Maybe you and I and the fish exist only in the memory of a person who is gone. Maybe no one really exists, and it’s only raining outside. Maybe the bird never existed at all
― Angel’s Egg / Tenshi No Tamago
Αυτό που σίγουρα συμβάλλει στην επιδοκιμασία μιας ταινίας, είναι το πόσο κατανοητή ήταν η κύρια πρότασή της, οι λεπτομέρειες και η κατακλείδα της. Τι συμβαίνει όμως όταν μια ταινία βασίζεται στον συμβολισμό και σε ένα ιδεατό κείμενο; Τι συμβαίνει όταν η ταινία ίσως δεν είναι προορισμένη να γίνει κατανοητή από όλους;
Ο σκηνοθέτης του αριστουργήματος Ghost in the Shell (Koukaku Kidoutai, 1995), Μamoru Oshii, είδε την καριέρα του σχεδόν να ισοπεδώνεται, όταν δέκα χρόνια πριν, έφτιαξε την ταινία Angel’s Egg (Tenshi no Tamago, 1985). Πρόκειται για μία OVA anime ταινία που ξεχωρίζει εξαιτίας αυτού ακριβώς του εγχειρήματος: της επικοινωνίας της μέσω συμβόλων, που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως η ανάδειξη ενός οράματος που δόθηκε από Τον Θεό στον Mamoru Oshii.
Ο παραβολικός χαρακτήρας της ταινίας, είναι που την καθιστά, πιθανόν, χαοτική για τον θεατή. Αν όμως ως δέκτης είσαι διατεθειμένος να αφεθείς σαν σε ροή ενός συνεχούς ποταμού, τότε η ταινία πιθανόν να μιλήσει μόνο στο υποσυνείδητο και ασυνείδητό σου, όπως έκανε και ο Χριστός όταν μιλούσε στον κόσμο με τις παραβολές του. Κανένας, όμως, φαίνεται να μην κατάλαβε μέχρι τώρα τα διδάγματά του, και ο Mamoru Oshii φαίνεται να ακολουθεί την ίδια τακτική: να απευθύνεται σε όλους μα να μιλά μόνο στο ποίμνιό του. Σε όσους καταλαβαίνουν τη γλώσσα των συμβόλων του. Για φαντάσου… Όπως έκανε και Ιησούς, που χρησιμοποιούσε παραβολές ώστε να μην γίνεται αντιληπτός από όλους αλλά μονάχα από κάποιους εκλεκτούς.
Ο Mamoru Oshii, έχοντας χάσει την πίστη του στον Χριστιανισμό, έπλασε ένα μέλλον όπου οι δυνάμεις της τεχνολογίας αφάνισαν κάθε ίχνος ζωντάνιας απ’ τον κόσμο. Το έρεβος είναι που αγκαλιάζει τον πλανήτη στο Angel’s Egg, χωρίς αχτίδες ελπίδας στο προσκήνιο, ενώ δεν υπάρχει σαφής χωροχρονική πυξίδα· παρελθόν και μέλλον συνυπάρχουν σε αυτό το γοτθικό σύνολο πορτραίτων.
Κι όμως, μέσα στα υγρά σοκάκια εντοπίζεται η ελπίδα της γέννησης ενός σωτήρα· εκκολάπτεται στο αυγό που κρύβει στα ρούχα της το κορίτσι. Ή γεννήθηκε και εμφανίστηκε μπροστά της ως ο στρατιώτης –το αγόρι– Χριστός που κουβαλάει ως όπλο τον σταυρό του. Και η εμπιστοσύνη είναι αυτή που πρέπει να γεννηθεί ανάμεσά τους. Το αγόρι της λέει την ιστορία της Κιβωτού του Νώε, με ένα περίεργο τέλος: το περιστέρι που στάλθηκε για να βρει στεριά, δε γύρισε ποτέ και οι άνθρωποι πλέουν αιώνια χωρίς το θυμικό του σκοπού τους. Το κορίτσι τον εμπιστεύεται και αυτός κάνει την πιο αποτρόπαια πράξη, οδηγώντας την στον πνιγμό, την βίαιη ενηλικίωση και την μητρότητα με την γέννηση πολλών αυγών μέσα στο νερό μέσω της τελευταίας πνοής της· σαν τα αυγά του ψαριού.
Το ψάρι – ο ΙΧΘΥΣ – ως σύμβολο δεσπόζει σε μεγάλο μέρος της ταινίας. Έως τον 3ο αιώνα, οι πρώτοι χριστιανοί χρησιμοποιούσαν το σύμβολο του Ιχθύος και την λέξη ΙΧΘΥΣ ως ακρονύμιο του Ἰησοῦς Χριστός, Θεοῦ Υἱός, Σωτήρ (⳩). Οι ιχθείς του Mamoru Oshii κολυμπούν ακολουθώντας τη ροή του ποταμού, θεόρατοι ψηλά σαν να πετούν. Ενώ το αγόρι και το κορίτσι ακολουθούν τη δική τους πορεία, όπως συνεχίζει τη λάθος πορεία της η ανθρωπότητα που νόμιζε και νομίζει ότι κατάλαβε τις διδαχές του Ιησού Χριστού. Και το κορίτσι και το αγόρι φτάνουν στα προπύλαια μιας θεόρατης κατασκευής που μοιάζει να είναι ο σκελετός του μυθικού τέρατος σε μορφή υδρόβιου πλάσματος, Levathian, που εμφανίζεται στα κείμενα του Ιουδαϊσμού. Του Ιουδαϊσμού που καρτερεί τη γέννηση του Σωτήρα όλων μας.
Το κορίτσι ρωτάει το αγόρι αν ο κόσμος που βλέπει γύρω της, είναι πραγματικός. Ρωτάει το αγόρι που ίσως είναι ο Σωτήρας της ανθρωπότητας. Μαζί προχωρούν και βρίσκουν τον σκελετό ενός τεράστιου πουλιού. Εκεί το κορίτσι εμπιστεύεται το αγόρι, πριν εκείνο βλάψει ό,τι πολυτιμότερο έχει, και του εκμυστηρεύεται την αποστολή της, αυτήν της φύλαξης του αυγού. Ένα αυγό που φαίνεται να κρύβει μέσα του τον σπόρο του πνεύματος που είναι φυτεμένος σε κάθε άνθρωπο μέσω του Ευαγγελίου του Ιησού Χριστού. Έναν σπόρο που θα κοιτάξει ύποπτα το αγόρι.
Keep precious things inside you or you will lose them
― Angel’s Egg / Tenshi No Tamago
Αναπόφευκτα το κορίτσι θα φτάσει στην πνευματική του ωρίμανση, αφού ήταν δίπλα στον Χριστό. Η παραβολή μίλησε σ’ αυτήν αφού ήταν το ποίμνιό Του. Γι’ αυτό μπορεί να νιώσεις πως δεν κατάλαβες την ταινία, όπως δεν κατάλαβε ο Mamoru Oshii την διδασκαλία του Χριστού, γιατί δεν ανήκε στον κύκλο Του, όπως κι εσύ.
Δείτε επίσης:
Neon Genesis Evangelion – Όταν η Τεχνολογία Συναντά την Ψυχανάλυση
Κείμενο: Διμηνίδης Δανιήλ (Lavart)
