Τέχνη πασπαρτού
Γι’ αυτό τη λέμε τέχνη, γιατί μας ωφελεί. Μια μελωδία θα μπορούσε να οδηγήσει κάποιον σε ένα ταξίδι με κλειστά τα μάτια. Όπως ένα τυφλό παιδί μπορεί να δει μέσα από τα δικά του μάτια και να γεννήσει ένα νέο κόσμο σε πιο “ιδιαίτερο” καλούπι. Το οδοιπορικό της τέχνης, ποιόν πραγματικά παίρνει μαζί του και τι πραγματεύεται; Ένα παιδί έχει μέσα του το φως της δημιουργίας, το ανυποψίαστο κριτικό βλέμμα απέναντι σε έναν πίνακα ζωγραφικής. Το ίδιο κοίταγμα στην τέχνη της ζωγραφικής, θυμίζει πορτρέτο του Βίνσεντ Βαγκ Γκογκ που έπασχε από παράνοια, ωστόσο ο αντικατοπτρισμός της βαθιάς του θλίψης στην τέχνη του, εξέφρασε ένα μεγάλο κομμάτι του καλλιτεχνικού κόσμου. Ένα παιδί έχει το θάρρος και την αθωότητα να φαντάζεται πιο πέρα από το δοσμένο και να παίρνει τη θέση του αγαπημένου του ήρωα στη ζωή. Κάθε παιδί βγαίνει έξω, παίζει, γελάει και κάθε φορά απέχει μόνο λίγα βήματα από το όνειρο του.
Η προσωπικότητα στις μέρες μας, ταξινομείται και όλοι οι μεγάλοι παθόντες δημιουργοί – καλλιτέχνες αυτού του τόπου, δεν πίστευαν ποτέ, πως το μεράκι τους θα έχει πλέον διαχωριστικές γραμμές. Και ο Λούντβιχ Μπετόβεν μας κληροδοτεί, δίνοντας ένα αξεπέραστο μουσικό ρεσιτάλ, όντας σταδιακά κωφός. Έννοιες όπως ο ρατσισμός και όλα τα -ισμος, που εξαντλούν την ενέργεια του πηγαίου, αντανακλούν φωνές που με μόνο μία χειραψία έχουν τη δύναμη να απομονώσουν ομάδες παιδιών (κοινωνικά ευπαθείς ομάδες) και να τις ξε-χωρίζουν απ’ τον κόσμο της Τέχνης, μειώνοντας έτσι τη στάθμη της δημιουργίας. Τι συμβαίνει όμως όταν ένα στιγματισμένο παιδί ανακαλύπτει κάτι νέο και αποδεικνύει το αντίθετο; Το καθένα από τα παιδιά, όπως και στην περίπτωση της τυφλής και κωφής συγγραφέα Έλεν Άνταμς Κέλερ, επικοινωνεί τον κόσμο του, μέσω της προσωπικότητάς του και αυτή η ενδιάμεση τριβή με τις τέχνες, είναι αυτή που κάνει τον κόσμο να μιλάει με τα έργα του και να πηγαίνει κόντρα στις περιθωριοποιήσεις. Οτιδήποτε πρέπει να καταφύγει στην ποιότητά του, έτσι ώστε να καθοριστούν τα όρια των δυνατοτήτων αλλά και να βρεθούν οι κατάλληλες λέξεις να μιλήσουν γι’ αυτό, πρέπει την ίδια στιγμή να δώσει την ευκαιρία στο διαφορετικό να αναμιχθεί γενναία μαζί του. Μερικές φορές η κλισέ αντίληψη πως “η τέχνη αφορά λίγους” και τους “κανονικούς” ανταγωνίζεται το αληθινό της πρόσωπο. Αλήθεια, έχουν όλα τα παιδιά σήμερα δικαίωμα στην Τέχνη; Την απάντηση δίνει η ίδια η ιστορία με επιτεύγματα και καινοτομίες ταλαντούχων παιδιών που έβαλαν το λιθαράκι τους σ’ αυτό το αέναο πνευματικό κύρος. Ας σκεφτούμε την τέχνη σαν μια τραμπάλα, που από τη μια κάθεται η “βαριά” κατακραυγή και από την άλλη η ορμή της δημιουργίας. Σ’ αυτό το παιδικό παιχνίδι κερδίζει πάντα το ζύγι.
Υ.Γ. Ο σύγχρονος Παρθενώνας μπορεί να σχεδιαστεί από χέρι παιδικό.
Κείμενο: Δήμητρα Κουτροπούλου
