Ήταν μεγάλη πρόκληση για μένα το να καταπιαστώ με το συγκεκριμένο κείμενο, ένα από τα πιο αινιγματικά και δύσκολα έργα της βρετανίδας συγγραφέως, ακόμη μεγαλύτερη πρόκληση είναι το να έχω στο πλευρό μου δυο γυναίκες οι οποίες έχουν ταυτιστεί με την Σάρα Κέιν στην ελληνική θεατρική σκηνή, την Άντζελα Μπρούσκου και την Παρθενόπη Μπουζούρη, οι οποίες με απόλυτη εμπιστοσύνη και με απίστευτη δοτικότητα βούτηξαν μαζί μου στον δυσπρόσιτο κόσμο του κειμένου.
Η σχέση μου με την Σάρα Κέιν είναι μακροχρόνια, και κρατάει από τα πρώτα κιόλας χρόνια της φοιτητικής μου ζωής,στο τμήμα Θεάτρου του Α.Π.Θ., όταν για πρώτη φορά διάβασα το 4.48 Ψύχωση, το τελευταίο έργο που άφησε αυτή η σημαντική συγγραφική φωνή της δεκαετίας του ’90. Ο τρόπος με τον οποίον προσλάμβανε και κατέγραφε τον κόσμο ήταν για μένα μια αναγνωστική εμπειρία που άλλαξε άρδην την άποψη και το γούστο μου για το θέατρο. Άρχισα – με την αρωγή της σκηνοθέτιδας Χριστίνας Χατζηβασιλείου – να ανακαλύπτω σταδιακά όλα της έργα και από τότε δημιουργήθηκε μέσα μου ένας βαθύς συναισθηματικός δεσμός με τα έργα της Κέιν, ο οποίος παραμένει άσβεστος μέχρι σήμερα.
Στο Λαχταρώ έφτασα τώρα, μέσα από μια ιδιαίτερη, εσωτερική διαδρομή. Καιρό αναζητούσα το υλικό με το οποίο ήθελα να ασχοληθώ, το θέμα το οποίο με αφορούσε περισσότερο από όλα να μιλήσω. Διάβασα πολλά κείμενα, έστησα και ανέτρεψα πολλά σχέδια, μέχρι ένα βράδυ, να ξαναπάρω στα χέρια μου το συγκεκριμένο κείμενο και να το διαβάσω εκ νέου, έπειτα από πολλά χρόνια. Εκείνη η ανάγνωση άφησε μέσα μου ένα ακαθόριστο προαίσθημα, πως αυτό ήταν τελικά το υλικό με το οποίο ήθελα να καταπιαστώ.
Με αυτό το ακαθόριστο προαίσθημα μπήκαμε όλοι στην πρόβα, γνωρίζοντας πως είναι ένα δύστροπο και δύσβατο κείμενο, το οποίο σου δίνει πολύ λίγες πληροφορίες γύρω από τον κόσμο του, και πρέπει εσύ να μπεις σε μια άμεση λειτουργία μαζί του, να αρχίζεις να ψηλαφίζεις τα βάθη του, αναζητώντας τα ψιμύθια που θα σε οδηγήσουν στην ανασύνθεση του κόσμου του. Αυτό ήταν και το πιο ενδιαφέρον πράγμα στις πρόβες που κάναμε για το Λαχταρώ, πως υπήρχαν κάποιες στιγμές που το υλικό αυτονομούνταν, μας ξεπερνούσε και άρχισε να ζητάει από μας να ανακαλύψουμε διαδρομές που δεν ήταν ούτε αυτονόητες, ούτε βέβαιες – σα να σε αναγκάζει το ίδιο το κείμενο να φτάσεις στα άκρα τις μορφές, τις φόρμες και τις προσδοκίες πάνω στην σκηνή.
Κάτω από τις τρικυμιώδεις λέξεις του κειμένου, κρύβεται μια φωνή που απελπιστικά μεταφέρει το μήνυμα της “κοινωνίας”, πως οι άνθρωποι οφείλουν να είναι μαζί, γύρω από μια στέγη, συγκεντρωμένοι γύρω από έναν στόχο, να επι-κοινωνούν και να αλληλεπιδρούν, να παρίστανται και να διεκδικούν την ζωή τους. Η Σάρα Κέιν δεν το κατάφερε ποτέ, είδε τους άλλους γύρω της να δυσκολεύονται με αυτό, το κατέγραψε και έφυγε. Εμείς, σε αυτή την δουλειά το καταφέραμε, να βρεθούμε όλοι μαζί γύρω από έναν σκοπό, κι αυτή είναι η πιο σημαντική κατάκτηση. Κι όσο η σχέση μας με το κείμενο βαθαίνει, όσο το αφήνουμε να μας κατοικήσει, τόσο κάθε μέρα θα ακούγεται καθαρότερα η φωνή του που θα λέει: ΒΙΑΣΤΕΙΤΕ ΠΑΡΑΚΑΛΩ ΕΙΝΑΙ ΩΡΑ.
Κείμενο: Χρήστος Τζιούκαλας
“Λαχταρώ” με την Άντζελα Μπρούσκου και την Παρθενόπη Μπούζουρη στο Θέατρο Ροές
