Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Έχουμε 2019. Ο Στράτος Τζώρτζογλου τι αντιπροσωπεύει; Ποιός είναι σήμερα;
Στράτος Τζώρτζογλου: Σήμερα είναι ένας άνθρωπος που έχει ανακαλύψει αυτό που πάντα υποψιαζόταν, αλλά δεν του έβγαινε. Ότι όλα είναι ένα. Αυτό άλλοι το ονομάζουν αγάπη, άλλοι έρωτα. Όποια ονομασία και να του δώσεις, η φράση που προσπαθώ να ακολουθώ είναι «πέθανε λιγότερο». Γιατί όλοι πεθαίνουμε, αλλά… πέθαινε λιγότερο. Σήμερα σκεφτόμουν κι έλεγα «Το μόνο που αξίζει να κάνει κανείς είναι να ερωτεύεται». Και αυτό με κάνει να πιστεύω την ιστορία του Ησίοδου, που έλεγε ότι από το κοσμικό αυγό ξεπετάχτηκε η νύχτα και το χάος. Αλλά πριν βγει το χάος, πετάχτηκε ο έρωτας και ένωσε τη νύχτα με το χάος και έτσι προέκυψε η μέρα και δημιουργήθηκαν τα πάντα. Μόνο από μεγάλη εκσπερμάτωση του Θεού προήλθε το σύμπαν, αν υπάρχει. Σίγουρα, στο μόνο που πραγματικά έχω αφοσιωθεί είναι το να ερωτεύομαι όλο και πιο βαθιά τα πάντα, την ύπαρξή μου, να έχω ευγνωμοσύνη, να μπορώ να μετανοώ. Είναι καλό να αλλάζεις. Σαν το κρεμμύδι, αλλάζεις φλούδες και μπαίνεις πιο βαθιά. Μπορεί να ψεύδεσαι, να πλανάσαι, πρέπει να είσαι όμως πολύ συνειδητοποιημένος. Σίγουρα ο έρωτας είναι ένα τεράστιο γλέντι. Τον Διόνυσο, που είναι και ο θεός του θεάτρου, είτε τον λέγανε έρωτα, είτε θάνατο. Όποιος δεν ταυτιστεί με τον Διόνυσο γίνεται Πενθέας, δηλαδή πενθεί. Ολόκληρη η ανθρωπότητα, όλες οι πόλεις είναι ένα τεράστιο νεκροταφείο. Οι περισσότεροι δεν το έχουν καταλάβει, αλλά έχουν πεθάνει, γιατί δεν είναι ερωτευμένοι. Και απλώς εμείς χορεύουμε, παίζουμε θέατρο, ερωτευόμαστε, κάνουμε έρωτα πάνω στα μνήματα. Είναι περίεργο ας πούμε, το γεγονός ότι παίζω τον Φαέθοντα, που είναι μια αντεστραμμένη αντίληψη, αν θέλεις, του μύθου και μία αντεστραμμένη προσέγγιση. Στον Δημητριάδη αρέσει να βάζει δυναμίτη σε καθιερωμένα πρότυπα και καταστάσεις. Ας εφαρμόσεις την ίδια φιλοσοφία του Δημητριάδη στη ζωή σου, όχι να ασπαστείς τις ιδέες του, αλλά να βάλεις κι εσύ δυναμίτη σε αυτά που έχεις μάθει. Να μπορείς να πεις ρε παιδί μου ότι τέλος, ο χρόνος είναι μετρημένος, κάθε μέρα δεν ξέρεις αν θα ξημερώσει η επόμενη, νιώσε ευγνωμοσύνη και μπες. Αφέσου στα πράγματα.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Το ευρύ κοινό σε γνώρισε κατά βάσει μέσα από την τηλεόραση. Εάν γύριζες τον χρόνο πίσω, θα άλλαζες κάτι;
Στράτος Τζώρτζογλου: Θα άλλαζα πολλές επιλογές, που τις θεωρούσα σωστές εκείνη τη στιγμή και αποδείχθηκε πως είχαν πολύ πόνο μέσα τους. Έχω φτάσει βέβαια στο σημείο να μην πολυσκέφτομαι το παρελθόν, όπως έκανα παλιότερα, που προσπαθούσα να σκεφτώ «αν είχε γίνει εκείνο, θα..» ή να μετανιώνω για πράγματα που δεν υφίστανται πάντοτε. Καμιά φορά όμως που κοιτάω στο παρελθόν, έτσι για την πλάκα, κάθομαι και βλέπω πως όλα αυτά που θεωρούσα λάθη, το χάσιμο χρημάτων, σχέσεις, απώλειες δηλαδή γενικότερα, και οτιδήποτε θεωρούμε ως χάσιμο στη ζωή, σε οδηγούν να πας κάπου αλλού. Και όταν ενώσεις τις τελείες, αυτά είναι που φτιάχνουν το πορτραίτο που είσαι σήμερα. Το είχα ακούσει και σε μία συνέντευξη του Steve Jobs. Όλες οι δυστυχίες που μπορεί να είχε συναντήσει, μεταφραστήκαν στο να δημιουργήσει όλα όσα δημιούργησε. Οπότε δεν ξέρω αν αυτή τη στιγμή, θεωρεί κανείς ως επιτυχία ή αποτυχία το ότι παίζω στη Θεσσαλονίκη με νέα παιδιά, με τον Θάνο Νίκα που δεν είναι «διάσημος» ή καθιερωμένος σκηνοθέτης της Αθήνας και συμμετέχουμε σε φεστιβάλ. Τώρα αυτό είναι επιτυχία ή αποτυχία; Άλλοι θα κρίνουν ότι αυτό είναι αποτυχία, ενώ κάποιοι άλλοι θα κρίνουν ως αποτυχία τα σίριαλ που έκανα.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Άρα τι είναι για σένα επιτυχία;
Στράτος Τζώρτζογλου: Επιτυχία είναι να μπορώ να βρίσκομαι κάπου, όπου να βάζω όλη μου την καρδιά και όλο μου το είναι, αβίαστα, χωρίς να το προσχεδιάζω, χωρίς να το οργανώνω. Σε αυτή τη δουλειά που βρέθηκα τώρα με τα παιδιά, έβγαινε μια ροή ενέργειας που γούσταρα πάρα πολύ. Έδινα και έπαιρνα από το δόσιμό μου.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Αποτυχία;
Στράτος Τζώρτζογλου: Δεν χαρακτηρίζω τις επιλογές ως αποτυχίες, τις ερμηνείες θεωρώ στην πραγματικότητα ως αποτυχίες. Δηλαδή αυτό που κανείς θεωρεί αποτυχία, για παράδειγμα το να κάνεις μια επιχείρηση και να χάσεις πολλά λεφτά ή να κάνεις μια δουλειά και να λες «τι μαλακία δουλειά». Ας πούμε την εποχή που έκανα το σίριαλ με τη Βάνα Μπάρμπα, για το κοινό μου φάνηκε ως προδοσία. Μέχρι εκείνη τη στιγμή είχα χτίσει μια πολύ προσεκτική εικόνα, συνεπέστατη σε σχέση με αυτό που λέμε ποιοτικό θέατρο, είχα κάνει συνεργασίες στο θέατρο με τον Κουν, την Πατεράκη, τον Ευαγγελάτο,τον Ζιλ Ντασέν, κινηματογράφο αντίστοιχα με τον Βούλγαρη, τον Αγγελόπουλο, τον Κοκκινόπουλο, τον Ξανθόπουλο, την Κακογιάννη κλπ. Η επιλογή εκείνη τη στιγμή ήταν καθαρά χοντρό λάθος, ούρλιαζε από μακριά, σαν να είσαι «της εκκλησίας» και πας και κλέψεις ρε παιδάκι μου. Αργότερα κατάλαβα ότι εγώ ήμουν πολύ αυθεντικός στον ρόλο, τον γούσταρα γιατί μου θύμιζε τον πατέρα μου. Το έκανα γιατί μου έβγαζε υπαρξιακά βιώματα. Η Βάνα ήταν απίστευτη στο ρόλο της, ούτε η Μέριλ Στριπ δε θα μπορούσε να βγάλει τον συγκεκριμένο ρόλο. Ξαφνικά, όταν αργότερα γίνεται η ιστορία και σου μιλάει ο κόσμος κλπ, καταλαβαίνει ότι ναι, από άποψη καριέρας δεν ήταν σωστή επιλογή, έπρεπε να κάνω μόνο τέτοιες επιλογές και να ήμουν τώρα στο Ωνάσειο και να κάνω τέχνη. Εκείνη την εποχή ναι ήταν λάθος κραυγαλέο, αλλά κάτι μέσα σου σε παρακινεί και λες πρέπει να το κάνω εγώ αυτό το «λάθος» για το δικό μου κοινό. Αργότερα ανακαλύπτεις ότι και τον ρόλο βγάζεις και απευθύνεσαι και επικοινωνείς και με άλλους ανθρώπους που είναι δικοί σου, είναι γειτονιά σου. Δεν σνομπάρω κανένα κοινό. Έμαθα να μπορώ να δίνω ανεξαρτήτως του πώς με θέλουνε. Δεν περιμένω ούτε την αγάπη, ούτε τον θαυμασμό. Παρόλο που την επιθυμείς σε ένα δεύτερο ή τρίτο επίπεδο, χωρίς να γίνεται όμως αυτοσκοπός. Αν γίνεται αυτοσκοπός, τότε αρχίζεις και γίνεσαι υπηρέτης μιας αντίληψης πραγμάτων, μιας κατάστασης. Καλύτερο είναι να είσαι συνεπής με την καρδιά σου, να είσαι αυθεντικός.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Πώς τα καταφέρνουμε και άλλοι είμαστε και άλλη γνώμη καταφέρνουμε ο κόσμος να σχηματίσει για εμάς;
Στράτος Τζώρτζογλου: Η γνώμη που σχηματίζει ο κόσμος είναι ένα πράγμα για το οποίο θα χρειαζόταν ένας μάνατζερ εικόνας, που να μπορεί να σου πει «μην κάνεις αυτές τις δηλώσεις», όπως το κάνουν στην Αμερική ας πούμε. Ίσως αν ήμουν τώρα 22 χρονών μπορεί και να μην ήμουν τόσο αυθόρμητος σε κάποιες δηλώσεις μου. Μπορεί ας πούμε να πω τώρα μια φράση στη συνέντευξη, να τη βάλεις εσύ κάπως, να αφαιρέσεις κάποια πράγματα και να αλλάξει το νόημα. Αυτός πάλι που θα τη διαβάσει, να πάρει πάλι διαφορετική εικόνα.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Να βάλει μια ταμπέλα.
Στράτος Τζώρτζογλου: Ναι, μια ταμπέλα ή να πει «ε τον μαλάκα» ή «τι ωραία που τα λέει» κοκ. Καμιά φορά το χάνουμε ναι, γίνεσαι υπερβολικός και στις δηλώσεις σου και στις πράξεις σου. Κανείς δεν είναι τέλειος.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Αλλάζουν όμως.
Στράτος Τζώρτζογλου: Και λίαν καλώς για μένα. Σ’ αυτό το λίαν κρύβεται η ταπεινότητα του Θεού. Αυτός που θέλει την τελειότητα είναι αλαζόνας.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Πιστεύεις;
Στράτος Τζώρτζογλου: Ναι, πάρα πολύ. Προσπαθώ να μην γίνω γραφικός και να μην εκφυλίσω την όποια σοβαρότητα έχει αυτό το θέμα, γιατί έχει εκφυλιστεί πολύ η ιδέα από την εκκλησία. Τώρα είμαι τελείως ελεύθερος και έχω σπάσει πολύ τον ναρκισσισμό μου, γιατί ένα κακό που είχα στο ξεκίνημά μου ήταν αυτή η ανάγκη να αρέσω, να με αγαπάνε, όχι τόσο εξωτερικά, δεν με ενδιέφερε η εμφάνιση. Όταν όμως έκανα κάποια λάθη, όπως όταν έφερα έναν δάσκαλο που ήταν καμπαλιστής, είχα διαβάσει Καμπάλα και ήταν υπέροχα πνευματικά βιβλία με ακρίβεια επιστημονικής αν θέλεις μελέτης, με «ξεσκίσανε» και έλεγαν «Α, ο Τζώρτζογλου που σαν τους σταρς του Χόλιγουντ φέρνει Καμπάλα». Μετά όταν πήγα στο Άγιο Όρος και είχα την ευλογία να μου δώσουν τον σταυρό στην Αγία Άννα, με φωτογράφισαν, το πήραν τα site και με ξεσκίσανε. Πόνεσα, και με την Καμπάλα και με το σταυρό, και με κάποιες δηλώσεις μου. Για παράδειγμα ενώ τα ¾ της Ελλάδος έχουν δοκιμάσει ναρκωτικά, το είπα εγώ στην εκπομπή του Αρναούτογλου και έγινε θέμα τρελό. Δεν καταλαβαίνω, δεν είμαι τόσο πονηρός που θα έπρεπε να μπω στη λογική και να λέω «Παιδιά, όχι δεν έχω πάρει ναρκωτικά, ή όχι δεν έχω ξαπλώσει με πολλές γυναίκες, είμαι πολύ ρομαντικός». Βλέπω λοιπόν σε πολλούς καταξιωμένους συναδέλφους έναν φόβο. Θυμάμαι, ήταν ένας συνάδελφος του λεγόμενου ποιοτικού θεάτρου και έκανε ένα σίριαλ στην Κύπρο, καλό για τα δεδομένα της Κύπρου και ποιοτικό, αλλά δεν ήταν και τόσο καλό για να το δεις και γυρνάει και μου λέει «Ευτυχώς που δεν θα το δείξουν στην Ελλάδα». Εκείνη τη στιγμή αυτός προσπαθεί να είναι «κάπως», για να αρέσει στο κοινό του. Εγώ πληγώθηκα, γιατί λέω δεν το απολαμβάνει έτσι στο έπακρο, φουλ, δεν καίγεται με αυτό. Με την έννοια ότι θα κάνει μια πολύ ωραία καριέρα, ίσως καλύτερη από την δική μου. Αλλά να φοβάσαι να πεις ότι έκανα μια δουλειά στην Κύπρο, γιατί πιθανόν να θεωρήσουν κάτι;
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Κάποιος θα μπορούσε να σε κατηγορήσει τώρα, πως εντάξει, το έκανες το λάθος και τώρα του δίνεις φιλοσοφική θεώρηση και προσπαθείς να χρύσωσεις το χάπι.
Στράτος Τζώρτζογλου: Πιθανόν να το κάνω, τι να σου πω τώρα. Πού να ξέρω εγώ αν το χρυσώνω ή όχι; Σίγουρα όταν έσπαγε ο ναρκισσισμός με το να με «ξεσκίζουνε» τα έντυπα, να παίρνουν την τρίχα και να την κάνουν τριχιά, ήξερα ότι ήταν υπερβολικό. Πιθανόν να τους έδινα κι εγώ λαβή να βγάλουν την χολή τους. Άνθρωποι που δεν είχαν χολή, δεν την βγάζανε. Τώρα να πω κάτι, όπως είχα πει για τον έρωτα «έσπασε το κοσμικό αυγό και βγήκε ο έρωτας», με «ξεσκίσανε», πόνεσα εκείνη τη στιγμή, λέω «δεν έπρεπε να το εκφράσω έτσι».
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Τώρα πώς το χειρίζεσαι αυτό; Σε απασχολεί πλέον η γνώμη της εφημερίδας ή του εντύπου που κάτι θα πει;
Στράτος Τζώρτζογλου: Δεν το χειρίζομαι, πάλι θα βγω σε συνεντεύξεις. Δεν είναι τα έντυπα πλέον, αλλά το ίντερνετ. Κάποτε ήξερες ποιος είναι εχθρός σου, τώρα βγαίνει κάποιος ανυπόγραφα και «σκίζει», ή τα ίδια τα κανάλια φτιάχνουν sites που θα ξεσκίσουν αυτούς τους οποίους και καλούν. Έχεις την επιλογή να μην πας, να μην μιλάς καθόλου και να μιλάς μόνο για την δουλειά. Εμένα μου έχει συμβεί αυτή η κατάσταση και όλα αυτά θα έπρεπε να τα έχω σκεφτεί στα 25, δεν θα μιλούσα ποτέ για προσωπική ζωή και δεν θα ήξερε κανείς τίποτα. Τώρα είναι αστείο να πω ότι «Παιδιά πρέπει να το σώσω τώρα. Επειδή από εδώ και περά θα πηγαίνω στο φεστιβάλ, θα αλλάξω εικόνα». Είμαι ο Στράτος, τέλος. Καλώς ή κακώς. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη, όπως και άλλες, όσο καλή ηθοποιός και να ήταν, ήταν μια περσόνα, μια εικόνα. Είμαι αυτή η περσόνα. Από την άλλη και στην Αμερική που πήγα, πάλι ο ίδιος πήγα. Δεν μπορώ να βάλω τον εαυτό μου σε μία φυλακή. Ίσως γιατί στα παιδικά μου χρόνια υπήρξα πολύ φυλακισμένος από κάποιες καταστάσεις. Έχω μια αντίδραση προς τη φυλακή, στην όποια φυλακή.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Αλλάζει ο άνθρωπος;
Στράτος Τζώρτζογλου: Το ελπίζω να μπορεί να αλλάζει, να μετανοεί.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Ποια ήταν η τελευταία φορά που άλλαξε κάτι μέσα σου; Να πάρεις τηλέφωνο τη σύντροφό σου ή τη μάνα σου και να πεις «άλλαξα». Να συνέβη κάτι ισχυρό και ξυπνώντας να είπες «είμαι άλλος».
Στράτος Τζώρτζογλου: Όταν εξομολογήθηκα σε έναν πνευματικό άνθρωπο, ο οποίος με βοήθησε να μετανοήσω από καρδιάς και άλλαξε την κοσμοθεωρία μου σε μία δύσκολη στιγμή που περνούσε η μητέρα μου. Όταν έφυγα ένιωσα πραγματικά ανάλαφρος. Δεν είμαι και ο πιο πειθαρχημένος πιστός, έφευγα από το Άγιο Όρος και πήγαινα στην Μύκονο, απλώς έχω μία αίσθηση από μικρός πως υπάρχει κάτι ανώτερο από εμένα. Ταπεινός δεν είμαι, παραδέχομαι πως υπάρχουν αυτές οι δυνάμεις, παραδέχομαι τα λάθη μου. Ο πνευματικός άνθρωπος αυτός με βοήθησε να καταλάβω τι σημαίνει μετάνοια, την όποια δεν την έκανα μόνος μου, δεν είχα συντριβεί. Ήμουν το ίδιο αλαζονικό γουρούνι που συνήθιζα να είμαι. Ε καλό παιδί, και λίγο φιλάνθρωπος, και λίγο αυθόρμητος, και λίγο «μαλακάκος».
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Και τώρα έχεις πλέον αλλάξει;
Στράτος Τζώρτζογλου: Από εκείνη την ημέρα άρχισα να μην αγχώνομαι για την δόξα ή για την γνώμη του κόσμου. Δεν έχω θέσει κάποιο πρότυπο όπως ο Χριστός, αλλά αν μη τι άλλο προσπαθώ να μην ξεφτυλίζω τα ιερά και τα όσια και κατάλαβα πως η ζωή δεν βρίσκεται στη δόξα ή στα λεφτά. Πρέπει να τσαλακωθείς. Και να σπάσει αυτές τις ιδέες που έχει κανείς ως σταθερές, ό,τι Θεό και αν έχει ως είδωλο, είτε είναι λεφτά, δόξα ή το να αρέσεις, χωρίς να γίνει «ταπεινούλης». Γιατί ο πραγματικός ταπεινός είναι μαχητής. Ταπεινός δεν είναι αυτός που μένει παθητικός, χρειάζεται να δίνεις χωρίς να περιμένεις τίποτα, να το κάνεις συνειδητά και για τη χαρά του να δίνεις και πάλι να προσπαθείς να μην σε καταβάλλει η αλαζονεία ή η περηφάνια. Θα μου πεις τώρα ο Ζορμπάς, ο κρητίκαρος του Καζαντζάκη ήταν ταπεινός; Ναι, κατά μία έννοια ήταν ταπεινός γιατί προέβαλλε τις αδυναμίες του προς τα έξω. Ήξερε τι είναι. Γλεντούσε τη ζωή με εξωστρέφεια. Υπάρχουν άνθρωποι που ντύνονται μια προσωπικότητα και τους λένε κατά Χριστόν σαλούς, κάτι σαν να λέμε «ο τρελός του χωριού». Το να είσαι κατά Χριστόν σαλός θέλει και αυτό ταπεινότητα. Και πολύ εύκολα τους κρίνει κανείς ως τρελαμένους, ηλίθιους ή οτιδήποτε άλλο. Αν θα μπορούσα να παίξω έναν ρόλο θα ήταν ένας τέτοιος. Χίλιες φορές να είσαι ένας Τζόκερ που προσπαθεί να είναι ωφέλιμος στο πνεύμα του, παρά να είσαι ένας ψεύτικος ήρωας Μπάτμαν.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Ο χαρακτήρας που υποδύεσαι είναι ζόρικος, εξοργίζεται εύκολα. Εσύ πώς τα πας με τον θυμό;
Στράτος Τζώρτζογλου: Δεν θέλω να χτυπάω. Έχω δύναμη όμως. Πιτσιρικάς ήμουν πολύ δυνατό παιδί.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Τσαντίζεσαι;
Στράτος Τζώρτζογλου: Ναι, με την ηλιθιότητα.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Άρα όλη την ημέρα.
Στράτος Τζώρτζογλου: Ε όχι, δεν χάνω ενέργεια. Προσπαθώ να δω την συνολική εικόνα. Πρέπει να επιλέγω εγώ πότε θα δώσω την μάχη και με ποιόν. Δεν μπορείς να δίνεις μάχη με τον κάθε βλάκα, χάνεις χρόνο. Ο θυμός είναι μια κατάσταση συναισθηματική, που ουσιαστικά σου προκαλεί ηδονή. Αν δεν σου προκαλούσε ηδονή, πολύ απλά δεν θα θύμωνες. Ακόμη και αυτοί που είναι καταθλιπτικοί νιώθουν μία ηδονή μέσα στην κατάθλιψή τους. Στον θυμό εκτονώνεσαι, είναι μια μορφή ψυχανάλυσης. Ξέρω ανθρώπους που έκαναν κακό στον εαυτό τους, ακριβώς επειδή δεν εκτόνωσαν τον θυμό τους. Οι ψυχολόγοι λένε «βάρα τα μαξιλάρια». Καμιά φορά όταν σου προξενεί ο άλλος κακό, από τη μία θέλεις να τελειώνεις αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση και λες θα του το κάνω εφιαλτικό, θα τα γαμήσω όλα, οπότε δεν θα ξανατολμήσει. Όταν παρατήρησα όμως πως η ίδια κατάσταση επαναλαμβάνεται επ’ άπειρον, κατάλαβα ότι χάνω χρόνο από το να βιώνω πράγματα που αγαπώ περισσότερο. Τότε λέω «Δεν θα μου πειράξει κανείς τον γιο μου. Δεν θα μου πειράξει κανείς το θέατρο και την ενέργειά μου», δηλαδή αυτά που αγαπάω και είναι ο ναός μου. Μέσα σε αυτόν τον ναό έχω βάλει κάποιες ιδέες όπως τον γιο μου, την τέχνη μου, την συναισθηματική μου ζωή. Αν δώσω χρόνο σε άλλα, τα οποία δεν αξίζουν, είναι σαν να καταστρέφω ο ίδιος τον ναό μου. Οπότε εκεί έχω βάλει έναν «φύλακα» ο οποίος μου υπενθυμίζει να δίνω μάχες μόνο όταν χρειάζεται και για συγκεκριμένους λόγους.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Άρα πώς ζυγίζεις τα πράγματα;
Στράτος Τζώρτζογλου: Θυμώνω στιγμιαία. Λέω πως πρέπει να εξωτερικεύσω τον θυμό μου, είναι μία πράξη. Ακόμη και ο πόλεμος μπορεί να γίνει πράξη αγάπης. Υπάρχει μία ιστορία με Σούφι στρατιώτες, όπου ένας τύπος είχε σκοτώσει χιλιάδες ανθρώπων σε μια μάχη. Φτάνει μπροστά στο βασιλιά για να τον παρασημοφορήσει και αντί για αυτό έδωσε εντολή να τον σκοτώσουν. Όταν τον ρώτησαν γιατί το έκανε αυτό τους απάντησε «Γιατί σκότωνε με θυμό». Άραγε μπορείς λοιπόν να σκοτώσεις και με αγάπη ή συμπόνια; Είναι μια ενδιάμεση κατάσταση, όπως συμβαίνει και στο θέατρο. Την συγκλονιστική παράσταση δεν την παίζεις όταν ο ίδιος είσαι φουλ από συναίσθημα και το ζεις, αλλά όταν υπάρχει και ένα μάτι που παρατηρεί και ελέγχει όλο αυτό και έτσι το κάνει ποιητικό. Γιατί το θέατρο δεν γίνεται να μην έχει ποίηση. Ακόμη και το ντοκιμαντέρ πρέπει να έχει. Η ζωή όπως είναι μπορεί να φαίνεται στα μάτια πολλών άσχημη. Πρέπει να έχεις την ικανότητα λοιπόν, να την δώσεις με ποιητικό τρόπο.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Ότι δεν σε καταλαβαίνουμε, το μισούμε και το διαπομπεύουμε;
Στράτος Τζώρτζογλου: Κοίτα καμιά φορά, όπως λέει και ο Παΐσιος σε ένα βιβλίο του… «και να σε διαπομπεύσουν είναι καλό, γιατί αυτό σε κάνει ταπεινό». Το να καταλάβεις ένα λάθος συναίσθημα, σκέψη ή πράξη σου είναι υπέροχο. Τον Παΐσιο για παράδειγμα τον διαπόμπευσαν πολλές φορές, ενώ ήταν πολύ σοβαρός και τους μάλωνε. Μπορεί οι υπόλοιποι να θεωρούσαν κάποια πράγματα σωστά, εκείνος όμως δεν πήγαινε με αυτά, όπως η εικόνα που είχε για τον Χριστό ή την εκκλησία ας πούμε.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Εσένα δεν σε έχουν διαπομπεύσει;
Στράτος Τζώρτζογλου: Ναι, οι κάφροι και για κάφρικους λόγους. Όμως δεν με αφορά. Και να σου πω και κάτι; Μερικές φορές χαίρομαι κιόλας. Γιατί όπως σου είπα, ένα πράγμα που μισώ είναι η φυλακή. Ακόμη και όταν μου δίνανε το χρίσμα του καλού παιδιού, μπορεί να έσπαγα και ένα τζάμι και να έλεγα «όχι παιδιά, είμαι και κακό».
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Ακόμα κι όμως όταν σε αγαπάνε όλοι, δεν είναι και αυτό πρόβλημα; Το είχε πει ο Μίκης Θεοδωράκης, πως «αν δεν έχεις εχθρούς, κάτι λάθος κάνεις».
Στράτος Τζώρτζογλου: Ναι αυτό είναι αλήθεια, αλλά κανείς δεν θέλει να μπει σε μία τέτοια κατάσταση. Εμένα μου αρέσει να είμαι στον χώρο μου με αυτούς που θεωρώ σημαντικούς, που αγαπάω και μπορώ να δουλέψω, το ίδιο και αυτοί, για όλο αυτό το υλικό που είμαι. Ας πούμε το να έρθει ο Τερζόπουλος στο «Είσαι σκοπός…» των Bijoux de kant, στο υπόγειο του Κακογιάννη στην παράσταση που έπαιζα και να μου πει «Τέτοια υποκριτική πειθαρχία σπάνια συναντάει κανείς στο θέατρο. Είσαι πιο πειθαρχημένος ακόμα και από τους ηθοποιούς μου», ήταν μεγάλο βραβείο εκείνη τη στιγμή. Μου θύμισε αυτό που είχε πει στις αρχές της καριέρας μου ο Ίνγκμαρ Μπέργκμαν στην κόρη του Εύα, όταν έψαχνε πρωταγωνιστή για την ταινία της… «Πάρε τον Στράτο Τζώρτζογλου, είναι βιολί Στραντιβαριους, εξαρτάται από τον οργανοπαίχτη, το τι ήχους μπορεί αν βγάλει» (τον είχε δει στο Τοπίο στην ομίχλη του Αγγελόπουλου). Έχω συνεργαστεί με πολύ καλούς σκηνοθέτες και έχω βγάλει τον καλύτερό μου εαυτό μαζί τους και δεν με έκριναν από το εάν έχω κάνει τηλεόραση. Μιλούσα με μία ηθοποιό που έχει καταπληκτική φωνή και την ρώτησα γιατί δεν κάνεις τραγούδι και μου λέει «γιατί με θέλουν εμπορική». Εγώ δεν είχα αυτή τη δυστυχία, και μιλάω και με ανθρώπους του λεγόμενου «ποιοτικού χώρου» και παρόλο αυτό που αντιπροσωπεύω, αρκετοί από αυτούς με θέλουν και δεν τους ενδιαφέρει, γιατί βλέπουν το ζωντανό υλικό που υπάρχει. Δεν είμαι μια παγιωμένη κατάσταση, πεθαμένη, αυτό που λέμε μανιέρα. Ίσως τυχαίνει να είναι το υλικό μου έτσι. Αυτών των ανθρώπων η γνώμη μετράει για μένα. Ναι θέλω να δουλέψω, ονειρεύομαι να δουλέψω μαζί τους και αλίμονο ήθελα κι αυτοί να μην με θέλουνε. Αλλά οι κάφροι στο ίντερνετ δεν με αφορούν. Με διαπόμπευσαν τώρα για παράδειγμα λόγω της διαφοράς ηλικίας με τη σχέση μου την Σοφία. Εγώ κοιμάμαι πέντε με έξι ώρες την ημέρα και λειτουργώ σαν πύραυλος. Βλέπεις λοιπόν ότι κρίνουν, γιατί θέλουν στην ουσία να τσακίσουν εμένα. Και τι θέλουν να τσακίσουν από εμένα; Αυτό που οι ίδιοι δεν έχουνε. Αυτών τη γνώμη θα λάβω υπόψη λοιπόν, ή των ανθρώπων που εκτιμώ και θέλω να δουλέψω μαζί τους;
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που εκτιμάς, πέρα από το να θέλεις να δουλέψεις μαζί τους; Αυτούς που κατά κάποιον τρόπο θεωρείς ως μέντορες.
Στράτος Τζώρτζογλου: Ο Κουν σίγουρα. Όλοι όσοι δούλεψα μαζί τους.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Από τι θα έλεγες σε ένα πιτσιρίκι 20-25 να προστατευτεί σήμερα;
Στράτος Τζώρτζογλου: Από τη λογική. Η λογική δεν πιστεύει στα θαύματα φίλε. Εγώ πιστεύω μόνο στα θαύματα. Αυτό που θεωρεί ο πολύς κόσμος ως θαύμα, ό,τι και αν είναι αυτό. Για παράδειγμα κάποιος να ταξιδέψει στην Αμερική, ή άλλος να γίνει ηθοποιός. Ας πούμε από την οικογένειά μου κάνεις δεν ήθελε να ασχοληθώ με την υποκριτική, ούτε τον Κουν ήξεραν και κατά τύχη βρέθηκα σε έναν ερασιτεχνικό θίασο. Τύχη, τελοσπάντων, μπορεί να το έλκυσε η επιθυμία μου. Αλλά δεν γνώριζα, θα σου έλεγα πως το τέλειο είναι να παίξω μια μέρα με την Αλίκη Βουγιουκλάκη ή τον Κούρκουλο, με κάποιον από τα γνωστά ονόματα της τηλεόρασης. Τώρα θα μου πεις είναι κακό που υπήρχε η τηλεόραση και έφερε αυτούς τους ηθοποιούς στα σπίτια μας; Αποκλείεται εγώ να πήγαινα στον Κουν. Φαντάζεσαι αν υπήρχε μόνο ο Κουν, ο Ευαγγελάτος και πέντε άλλοι; Οι περισσότεροι θα ήμασταν αγράμματοι. Οπότε υπάρχουν και κάποιοι ενδιάμεσοι άνθρωποι, που σε φέρνουν πιο κοντά στον ποιοτικό σου εαυτό. Ακόμη και αν αυτό είναι ένα σίριαλ ας πούμε όπως ο «Άγνωστος Πόλεμος».
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Τον θάνατο πώς τον διαχειρίζεσαι;
Στράτος Τζώρτζογλου: Δεν τον σκέφτομαι καθόλου.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Καθόλου; Τον πόνο ως θάνατο, πώς διαχειρίζεσαι τον πόνο…
Στράτος Τζώρτζογλου: Εκτός από το παιδί μου, που πραγματικά εκεί δεν μπορώ να το διαχειριστώ ούτε καν σαν σκέψη, για όλα τα άλλα δεν με νοιάζει. Δηλαδή είτε φύγω αύριο… άντε γεια.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Πώς εσύ αντιδράς στο παρελθόν;
Στράτος Τζώρτζογλου: Δεν το σκέφτομαι, ζω πολύ έντονα την ζωή. Την ανημποριά μπορώ να πω ότι την σκέφτομαι. Θα ήθελα να μην ήμουν ανήμπορος πνευματικά. Αν φανταστούμε ότι έχουμε ένα πνευματικό σώμα, το οποίο δεν το βλέπουμε με τα μάτια μας, αλλά το αντιλαμβανόμαστε. Δεν θα θελα να το δω να χαλάει που τις περισσότερες φορές στους ανθρώπους έχει σαπίσει και δεν το έχουν μυριστεί. Έχει χαλάσει η πνευματική τους όσφρηση. Κάποτε όταν ήμουν 22 χρονών έλεγα πως θέλω να γίνω Μάρλον Μπράντο. Να πάρω όσκαρ, να έχω λεφτά, γκόμενες, εξουσία. Έχει αλλάξει τώρα αυτός ο ήρωας. Δεν είναι ο Μπλεκ και ο Μπάτμαν. Πλέον ήρωες είναι άνθρωποι πνευματικοί, όπως ο γέρων Παΐσιος, άνθρωποι που δεν περίμεναν τίποτα, δεν φοβήθηκαν τίποτα, παρά μόνο να μην χαθεί ηθική τους. Μου ήρθε ένα μεγάλο δώρο, η Αμερική. Δεν είχα να φάω, μας έδιωχναν τον επόμενο μήνα από το σπίτι και πήγα να προσευχηθώ στον Άγιο Δημήτριο. Και βρήκα δουλειά, έκανα την «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη, παρόλο που όλοι μου λέγανε να μην μπλέξω με Καζαντζάκη. Λεφτά δεν έβγαλα από τα εισιτήρια, ήταν μικρό το θέατρο, αλλά υπήρχαν οι χορηγίες. Και ήμουν περήφανος. Στην Ελλάδα καλώς ή κακώς έχω φτιάξει μια περσόνα και αποτυχημένος να είμαι, είμαι ο Τζώρτζογλου. Στην Αμερική και Μπραντ Πιτ να είσαι, δεν μετράει. Αυτή λοιπόν η αλλαγή πυραμίδας, που ισοπέδωσε την περηφάνια, ήταν το μεγαλύτερο δώρο. Μπορώ να αντέξω τη φτώχεια, τα πάντα. Δεν διαπραγματεύομαι όμως ένα πράγμα, το να μην παίζω θέατρο, ακόμη και χωρίς λεφτά και να είσαι αόρατος. Οι άλλοι λέγανε πως ο Τζώρτζογλου, πέρα από το ότι εμφανίζεται στην τηλεόραση, είναι και καλό παιδί. Αυτό δεν το έχασα. Αν είχα χάσει λοιπόν στο πνευματικό επίπεδο, αυτή τη στιγμή θα ήμουν δυστυχισμένος. Αυτό δεν θέλω να χάσω, την ικανότητα να μπορώ να διακρίνω τι είναι καλό για το πνευματικό σώμα. Εκεί δεν θέλω να γεράσω, ούτε να έχει ποίον, ούτε να είναι χοντρό και λιποειδές. Σε όλα τα άλλα τα γηρατειά θα έρθουν. Ότι θα πεθάνω θα πεθάνω. Εύχομαι να πεθάνω πριν από τους ανθρώπους που αγαπάω, δηλαδή τον γιο μου. Μέχρι να πεθάνω θα βγάλω το κέφι μου. Θα παίζω θέατρο, θα κάνω καλές συνεργασίες, θα κάνω ταινίες και σίριαλ, θα απολαμβάνω το ηλιοβασίλεμα, θα κάνω και διακοπές γιατί κάποτε δεν έκανα γιατί ήθελα να είμαι «πρωταθλητής».
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Αυτό που αγαπάς είναι το θέατρο, ζεις με αυτό. Αν σου πει ένας 25άρης.. ρε συ Στράτο, εσύ έχεις το θέατρο που το αγαπάς τόσο πολύ, εγώ δεν ξέρω τι είναι αυτό για το οποίο ζω;
Στράτος Τζώρτζογλου: Μπράβο, εκεί είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα. Τρία οχτάωρα είναι η μέρα μας. Δε γαμιέται, το ένα κοιμόμαστε – βέβαια έχει σημασία τι όνειρα βλέπεις. Τις άλλες δεκάξι ώρες τι κάνεις; Ποιοι είναι οι φίλοι σου, τα αναγνώσματά σου, η σχέση σου με τον εαυτό σου. Γιατί όλα ξεκινάνε από εμάς. Τι γουστάρω να κάνω. Με τι μου σηκώνεται. Αυτό πρέπει να είναι νόμος και σε ό,τι αφορά τον ερωτικό σου σύντροφο. Όχι τι μου σηκώνεται, όπως με έχουν εκπαιδεύσει οι άλλοι. Με το μυαλό λειτουργούμε, άρα πρέπει πρώτα απ’ όλα να μην φας το bad education. Να κάνεις μία σιωπή και να δεις τι πραγματικά εσύ γουστάρεις. Αν αγαπάς τη φιλοσοφία περισσότερο από το να βγάλεις το κεφάλι σου από ένα ποτάμι που πνίγεσαι, όπως έλεγε ο Σωκράτης, τότε λέει κάτι. Πρέπει να είσαι ευγνώμων. Εγώ από πέντε χρονών ήθελα να γίνω ηθοποιός. Και έφτασα στο σημείο να λέω πως θα αυτοκτονήσω, αν δεν γίνω. Τώρα καλώς ή κακώς, αν έκανα καριέρα ή όχι, είναι απλά σχολιασμοί. Οπότε θα έλεγα σε κάποιον να βρει τη φλόγα του. Να μην κάνει κάτι για χατίρι της μαμάς ή του μπαμπά. Στους μαθητές μου λέω «παιδιά δεν με ενδιαφέρει ποιος έχει ταλέντο ή όχι, αλλά ποιος έχει πάθος». Όλα τα άλλα θα έρθουν με τη δουλειά. Αν ασχοληθείς με κάτι που το γουστάρεις και είσαι πειθαρχημένος, δεν υπάρχει περίπτωση να μην γίνεις ο καλύτερος. Αυτό είναι το ταλέντο, να έχεις πάθος. Ακατάπαυστο πάθος, ακόμη και την ώρα που κοιμάσαι να σε τρώει αυτή η φλόγα. Είναι δαίμων το ταλέντο, δεν είναι ευκολία. Πολλοί έχουν ευκολίες, αλλά της ξεφτιλίζουν, γιατί μπορεί να μπαίνει στη μέση η περηφάνια, η βλακεία κ.α. Εάν ήταν υποκριτικά να φτάσεις στο εκατό και λόγω στοιχείων του χαρακτήρα σου να είσαι στο πενήντα, είσαι μαλάκας. Προτιμώ να γίνεις σαν τον Παγκανίνι που έπαιζε βιολί. Να είσαι χαρτοπαίκτης, γυναικάς, να τα κάνεις όλα. Αλλά χτύπα το βιολί στο εκατό. Θα τα βρεις όλα τα άλλα. Αν πραγματικά σε καίει θα μάθεις και θα καταλάβεις πως δεν συμφέρει ο ναρκισσισμός και η περηφάνια πάνω στην σκηνή. Τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες δεν θα τους συναντήσεις, αλλά πρέπει να έχεις και μια Ιθάκη να πας. Αλλιώς δεν βγαίνεις στον δρόμο. Αυτή η Ιθάκη θα σου δώσει τη διαδρομή. Και τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες, τους κουβαλάς δεν τους κουβαλάς, καλό είναι να τους ζήσεις, σαν τον Οδυσσέα. Θα χάσεις συντρόφους, σύντροφοι είναι οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις, τα είδωλά μας. Θα συναντήσεις του Λωτοφάγους, θα κατέβεις στον Άδη, θα περάσεις από τις σειρήνες. Σημασία έχει να υπάρχει μέσα σου ισχυρή η εικόνα μιας Ιθάκης στην οποία περιμένει μια Πηνελόπη και ένας Τηλέμαχος. Γι’ αυτό το κρεβάτι του Οδυσσέα ήταν ριζωμένο στην γη. Δεν ήταν κλέφτης; Δεν ήταν πονηρός; Είχε όμως αυτό το θεϊκό πάθος που του έδινε μια πνευματικότητα και έμαθε στην διαδρομή.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Δίψα.
Στράτος Τζώρτζογλου: Ναι, αλλά ήταν ιερή δίψα. Οπότε εξάγνιζε τα τυχόν ελαττώματα του χαρακτήρα, που όλοι έχουμε. Ό,τι δουλειά και να κάνεις, όσο συνεπής και σοβαρός και να είσαι, αν δεν υπάρχει αυτή η δίψα, θα είσαι ένας μέτριος καλός. Αν έχεις αυτό το πάθος, μπορείς να διακρίνεις ποιο χαρακτηριστικό δεν σε συμφέρει, να το «πετάξεις» και να πεις «εδώ χάνω χρόνο, εδώ είναι μαλακία, εδώ είναι ειδωλολατρία». Γιατί είμαστε ειδωλολάτρες. Μία είναι η ουσιαστική εντολή ανάμεσα στις δέκα, «Δεν θα λατρεύεις κανέναν άλλον Θεό εκτός από μένα». Και λέγοντας ειδωλολατρία εννοείται αυτή που κάνουμε στα λεφτά, τους φόβους μας, στο να μας αγαπάνε. Μπαίνει ο διάβολος ή ο σκοτεινός μας εαυτός, που όλο αμφιβάλλει, είναι φοβισμένος, δεν δίνεται, είναι τσιγκούνης και θέλει να εξουσιάζει. Όλα αυτά είναι περιττά. Είναι ειδωλολατρία.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Άρα αυτή η εντολή;
Στράτος Τζώρτζογλου: Αυτή η εντολή σου λέει ταυτίσου με τον Θεό στην καρδιά σου. Γιατί εκεί πέρα συναινείς αν θα είσαι με τον Θεό. Οι πιο κοντινοί ήταν τρελοί. Όπως ο Μωυσής, το οποίο και κατηγορούσαν, ενώ εκείνο έδωσε και τη ζωή του και τσακώθηκε μέχρι και με τον Θεό. Τσακώθηκε με τον Θεό για τους Ισραηλίτες. Και τελικά ο Θεός τον τιμώρησε και δεν μπήκε στην γη της επαγγελίας, ενώ μπήκαν όλοι οι υπόλοιποι που τον κατηγορούσαν.
Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart): Από ταπεινότητα;
Στράτος Τζώρτζογλου: Γιατί ήτανε πολύ τρελός και μπορούσε να είναι ταπεινός. Για αυτή την ταπεινότητα μιλάω. Του τύπου που βάζει το σώμα και την καρδιά μπροστά, και τα βάζει ακόμη και με τον Θεό ας πούμε, ώστε να καταφέρει να μείνει πιστός στην καρδιά και την φλόγα του. Ο καθένας ντύνεται έναν ρόλο. Γίνε ο ρόλος, γίνε φωτιά. Ακόμη και αν είναι ελεγχόμενη και με στρατηγική. Δεν χρειάζεται αν βγαίνεις στους δρόμους και να το διαλαλείς, δεν λέω κάτι τέτοιο. Μιλάω για την εσωτερική φλόγα. Μη θυσιάσεις τον πνευματικό σου εαυτό, την εσωτερική σου φλόγα, την αγνότητά σου. Αυτά πρέπει να τα διαφυλάξεις.
Συνέντευξη: Δημήτρης Φαργκάνης (Lavart)
Φωτογραφίες: Θάνος Νίκας
«Φαέθων» του Δημήτρη Δημητριάδη για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη
