[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ον Μάρτιο του 2014 κυκλοφόρησε το Αίμα Νερό του πολυγραφότατου και δημοφιλέστατου, Χάρη Βλαβιανού. Μυθιστόρημα σε 45 πράξεις διαβάζουμε στο εξώφυλλο. Φυλλομετράμε και βλέπουμε στο εσωτερικό σελίδες με αριθμημένα κείμενα, άλλα από τα οποία είναι πιο σύντομα και άλλα πιο εκτενή. Τι είδους μυθιστόρημα είναι αυτό, διερωτάσαι.
Για τον συστηματικό αναγνώστη ή τον ανήσυχο δημιουργό έρχεται πάντα η ώρα που αρχίζει να αμφιβάλλει για τις δομές, που αρχίζει να διερευνά τις φόρμες, που αρχίζει να πειραματίζεται με το σχήμα που έχουν τα πράγματα. Τέτοιου είδους πειραματισμοί κι αμφισβητήσεις ήταν που οδήγησαν στην λεγόμενη “πεζολογική” ποίηση, ή στην ποίηση δίχως ρίμα και δίχως αυστηρή ρυθμική κατασκευή. Τέτοιες δημιουργικές αγωνίες ήταν που οδήγησαν και την θεατρική γραφή στην ελλειπτικότητα, την αποσπασματικότητα, στο κολλάζ κ.ο.κ. Πώς, λοιπόν, να μείνει πίσω το μυθιστόρημα και να μην εξερευνήσει κάποιους νέους δρόμους, που τελικά ίσως να μην είναι και τόσο πρωτόφαντοι;
Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί πως αυτό που έκανε ο Χάρης Βλαβιανός στο συγκεκριμένο βιβλίο, ήταν η ευκολία του. Θα μπορούσε να πει πως απλώς παρέθεσε μνήμες, σχεδόν όπως σε σελίδες ημερολογίου και μάλιστα χωρίς “λογοτεχνικότητα” όπως ίσως θα έλεγαν οι παλαιότεροι. Αυτή είναι όντως η μία πλευρά, την οποία δεν μπορώ να απορρίψω εντελώς. Κι αυτό γιατί για έναν συγγραφέα με τις περγαμηνές του Χ.Βλαβιανού, προσδοκάς πως με κάθε του βιβλίο θα μεταβεί από τον χώρο της “μικρής τέχνης” που έλεγε κι ο Β. Ραφαηλίδης, στον χώρο της “μεγάλης” με την έννοια της καθολικότητας των ζητημάτων, ακόμη και μέσα από μικρά ή καθημερινά παραδείγματα. Κανείς δεν θέλει τους συγγραφείς να μιλάνε γενικά κι αόριστα για τους ανθρώπους και τις κοινωνικές δομές κι άλλα τέτοια βαρύγδουπα, ωστόσο υπάρχουν λογοτεχνικές στιγμές που το προσωπικό κατάφερε να αποκτήσει συλλογική αξία.
Από την άλλη, θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικό το ότι το έργο αυτό, προτείνει στο αναγνωστικό κοινό μια εναλλακτική μορφή μυθιστορήματος. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με τους ογκώδεις τόμους, με τους οποίους κάποιοι θέλουν να περάσουν όλη τη χρονιά ή κάποιοι τρομάζουν και μόνο στη θέα τους. Βεβαίως και ο κ. Βλαβιανός δεν κόμισε γλαύκαν εις τας Αθήνας γράφοντας ένα ολιγοσέλιδο μυθιστόρημα 74 σελίδων. Ωστόσο, προτρέπει τον αναγνώστη να δει την ίδια την ανάγνωση με άλλο μάτι. Ουκ εν τω πολλώ το ευ. Το μυθιστόρημα ως είδος ζητά απεγνωσμένα την εξέλιξή του κι ίσως ο δρόμος να περνά από την ποίηση, ίσως από κάπου αλλού. 
[dropcap size=big]Ό[/dropcap]πως, όμως, άφησα να εννοηθεί και παραπάνω, αυτού του είδους η γραφή δεν είναι κάτι καινούριο. Συνομιλεί σαφώς με επιστολογραφικά μυθιστορήματα ή μυθιστορήματα ημερολογιακού τύπου. Τέτοια είναι για παράδειγμα, οι Επικίνδυνες Σχέσεις του Λακλό και Τα Πάθη του Νεαρού Βέρθερου του Γκαίτε, αντίστοιχα, για να αναφέρω μόνο τα πιο γνωστά. Στην περίπτωση του δεύτερου έργου, πολλούς ερευνητές τους απασχόλησε το ποσοστό αυτοβιογραφικότητας του Γκαίτε μέσα στο μυθοπλαστικό σύμπαν του Βέρθερου. Είναι η φωνή του Βέρθερου ο ίδιος ο Γκαίτε; Το ίδιο ερώτημα θα μπορούσαμε να θέσουμε κι εμείς στο Αίμα Νερό. Κατά πόσο αυτά που διαβάζουμε αποτελούν πραγματικά γεγονότα και κατά πόσο αποτελούν φανταστική κατασκευή;
Το να γνωρίζεις πχ πως ο συγγραφέας γεννήθηκε στη Ρώμη και σπούδασε στην Οξφόρδη όπως και ο ήρωας του βιβλίου, σίγουρα σε κάνει να πιστεύεις πως πρόκειται για ένα και το αυτό πρόσωπο. Αυτό σαφώς και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο διαβάζεις το βιβλίο. Η ανάγνωσή σου αποκτά μια ηδονοβλεπτική χροιά, μια περιέργεια, και δημιουργεί μεγαλύτερο βαθμό εμπλοκής με τον ήρωα. Ακόμη κι αν ο συγγραφέας έχει διανθίσει την πραγματικότητα με φανταστικά γεγονότα και φανταστικά πρόσωπα, εσύ τα δέχεσαι ως αληθινά, ταυτίζεσαι με την φωνή του αφηγητή και μ’ έναν τρόπο αρχίζεις να συμπάσχεις, όπως όταν σου μιλάει ένας φίλος για τα προβλήματά του.
Δεν μπόρεσα να αποδιώξω την ιδέα πως το περιεχόμενο του βιβλίου αυτού, συνομιλεί με Το βιβλίο της Κατερίνας, του Αύγουστου Κορτώ, πάλι από τις εκδόσεις Πατάκη. Η έντονη αίσθηση αυτοαναφορικότητας και η ωμή, εντελώς πεζή πεζολογική γραφή κάνει αυτά τα δύο βιβλία συγγενή. Έχουν, ωστόσο, βασικές διαφορές τόσο δομικές όσο και περιεχομένου. Δεν θα ήθελα να αναφερθώ εκτενέστερα στο θέμα, γιατί αυτό θα μπορούσε να είναι ένα άλλο άρθρο, όμως σίγουρα το γεγονός αυτό δείχνει μάλλον μια κατεύθυνση για το βιβλίο ή τους εκδοτικούς οίκους ή την αγορά του βιβλίου σήμερα. Αν μη τι άλλο, μια κατεύθυνση.
Τελικά γίνεται το αίμα νερό; Ο συγγραφέας δεν δίνει απάντηση στο ερώτημα. Πολύ περισσότερο είναι ο ίδιος που το θέτει και μάλιστα από μια βάση που σου αφήνει ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα.
Κείμενο: Ιωάννα Λιούτσια (Lavart)
Στοιχεία του βιβλίου
ISBN: 139789601655529
Εκδόσεις: ΠΑΤΑΚΗΣ
Σειρά: ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ 336
Χρονολογία Έκδοσης:Μάρτιος 2014
Αριθμός σελίδων: 82
Διαστάσεις: 21×14
