Ίσως το καθημερινό βίωμα των ταχέων καθημερινών ρυθμών , της τυποποιημένης και μηχανικής χρήσης της πόλης να μην ευνοεί την ψυχονοητική δια του σώματος περιπλάνηση. Να χρειάζεται μια βαθιά ανάσα και παύση για τη συνειδητοποίηση και συναίσθηση της αστικής μυθολογίας και του αισθητικού ρεαλισμού της πόλης. Απαιτείται ένα αναβαθμισμένο ποιοτικό κλείστρο όρασης των εξωτερικών εικόνων και ερεθισμάτων και κάποιοι αγρυπνημένοι και ξάγρυπνοι κάλυκες υποδοχής και ερμηνείας, αλλά καθόλου νυσταγμένοι, για την εσωτερική αφομοίωση των εικόνων. Για να καταστούν αυτές συγκινητικό και συγκινησιακό βίωμα. Έτσι από τα στενά, από τα περάσματα της πόλης φτάνουμε σε περάσματα της δικής μας ψυχής και τελικά σε συμπεράσματα που πλάστηκαν από έξω και μας έπλασαν μέσα.
Αυτή η στήλη δεν είναι μια αλαζονική επίδειξη γνώσης που άλλωστε δεν κατέχω, ούτε μια παράθεση απλής αρχιτεκτονικής γοητείας. Είναι μια προσωπική προσπάθεια η κοιλιά, το κοίλωμα που προξενεί η μηχανική ζωή εντός της πόλης να μη δημιουργήσει ένα τέλμα που θα οδηγήσει στην αποστροφή. Είναι μια εξωτερικευμένη εσωτερική διεργασία αναψηλάφησης μικρών ή μεγάλων πραγμάτων επαναπροσδιορισμού της Θεσσαλονίκης. Μια ανάγκη που προκλήθηκε από τη μεταιχμιακή φάση του περάσματος από τις τυπικές εικόνες και διαδρομές μιας παιδικής και εφηβικής ζωής στην πνευματική και ενήλικη σύλληψή τους. Μικρές ασκήσεις αστικής και λαϊκής ανθρωποτοπολογίας.
Η Θεσσαλονίκη είχε και έχει την ευλογία να γίνει μια μεγάλη αποθήκη, ένας απέραντος λάκκος ιστορικών οικοδομικών θησαυρισμάτων . Ας πούμε ότι μέσα της ξέμειναν τα βρόχινα νερά ενός πολιτισμικού όμβρου ιστορίας και αισθητικής πολλών ετών. Τα εναπομείναντα νερά ξέμειναν και στέκονται -αν όχι λιμνάζουν- σε άκρες πεζοδρομίων, σε πλάκες που πατάμε, σε εισόδους σπιτιών, στις πιλοτές πολυκατοικιών . Μας περνούν και τα παίρνουμε αδιάφορα με την πεποίθηση ότι μας αξίζανε από πάντα. Θα τα βάφτιζα ‘’τα συγκλονιστικά απαρατήρητα’’.
Τόσο όμορφα νερά που ακόμη αντανακλούν σαν κρυστάλλινοι καθρέφτες την σύγχρονή ζωή μας και το παρελθοντικό μας εκτόπισμα. Πηγές ζωής που πρέπει να αγγίξουμε για να δροσίσουν τα χέρια, τα μάτια και την καρδιά μας. Να τα γευτούμε.
Το βαγόνι του χρόνου τυλιγμένο, γαλβανισμένο από πολέμους, αλλαγές πληθυσμών ιστορίες ανθρώπων με διαφορετικά εθνικά και κοινωνιολογικά χαρακτηριστικά που έχυσαν στην πόλη κατέβασε στη Θεσσαλονίκη μάστορες αισθητικής που κατασκεύασαν το μέρος, που αν σκάψουμε θα βρούμε τα αστικά θησαυρίσματα.
Άφησαν διάσπαρτα κτίρια και άυλα κοσμήματα που ακόμη και κατά τη φθορά και τη σκουριά τους, το αυτοξήλωμα που επέρχεται από την παραμέληση και την εγκατάλειψη, το πλιάτσικο που έκαναν χρόνος και άνθρωποι εξακολουθούν να λαμπυρίζουν θελκτικά. Αποσυντίθενται. Αλλά από τα εναπομείναντα συνθετικά τους, από την αντίφαση που δημιούργησαν στη σύγκρουση με τα σημερινά μας χαρακτηριστικά, πλάθουν μια ελκυστική αρμονία. Άλλωστε από τις αντιφάσεις προκύπτει η αρμονία. Όπως συμβαίνει και στους ανθρώπους.
Πρέπει να τα κοιτάξουμε προσεκτικά, με ψυχική εμβάθυνση. Αν το κάνουμε ίσως αντιληφθούμε πώς τα βίωσε και τα κατανόησε, πώς τα χώνεψε και τα αφομοίωσε η Θεσσαλονίκη. Μέσα από αυτή την τοποχρονική πορεία θα τα εσωτερικεύσουμε κι εμείς.
Υπάρχει ένας αφανής θησαυρός που αν βρεθεί, αν τον ανακαλύψουμε μπορεί να μας γοητεύσει, να μας μαγεύσει και να οδηγήσει στο ξεκίνημα μιας ερωτικής σχέσης, που με τη σειρά της θα μας κάνει να σκάψουμε και να αναψηλαφήσουμε στο παρελθόν και την επιρροή αυτού στην ψυχοσύνθεση της ερωμένης πόλης μας, έτσι ώστε να διαμορφωθούμε και να διαμορφώσουμε τα σκερπάνια της μελλοντικής αρχαιολογικής της ανακάλυψης. Τα παλιό και το υπάρχον θα συνδιαμορφώσουν και θα πλάσουν από κοινού την εικόνα, το ερέθισμα και την αρμονική κανονικότητα του μέλλοντος.
Ο θησαυρός, που δεν ξεθάβεται και παραμένει αφανής καταλήγει να δημιουργεί απλώς έναν ασυνείδητο και ανερμάτιστο μύθο για τους χρήστες του τόπου, όπου βρίσκεται. Ένα θερμοκήπιο με τις κατάλληλες φωτογραφίες για να φυτοζωούμε .
Αυτή η αδράνεια είναι που επαναπαύει, απομακρύνει και τελματώνει. Ο θησαυρός βυθίζεται ανεπιστρεπτί στα βρώμικα νερά ενός τεχνητού, ιδιόχειρου βούρκου τοπολογικής αυτοχειρίας.
Κείμενο: Χρήστος Ωραιόπουλος (Lavart)
Φωτογραφία εξωφύλλου: Θωμάς Γκαρίπης (Lavart)
