Ο άνθρωπος – φαινόμενο της κουλ τζαζ, ο Chet Baker
Αν αυτό το άρθρο είχε στόχο να αναλύσει όλη την δισκογραφία του Chet Baker σίγουρα θα χρειαζόντουσαν πολλές σελίδες. Στην πραγματικότητα αυτό το άρθρο δημιουργήθηκε, στην προσπάθειά μου να καταλάβω ποιος ήταν ο Chet και γιατί όταν άκουσα το «My funny Valentine» ανατρίχιασα από το πρώτο λεπτό.
Πάντοτε η τζαζ με ενθουσίαζε, γιατί έχει μία δυναμική που τα αυτιά μου δεν έχουν συναντήσει σε κανένα άλλο μουσικό είδος. Ωστόσο, όταν άκουσα τον Baker, από τον πρώτο στίχο κατάλαβα ότι εδώ υπάρχει κάτι παραπάνω από αυτό. Κάθε στίχος αποτελεί ένα μάγμα βεβαιότητας, μελαγχολίας και κρυφής ελπίδας ότι τελικά θα τον ακούσει ο παραλήπτης του. Μου τράβηξε την προσοχή, λες και το τραγούδι απευθυνόταν σε εμένα.
Φημολογείται ότι ο Chet δεν ήξερε να διαβάζει παρτιτούρες τόσο καλά. Ωστόσο, μάλλον πρόκειται για τις περιπτώσεις που το μουσικό γονίδιο επιβεβαιώνεται, με αποτέλεσμα οι μουσικές γνώσεις να έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Γεννημένος στην Οκλαχόμα του 1929, με γονείς μουσικούς και συγκεκριμένα πατέρα τζαζίστα, τα ερεθίσματα πάνω στην τζαζ ήταν αρκετά έντονα για να κινήσουν τα μουσικά του ένστικτα.
Έτσι, το τρομπετίστας Chet Baker συναντιέται το 1952 με τον σαξοφωνίστα Charlie Parker, τον οποίο συνόδευσε σε κάποιες παραστάσεις στο Λος Άντζελες. Αυτό αποτέλεσε ίσως και την αφετηρία για τα επόμενα σημαντικά επαγγελματικά βήματα του Chet. Με σημαντικές επιρροές από την μπίμποπ, τις οποίες απέκτησε από τον Parker, ο Chet εντάσσεται στο κουαρτέτο του Mulligan. Το γνωστό «κουαρτέτο χωρίς πιάνο». Ωστόσο, αυτή η συνεργασία έληξε άδοξα, όταν ο Mulligan συνελήφθη για κατοχή ηρωίνης. Ο Baker αποχώρησε και παρά τις προσπάθειές του για την δημιουργία νέου κουαρτέτου, τελικά είχε και ο ίδιος παρόμοια μοίρα με τον Mulligan.
Το 1959 ο Baker φυλακίζεται στην Ιταλία για κατοχή ναρκωτικών. Το ίδιο γεγονός, σαν να παίζει σε replay συμβαίνει μετά από 6 χρόνια στο Βερολίνο, μόνο που αντί για φυλακή ο Chet καταλήγει σε ψυχιατρική κλινική. Καθώς φαίνεται αυτά τα δύο γεγονότα ήταν και η αρχή του τέλους. Παρά την επιστροφή του στην Αμερική και το ατέρμονο ταλέντο του, η καριέρα του ακολουθεί φθίνουσα πορεία. Παρόλα αυτά η δισκογραφική παρακαταθήκη του είναι εξαιρετικά πλούσια, καθώς ηχογραφούσε πολύ συχνά, μέχρι το τέλος, πολλές φορές και από οικονομική ανάγκη. Τα ναρκωτικά, ο πιο σημαντικός φίλος του Chet Baker, τα οποία τον συντρόφευαν ως το τέλος, άφησαν το αποτύπωμά τους τόσο στην εξωτερική εμφάνιση του, όσο και στο ψυχολογικό κομμάτι. Αυτό άλλωστε θα μπορούσε να πει κανείς ότι φανερώνεται και μέσα από τα τραγούδια του. Ωστόσο, μέχρι το τέλος, ο Chet δεν έχασε ούτε λίγο τις ικανότητές του στην τρομπέτα.
Είναι ενδιαφέρον ότι συχνά ο Chet Baker συγκρίνεται με τον σπουδαίο τρομπετίστα Miles Davis. Σίγουρα τα ερεθίσματα του Miles είναι σε μερικές περιπτώσεις εμφανή στις μελωδίες του Baker, όμως ο τελευταίος ακολούθησε μία γραμμική πορεία στο ύφος και το στυλ του, παρά την σχετικά στατική πορεία του στο τεχνικό κομμάτι. Στην πραγματικότητα, το υποτονικό ύφος, συνδυαστικά με τις έντονα, εκφραστικά, ερμηνείες του, τον ξεχώρισαν, με αποτέλεσμα την ταύτιση του ονόματός του με την κουλ τζαζ μουσική.
Το 1988 το πρόσωπο του Chet Baker είχε πλέον μαραθεί. Και μαζί με αυτό μαράθηκε και η ίδια του η ζωή, μετά από πτώση από το διαμέρισμά του στον 2ο όροφο. Μπορούν να υποτεθούν πολλά για τον θάνατό του. Άλλοι υποστηρίζουν δολοφονία, άλλοι αυτοκτονία. Καμία επίσημη άποψη όμως. Το μόνο επίσημο και βέβαιο είναι η ηρωίνη, που βρέθηκε για άλλη μια φορά να κυλάει στο σώμα του.
• Playlist:
1. Almost Blue (album: Chet Baker in Tokyo – 1987)
2. I am fool to want you (album: Chet Baker in Tokyo – 1987)
3. Leaving (album: Leaving – 1980)
4. Alone together (album: Chet– 1959)
5. I waited for you (album: The incredible Chet Baker plays and sings – 1977)
6. My funny Valentine (album: Chet Baker sings – 1954)
7. Time after Time (album: Time after time – 1954)
8. I falling love so easily (album: Chet Baker sings – 1854)
9. Kiss of Spain (album: No problem – 1979)
10. But not for me (album: Chet Baker Sings– 1954)
Προτάσεις ταινίας: Born to be blue – Ethan Hawke, Carmen Ejogo (2016)
Πηγές φωτογραφιών: 1, 2, 3, 4, 5
Κείμενο: Ταμβάκη Μαρία (Lavart)
