχλητικά επαναλαμβανόμενα μοτίβα και έγραψε σκόπιμα μουσικά τμήματα που θα έμοιαζαν ότι οι μουσικοί έπαιζαν λάθος νότες.

Einstein on the Beach

Ο Phillip Glass είναι Αμερικανός συνθέτης και πιανίστας. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες του 20ου αιώνα. Το μουσικό έργο του Glass έχει συσχετιστεί με τον μινιμαλισμό και περιγράφει τον εαυτό του ως συνθέτη της μουσικής επαναλαμβανόμενων δομών, καθώς δημιουργεί μουσική από επαναλαμβανόμενες φράσεις.

Το έργο Einstein on the Beach είναι μία όπερα τεσσάρων πράξεων και σκηνοθετείται από τον θεατρικό παραγωγό Robert Wilson, ο οποίος συνεργάστηκε με τον Grass και για το libretto του έργου. Η όπερα αποφεύγει την παραδοσιακή κλασική αφήγηση, ενώ βασίζεται σε μία πιο φορμαλιστική προσέγγιση βασισμένη σε μία σειρά από πορτρέτα. Η διάρκεια της όπερας είναι μεταξύ τεσσάρων με πέντε ωρών, ενώ ο συνθέτης δίνει την δυνατότητα στους ακροατές να απομακρυνθούν από τον χώρο του ακροατηρίου κατά βούληση. Η πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε στις 25 Ιουλίου του 1976 στο φεστιβάλ Avignon στη Γαλλία.

Όλοι έχουμε τις αγαπημένες μας μουσικές για συγκεκριμένες διαθέσεις. Ωστόσο, μερικές φορές, είναι καλό να διευρύνουμε τους καλλιτεχνικούς μας ορίζοντες και να ανακαλύπτουμε καινούριες και διαφορετικές πτυχές της τέχνης. Ίσως με αυτόν τον τρόπο καταφέρουμε να ανακαλύψουμε και περισσότερα πράγματα και για τον ίδιο μας τον εαυτό.[irp]

Κείμενο: Χριστίνα Ρουμελιώτη (Lavart)

Πηγές κειμένου

Πηγές Φωτογραφιών: Εξώφυλλο, 1, 2