Η Χρυσάνθη Κορνηλίου σκηνοθετεί την παράσταση «ΦΑΟΥΣΤ», που θα παρουσιαστεί από τις 23 Οκτωβρίου στο Πολυχώρο Πολιτισμού Διέλευσις. Με αφορμή την επικείμενη παράσταση γράφει στη Lavart.
Ο Φάουστ, έργο με τα βασικά χαρακτηριστικά του ρομαντικού ρεύματος, με ενέπνευσε γιατί διέκρινα ένα ψυχολογικό υπόβαθρο που αποκαλύπτει τις αντιφάσεις στη ζωή και στον άνθρωπο. Φάουστ και Μεφιστοφελής είναι η φωτεινή και η σκοτεινή πλευρά του εαυτού.
Το φωτεινό και το σκιώδες μέρος του. Πέρα όμως από την πρόθεση του συγγραφέα και τα χαρακτηριστικά αιτήματα της εποχής που γράφτηκε το έργο, υπάρχει πάντα μία προσωπική ανάγνωση που, αν δεν είναι αποτέλεσμα παρερμηνείας ή άγνοιας, θα προσδώσει οπωσδήποτε στο έργο μια ιδιαίτερη ερμηνευτική εκδοχή.
Δηλαδή θα έχουμε μία αναδημιουργία που θα πλουτίσει τις ερμηνευτικές επιστρωματώσεις πάνω στη δυναμική του κειμένου. Πάνω δηλαδή σε ανεξερεύνητες πτυχές του που τις προδίδει ο λόγος του, αν κανείς τον «ακούσει» απροκατάληπτα. Γιατί αυτές οι πτυχές αναδύονται και μέσα από την περιοχή του ασυνειδήτου του συγγραφέα και δεν εντάσσονται πάντα στην προθετικότητά του. Όσο δε πιο μεγάλος είναι ο συγγραφέας, τόσο η περιοχή αυτή της έκφρασης του ασυνειδήτου είναι ανεξάντλητη και επομένως άξια έρευνας και συζήτησης. Τόσο περισσότερο διαχρονική. Αφήνει λοιπόν ένα ελεύθερο πεδίο ολοένα και βαθύτερων και εσωτερικότερων προσεγγίσεων που εκπλήσσουν και εμπλουτίζουν το αρχικό όραμα.
Πάνε μακρύτερα από το προφανές και μετακινούν το δείκτη προσοχής σε σημεία υποφωτισμένα μεν, αλλά που παραμονεύουν στο μισοσκόταδο, αυτόν που θα τα ανακαλύψει ανασύροντάς τα στο φως σημαντικών συνειδητοποιήσεων. Στον Φάουστ λοιπόν για μένα ήταν σημαντικός αυτός ο διάλογος του φωτός με το σκότος, (που στην ουσία διεξάγεται μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο) και οι συμβολικές διαστάσεις που παίρνει μετά την υποστασιοποίηση του Μεφιστοφελή. Η υποστασιοποίηση αυτή δεν είναι παρά η εσωτερική ανάδυση ενός alter ego που χειραγωγεί τον ήρωα μέχρι την τραγική απόληξη του δράματος.
Αυτή η διάσταση του έργου που έχει τις ρίζες του σε ένα μεσαιωνικό μύθο, αφήνει πολλά να εννοηθούν για την πορεία ενός ανθρώπου αλλά και μιας ολόκληρης κοινωνίας. Ο Φάουστ τολμά να εμπειραθεί σκοτεινούς δρόμους και να δει την επικινδυνότητα της «άλλης πλευράς» του εαυτού του. Το παράτολμο αυτό πνεύμα, γνήσιο τέκνο του ρομαντικού ύφους, συνθέτει μία τραγωδία που είναι η τραγωδία της ανθρώπινης ζωής κεντημένη με νήματα μιας άγνοιας που σφετερίζεται τα χαρακτηριστικά της γνώσης. Και στον αντίποδα του έργου, μία Μαργαρίτα, αληθινά αγνή, και γι’ αυτό αθώα, που γίνεται θύμα του «επαΐοντος».
Στη πορεία αυτού του έργου που διαθέτει ένα σαιξπηρικό μεγαλείο, ανακαλύψαμε διαστάσεις των ρόλων και των σχέσεών τους αλλά και εσωτερικά αντικρύσματα που γίνονται τεκμήρια της βαθιάς τους αλήθειας.Η σκηνή έγινε όχι μόνο ο κόσμος της μυθοπλασίας, αλλά και του αδιερεύνητου χώρου της ανθρώπινης ψυχής, εκεί που εναποτίθενται τα διλήμματα, οι αμφιβολίες, οι εμπνεύσεις, οι απογοητεύσεις, οι φόβοι και οι ελπίδες.
Ξανανεβάζουμε το έργο αυτό γιατί σε κάθε σελίδα του, σε κάθε σκηνή του, γεννώνται νέα ερωτήματα, αποκαλύπτονται νέες πτυχές που σε πάνε σε ένα μακρύ ταξίδι αυτοανακάλυψης με πολλούς σταθμούς και νέα τοπία. Γιατί ο Φάουστ είναι ένα έργο που δεν δέχεται εύκολα τελεία και παύλα. Είναι σαν την ανεξάντλητη πηγή που αναβλύζει αλήθειες, αναβλύζει ερωτηματικά που αγγίζουν υπαρξιακά δεδομένα και ανάγκες.
Έτσι ο θίασος μοιάζει σαν μία ομάδα ταξιδευτών που ταξιδεύουν μαζί με το κοινό τους σε κάθε παράσταση˙ και αυτό αποτελεί τη γοητεία και της ερμηνείας και της σκηνοθεσίας. Στη πραγματικότητα ο σκηνοθέτης, ανασύροντας από τα έργα που ανεβάζει εκείνες τις ουσίες που συνηχούν με το δικό του εσωτερικό κόσμο, συνθέτει ένα όραμα ζωής εντός της πραγματικότητας μέσα στην οποία ζει και εργάζεται. Χτίζει ένα σύμπαν εντός ενός άλλου σύμπαντος. Πρόκειται περί ψευδαισθήσεως; Εξαρτάται από το αν και πόσο είναι ψευδαισθητικό ή πραγματικό το σύμπαν εντός του οποίου ζει.
Οπότε, το σύμπαν που χτίζει δεν είναι το ζήτημα το πόσο είναι πραγματικό ή όχι, αλλά σίγουρα είναι μίας ποιότητας διαφορετικής (καλής ή κακής). Αυτά τα σύμπαντα όμως αλληλεπιδρούν, ανεβάζοντας ή κατεβάζοντας το γενικότερο επίπεδο. Αυτό που είναι σημαντικό είναι το πόσο συνειδητά το κάνει. Το θέμα είναι η εργασία του να είναι αποτέλεσμα γνήσιας έκφρασης και όχι καθηλώσεων άγνοιας ή μιμητισμών, αλλά της εσωτερικής του αλήθειας. Αναγνωρίζοντας και ανασύροντας τα πολύτιμα μέταλλα του παρελθόντος, να έχει τη διαύγεια να τα αποκαθάρει και να τα κάνει κοσμήματα του μέλλοντος.
Κείμενο: Χρυσάνθη Κορνηλίου
Ο Πολυχώρος Πολιτισμού Διέλευσις, επαναλαμβάνει για τρίτη χρονιά, το έργο ζωής του Γκαίτε, «Φάουστ»
