Όταν κάποιος γνωστός, που δεν έχει δει ποτέ στο παρελθόν κάποιο anime, μας ρωτήσει: “Ποιο θα μου σύστηνες για να ξεκινήσω; Κάτι για να μη βαρεθώ;”, η αλήθεια είναι ότι η απάντηση όλων μας θα ήταν μία: “Δοκίμασε πρώτα το Death Note”. Το manga Death Note (μετάφρ. Το Σημειωματάριο του Θανάτου), που γράφτηκε από τον Tsugumi Ohba και εικονογραφήθηκε από τον Takeshi Obata και το 2006 μεταφέρθηκε σε anime στη μικρή οθόνη, δεν αποτελεί την πιο ξεκάθαρα αριστουργηματικά καλλιτεχνική παραγωγή (όπως για παράδειγμα οι ταινίες του Studio Ghibli), αλλά η δομή του, οι θεματικές και το περιεχόμενό του περιλαμβάνουν εξολοκλήρου τις ποιότητες που χαρακτηρίζουν ένα καλοδουλεμένο anime: η δράση και οι αναπάντεχες εξελίξεις, η σύνδεση με το μεταφυσικό στοιχείο, το ευφάνταστο σενάριο και οι άρτια δομημένοι χαρακτήρες είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά που απαντώνται στην ιαπωνική παραγωγή anime και τα οποία πραγματικά ανθίζουν στο Death Note. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει εμπνεύσει τη δημιουργία video games και τριών ταινιών με πραγματικούς ηθοποιούς, μία εκ των οποίων κυκλοφόρησε στο Netflix τον Αύγουστο του 2017.
Η Ιστορία – Είναι η Αυτοδικία Μέθοδος Δικαιοσύνης;
Όλα ξεκινούν όταν ο Light Yagami, ένας εξαιρετικά ευφυής μαθητής λυκείου με μοναδικές ακαδημαϊκές επιδόσεις, ανακαλύπτει ένα τετράδιο στο προαύλιο του σχολείου του, το οποίο φέρει την ονομασία Death Note. Ανοίγοντάς το, τον υποδέχονται μία σειρά οδηγιών και κανόνων για τη χρήση του συγκεκριμένου τετραδίου, η πρώτη εκ των οποίων είναι: “Ο άνθρωπος, το όνομα του οποίου γράφεται σε αυτό το σημειωματάριο, θα πεθάνει”. Αρχικά ο Light το απορρίπτει γελώντας, θεωρώντας το μία κακόγουστη φάρσα, η περιέργεια του όμως εν τέλει τον ωθεί να ελέγξει την απειροελάχιστη πιθανότητα η λίστα αυτή με τις περίεργες οδηγίες να είναι όντως αληθινή.
Γράφοντας στο σημειωματάριο το όνομα ενός εγκληματία, που σύμφωνα με το δελτίο ειδήσεων κρατούσε ομήρους μερικά παιδιά και τους δασκάλους τους, συνειδητοποίησε με έκπληξη ότι μπορούσε πράγματι να σκοτώσει οποιοδήποτε άτομο ήθελε απλά και μόνο φέρνοντας στο μυαλό του το πρόσωπο του στόχου του και γράφοντας το όνομά του στο τετράδιο που ανακάλυψε. Υιοθετώντας μία ψεύτικη ταυτότητα και αποκαλώντας τον εαυτό του Kira (μεταγραφή στα ιαπωνικά του αγγλικού ‘killer’, που σημαίνει δολοφόνος) αποφασίζει να δημιουργήσει έναν κόσμο όπου το έγκλημα και η βία θα έχει εντελώς εξαλειφθεί και τον οποίο ο ίδιος θα φροντίζει να διατηρεί αιωνίως δίκαιο, απαλλαγμένο από οτιδήποτε μπορεί να τον καταστήσει μιαρό. Την ψεύτικη αυτή ταυτότητα του Light προσπαθεί να ξεσκεπάσει ένας εξίσου ιδιοφυής και μυστηριώδης ντετέκτιβ, ο οποίος φέρει το ψευδώνυμο L.
Ο ιδιοφυής και μυστηριώδης L
Όπως είναι αναμενόμενο, η πλοκή αυτή είναι λογικό να σοκάρει τον μέσο δυτικό αναγνώστη/θεατή (ιδίως τον Έλληνα) με την αναπάντεχη ωμότητα της. Δεν είναι τυχαίο ότι το 2018 παρενέβη εισαγγελέας στην Κρήτη εφιστώντας την προσοχή σχετικά με την επικινδυνότητα του Death Note στους ανήλικους, κυρίως στους εφήβους. Ο λόγος που συνέβη κάτι τέτοιο ήταν φυσικά γιατί η απόφαση αυτή πάρθηκε χωρίς κανένας να έχει όντως παρακολουθήσει ή να έχει καταλάβει πλήρως την κεντρική ιδέα του έργου. Από την στιγμή που περιμαζεύει το Death Note, ο Light όντως λαμβάνει την ύστατη μορφή εξουσίας, τη δυνατότητα δηλαδή να χαρίζει τη ζωή και τον θάνατο ανάλογα με τα δικά του κριτήρια, μία ‘θεϊκή’ σχεδόν ικανότητα. Όμως, αρχίζοντας ταυτόχρονα να την ασκεί μέσω της αυτοδικίας, η ζωή του υποπίπτει σταδιακά, αλλά αποφασιστικά, σε απόλυτο μαρασμό: η απομάκρυνσή του από την οικογένειά του, το συνεχές άγχος μήπως αποκαλυφθεί, η ακατάπαυστη αγωνία μήπως το Death Note κλαπεί και βρεθεί έτσι στα χέρια κάποιου άλλου αποτελούν μόνο μερικά δείγματα από τη σήψη που αρχίζει να εξαπλώνεται γύρω του και εν τέλει οδηγεί και τον ίδιο στο θλιβερό τέλος του.
Shinigami – Ο Θάνατος ως Μέρος της Ζωής
Αναφέρθηκε προηγουμένως ότι το Death Note, όπως η πληθώρα των manga και των anime, βασίζεται σε μεταφυσικά στοιχεία και όντως το πλάσμα που καθορίζει την κινητοποίηση της πλοκής από το πρώτο κιόλας επεισόδιο της σειράς φέρει το ιαπωνικό όνομα Shinigami (死神/ μετάφρ. πνεύμα που φέρνει τον θάνατο). Τα shinigami αποτελούν μυθικές φιγούρες που δημιουργήθηκαν στην Ιαπωνία από την επαφή του Βουδισμού και του Σίντο με τις χριστιανικές παραδόσεις και προκαταλήψεις, γι’ αυτόν τον λόγο μοιάζουν πολύ με τον δικό μας Χάροντα, καθώς εμφανίζονται ως πλάσματα που προσκαλούν τους ανθρώπους στον θάνατό τους. Ωστόσο, τα shinigami της ιαπωνικής παράδοσης, σε αντίθεση με τον Χάροντα ή τη Χαρόντισσα του δυτικού κόσμου, είναι πολλά σε αριθμό και αποτελούν μέρος του κύκλου της ζωής, υποβοηθώντας την εναλλαγή ανάμεσα στη γέννηση και τον θάνατο, μέσα στην οποία όλα τα πλάσματα κινούνται.
Shinigami: Λεπτομέρεια από έργο του Shunsensai Takehara
Ένα τέτοιο πνεύμα στο Death Note είναι και ο Ryuk, ο οποίος, έχοντας βαρεθεί στο βασίλειο των shinigami και αναζητώντας μία κάποια πρόκληση και δράση, ρίχνει επίτηδες στον κόσμο των ανθρώπων ένα από τα τετράδιά του, στα οποία γράφει τα ονόματα αυτών που πρόκειται να πεθάνουν. Το τετράδιο αυτό είναι που ανακαλύπτει και ο Light. Ο Ryuk εμφανίζεται στον Light από την αρχή της ιστορίας και τον συντροφεύει κατά τη διάρκεια όλης της προσπάθειάς του για εξάλειψη του εγκλήματος μέσω της αυτοδικίας, ενώ επίσης του υπόσχεται ότι, όταν ή αν το σχέδιό του ναυαγήσει, θα γράψει αυτός ο ίδιος το όνομά του στο δικό του τετράδιο χαρίζοντάς του έτσι έναν γρήγορο και ανώδυνο θάνατο.
Ο Ryuk
Αν και φαινομενικά μακάβριο, το Death Note προσφέρει έναν ιδιαίτερο προβληματισμό σε σχέση με σκέψεις ή εικασίες που, όπως είναι λογικό, έχουν θεωρηθεί ταμπού κατά την ανάπτυξη του ανθρώπινου πολιτισμού μας. Τι θα έκανα, αν μπορούσα να σκοτώσω κάποιον χωρίς επιπτώσεις; Μπορεί η αυτοδικία να θεωρηθεί δίκαιη; Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για απονομή δικαιοσύνης; Είναι ο θάνατος πιο σημαντικός από τη ζωή; Το Death Note καταφέρνει να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις και ταυτόχρονα σε καμία, προσφέροντας όμως έτσι στον θεατή την εντύπωση του πόσο άδεια και κενή νοήματος μπορεί να αποβεί η βραχείας διάρκειας ζωή μας, όταν κυριεύεται από την άλογη εμμονή, τη θολωμένη κρίση και την υπεροψία.
