Πώς το κίνημα του Body Positivity κυριαρχεί στη μόδα το 2021
Η κυριαρχική επέλαση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, ισχυροποίησε μεμιάς την απόλυτη ανομοιομορφία στα προφίλ των χρηστών τους, ενισχύοντας παράλληλα την εμφάνιση ακραίων τοποθετήσεων – τάσεων. Οι τομείς της ομορφιάς και της μόδας καθημερινά προκαλούν τα μέγιστα, το ενδιαφέρον εκατομμυρίων, σχετικών και μη, χρηστών. Αυτή η μεταξύ τους αμφίδρομη σχέση επιρροής, συνοδευόμενη από ένα συνθηματικό hashtag διεθνώς αναγνωρισμένο, ενεργοποιεί αυτομάτως μηχανισμούς κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών ανακατατάξεων. Μία από αυτές τις αναπροσαρμογές, απευθύνεται στη σχέση με το σώμα μας και την εξωστρέφεια της εικόνας του. Το body positivity, ως η αντίπερα όχθη του body shaming, εμφανίζεται ενδυναμωμένο ως παγκόσμιο κίνημα, αφού τάραξε τα μέχρι πρόσφατα αποδεκτά πρότυπα ομορφιάς που διαμόρφωνε για δεκαετίες η επικρατούσα μόδα. Και ποια ήταν αυτά;
Ανέκαθεν λοιπόν, οι τάσεις της μόδας, από την εποχή που προωθούνταν μέσω των έντυπων εκδόσεων, προβάλλονταν σε συγκεκριμένες λευκές φιγούρες, ψιλόλιγνες, λεπτεπίλεπτες, με πλούσια μαλλιά, εντυπωσιακά μάτια, ζουμερά χείλη. Τα πρότυπα ομορφιάς, με ελάχιστες εξαιρέσεις, κινήθηκαν στις δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα πάνω σε αυτόν τον κανόνα. Ομολογουμένως, ο χώρος της μόδας είναι συνυφασμένος με την ωραιοποίηση της εξωτερικής μας εμφάνισης. Πέρα από την κάλυψη των καθημερινών μας αναγκών σε ρουχισμό, λειτουργεί συνειδητά ή μη, ως ενισχυτικός μηχανισμός της αυτοπεποίθησής μας μέσω της βελτιστοποίησης της εικόνας μας. Στόχος αυτής, μαζί με την κοσμετολογία και την κομμωτική είναι να προτείνουν τρόπους στον καθένα/καθεμία πώς να βλέπουν κάθε φορά την καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους στον καθρέφτη τους. Οπότε ναι, η μόδα κινείται μονίμως γύρω από τον άξονα της ιδεώδους ομορφιάς.
Όμως, η διεθνοποίηση αυτής και ο υψηλός ανταγωνισμός γύρω από αυτήν, δημιούργησε μία αυξητική κλίμακα του ιδανικά ωραίου, με αποκορύφωμα τις δεκαετίες ’80s-’90s-‘00s, όπου η υπέρμετρη προβολή των θρυλικών super models άγγιξε τα όρια της εξωπραγματικής ομορφιάς. Οι διάσημοι φωτογράφοι μόδας αυτής της εποχής έχουν αποτυπώσει στις λήψεις τους εξαιρετικές στιγμές αψεγάδιαστης ανθρώπινης εικόνας, χαρίζοντας στο αναγνωστικό κοινό των περιοδικών, ίσως, τις πιο ιστορικά τελειομανείς φωτογραφίες. Με την ανατρεπτική εμφάνιση της fast fashion και την κυριαρχία της στα μερίδια αγοράς, η ξέφρενη πορεία των super models άρχισε να παίρνει την κατιούσα. Μέχρι που άρχισε να γίνεται αντιληπτό, παράλληλα με την παγκόσμια οικονομική κρίση, ότι η απόσταση μεταξύ προωθητικού μοντέλου και τελικού καταναλωτή πρέπει να ελαχιστοποιηθεί, αφού άγγιξε τα όρια του μέγιστου. Η εποχή του γήινου διαδέχεται αυτή του ασυνήθιστα εξωπραγματικού, παράλληλα με την ενσωμάτωση προηγούμενων περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων ως μοντέλα πρώτης γραμμής πια.
Σε αυτή τη μεταβατική φάση διεύρυνσης των προτύπων ομορφιάς, η φουριόζα δυναμική των social media της τρέχουσας δεκαετίας, προκαλεί τις δικές της αναταράξεις στη διαμόρφωση αυτών. Από την μία είναι η κατηγορία της επίπλαστης ομορφιάς με βασικό κριτήριο την άρνηση της αποδοχής του εαυτού μας, όπου όλα πλέον μπορούν να επιδιορθωθούν ή ακόμη και να αντικατασταθούν, είτε ψηφιακά είτε πραγματικά, ανάλογα το budget του καθενός. Από την άλλη, είναι η κατηγορία του body loving, δηλαδή της πλήρους αποδοχής του σώματός μας ως έχει, αγνοώντας τις εκάστοτε επιταγές της διεθνούς μόδας, η οποία, παρεμπιπτόντως, μερικώς επαναπροσδιορίζει τα νούμερα των μοντέλων της ως αντίδραση σε αυτή την τάση. Και οι δύο κατηγορίες, έχουν εκατομμύρια ακόλουθους, οι οποίοι παραβλέποντας το μέτρο της ισορροπίας, αγγίζουν καθημερινά την υπερβολή σε κάθε τους δημοσίευση. Φυσικά γύρω από όλο αυτό το σύστημα κοινωνικής δικτύωσης, μην παραβλέπουμε ποτέ και τα οικονομικά συμφέροντα είτε για τους εμπλεκόμενους, είτε προς όσους απευθύνονται.
Στην περίπτωση του body positivity, το κίνημα εστιάζει κυρίως σε έννοιες θετικότητας απέναντι στο σώμα μας, όπως κι αν είναι αυτό, χωρίς να καλλιεργείται φόβος απόρριψης ή περιθωριοποίησής του ή αίσθηση ανασφάλειας εξαιτίας των ατελειών του. Σε αντίθεση με το body shaming, όπου κυριαρχεί μία μόνιμη διάθεση αυτοκριτικής αλλά και αυστηρής κριτικής των άλλων με βάσει την φυσική εξωτερική εικόνα, η τάση του body loving επικεντρώνεται στην πλήρη αποδοχή του – non perfect – σώματός μας, παραβλέποντας τα συμπλέγματα κατωτερότητας που ενίοτε αυτό μπορεί να προκαλέσει. Φυσικά και οι δύο περιπτώσεις ανήκουν σε δύο ακραία ρεύματα, που κυρίως διακατέχονται από ψυχοσωματικά αίτια. Και μπορεί το body positivity να είναι το next best thing ως έννοια με κοινωνικό–οικονομική ανταπόκριση, όμως υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες εκδηλώνεται επικοινωνιακά με μία υπερβολή, προκαλώντας τον ίδιο αντίκτυπο, τον οποίο μάχεται να ξεπεράσει∙ την περιοθωριοποίηση, δηλαδή, με την τοποθέτηση ετικετών. Παρακολουθώντας μάλιστα τη δημοφιλία είτε influencer, είτε εκπροσώπων της show biz, και τον τρόπο που προωθούν το body positivity, αντιλαμβάνεσαι ότι αυτή η αποδοχή του εαυτού τους είναι τόσο λυτρωτική που οτιδήποτε άλλο μοιάζει αδιάφορο ή περιττό. Είναι όντως περιττό όμως; Πέρα από την αποδοχή, οι έννοιες της εξισορρόπησης, του μέτρου ή ακόμη και της βελτιστοποίησης τι βαρύτητα έχουν στην καθημερινότητα μας; Η ομορφιά, η αισθητική, η καλαισθησία, η κομψότητα, ως έννοιες ενέχουν το ιδεώδες του ωραίου, που ναι, μπορεί να μην το φτάσεις ποτέ αλλά η προσπάθεια για να το φτάσεις σίγουρα κάτι θετικό θα αφήσει ως παρακαταθήκη. Έπειτα η ευεξία, η εκγύμναση νου και σώματος, η διατροφική φροντίδα, πόσο μπορούν να παρατείνουν την φρεσκάδα της εμφάνισής μας και φυσικά την υγεία αυτής; Προφανώς το ζητούμενο δεν είναι μόνο η αποδοχή του σώματός μας που παραπέμπει σε μία παθητική δεκτικότητα, αλλά η απελευθέρωση του εαυτού μας από τον εξουσιαστικό καταιγισμό των social media ή του lifestyle. Ναι, δεν είναι όλα για όλους, ναι, είμαστε διαφορετικοί, αλλά ο καθένας μπορεί να έχει την δική του αυθεντική ομορφιά, να πιστεύει σε αυτήν και να την καλλιεργεί διαρκώς. Όχι μόνο με τις εύκολες λύσεις, αλλά κι αυτές που χρειάζονται κόπο, χρόνο και ενίοτε και ιδρώτα. Η δημόσια εικόνα μας, μας ανήκει, είναι προέκταση του εαυτού μας, είναι αντιπροσωπευτική και χρειάζεται φροντίδα και εξάσκηση, όπως όλα όσα αγαπάμε.
Η μόδα που μέχρι πρότινος δημιουργούσε τους δικούς της αυστηρούς κανόνες ομορφιάς, ανεβάζοντας συνεχώς τον πήχη, πλέον επικοινωνεί μία εξωστρέφεια αγκαλιάζοντας περισσότερες κοινωνικές ομάδες και, κατ’ επέκταση, εν δυνάμει μελλοντικούς καταναλωτές. Πιθανόν να είναι μία παροδική στάση, κυρίως ως ανταπόκριση στην μηντιακή υπεροχή κάποιων influencer. Ο κόσμος της μόδας είναι περιστοιχισμένος ιστορικά από την εξιδανίκευση της τέλειας ομορφιάς. Ό,τι δημιουργείται ή λανσάρεται είναι για να μας κάνει να φαινόμαστε ομορφότεροι, το αν νιώθουμε πραγματικά ομορφότεροι εξαρτάται από εμάς και την ειλικρινή σχέση με τον εαυτό μας.
Κείμενο: Γεωργία Σταυρίδου (Lavart)
Φωτογραφία Εξωφύλλου: Plus Is Equal Campaign
Πηγές Φωτογραφιών: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17
