Η μέθοδος πίσω από την πένα ή Η δομή ενός μυστηρίου
Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή η Αγκάθα Κρίστι
Η αδιαμφισβήτητη κυρά του μυστηρίου, η βαρονέσα του απροσδόκητου, η δούκισσα του αβέβαιου, μα πιθανού.
[dropcap size=big]Γ[/dropcap]εννημένη στο Devon της Αγγλίας, έχοντας υπηρετήσει ως νοσοκόμα στον Α’ ΠΠ και όντας λάτρης της αρχαιολογίας, της ιστορίας και της λογοτεχνίας, η Αγκάθα Κρίστι αναδείχθηκε ως μία εκ των κορυφαίων συγγραφέων αστυνομικών μυθιστορημάτων παγκοσμίως και μυθιστοριογράφων γενικότερα. Απαριθμώντας 66 βιβλία μυστηρίου (τα οποία ορθώνονται ως σκοτεινός πύργος μπροστά στα 6 μονάχα ρομάντζα της) και 14 συλλογές μικρών ιστοριών, η Κρίστι έχει θεσπίσει μερικά από τα «δόγματα» που έχουν επαναπροσδιορίσει τον τρόπο που γράφονται οι αστυνομικές ιστορίες από την εποχή του Ντουπέν του Πόε και του Χολμς του Ντόιλ.
[dropcap size=big]Η[/dropcap] μέθοδος, ωστόσο, της Κρίστι, η διάταξη των γραναζιών που φλογίζουν τη μηχανή της γραφής της είναι αυτή που ξεχωρίζει τις ιστορίες και τους χαρακτήρες της, ο τρόπος, δηλαδή, που ενδύει την πλοκή της με έναν σκοτεινό, αβέβαιο, μα πάντα λογικό και προσιτό εξωσκελετό. Διότι η Αγγλίδα συγγραφέας δίνει στον αναγνώστη της τα κομμάτια του παζλ, του παραθέτει τα ίδια στοιχεία που διαθέτει και ο πρωταγωνιστής της, καλώντας τον να ξεδιαλύνει και αυτός την πλεκτάνη του εγκλήματος. Με την εξίσωση, λοιπόν, αυτή, και δίχως την αδαμάντινη σιγουριά μιας ex machina εξήγησης της τελευταίας στιγμής, ο αναγνώστης βρίσκεται εκεί, βρίσκεται στο Orient Express, στις όχθες του Νείλου, με τον λογισμό συννεφιασμένο με σκέψεις, υποθέσεις, ερωτήματα, μαρτυρίες, ιδέες. Και είναι αυτές οι ιδέες που χαρίζουν τη διαχρονική αυτή αίγλη στα έργα της Κρίστι, η αίσθηση της σταδιακής έρευνας και λύσης ενός ερωτηματικού σε «πραγματικό» χρόνο. Σε συνδυασμό πάντα με το λεγόμενο «twist», μία μέθοδο που η Κρίστι παρέλαβε με στωικότητα από τους προηγούμενους αστυνομικούς μυθιστοριογράφους και τελειοποίησε στο δικό της λογοτεχνικό αμόνι.
[dropcap size=big]Έ[/dropcap]τσι, ενώ η λίστα με τους υπόπτους βρίσκεται μπροστά στον έτοιμο και ορεξάτο (μα θανάσιμα αφελή) αναγνώστη, η λύση του μυστηρίου θα λυγίσει τους παραδοσιακούς κανόνες γραφής και πλαισίωσης μιας ιστορίας, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την εμπιστοσύνη στα λεγόμενα όχι μονάχα των χαρακτήρων, μα και του ίδιου του αφηγητή. Μία είναι, ωστόσο, η ιερή κολόνα, το θεμέλιο γύρω από το οποίο ντύνεται ο μισοσκότεινος ναός εγκλήματος και λύσης: ο ρεαλισμός, η εξήγηση που παρόλο που χρωματίζεται ως παράδοξη ή εκκεντρική, αγκιστρώνεται στην πραγματικότητα με σιδερένια λουριά λογικής. Είναι αυτή η αίσθηση που όταν αντιληφθείς ποιος (ή ποιοι, ή τι) ευθύνεται, αφού πρώτα ξεπεράσεις το αρχικό τρέμουλο του σώματος (το πρώτο, ακάλεστο και ανεξέλεγκτο σημάδι της έκπληξης) μουρμουρίζεις δια στόματος μυαλού «Το ήξερα!» ή «Αποκλείεται!» (ή ακόμα και «Δεν έχω ιδέα τι έγινε μόλις τώρα!»). Και εκεί είναι, μετά το κρεσέντο της αποκάλυψης, που έρχεται η Κρίστι να σου τυλίξει το σοκ και την πυρετώδη έξαψη με μια απόλυτα προσγειωμένη εξήγηση των σκέψεων και των δυνάμεων που ώθησαν τους χαρακτήρες να αγαπήσουν, να κυνηγήσουν και να σκοτώσουν, κλείνοντας την ιστορία με ένα θεατρικό σχεδόν πέσιμο αυλαίας.
Σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή η βασίλισσα του εγκλήματος. Η πορεία της, ωστόσο, στην λογοτεχνική σκακιέρα παραμένει λαμπρή και ανεξίτηλη, μια πορεία που έχει διανύσει ισάριθμα μαύρα και λευκά τετράγωνα.
