Η γραμματέας- ποιήτρια
«Είναι αυστηρά τα σύμβολα απόψε
Αν και από καιρό νεκρά
Ο χαρτοκόπτης
Η κρύπτη
Μια εικόνα κενή,
Όλα είναι ακατάληπτα.
Πέρα απ’ τις σκέψεις.
Ποιες σκέψεις;
Στην θέση μου κάθεται μια λευκή μορφή.
Αντιγράφει τη σκηνή.
Όπως την υποβάλλουν
Τα αντικείμενα λέξεις».«ΜΟΡΦΗ»
[dropcap size=big]Η[/dropcap] Νανά (Παναγιώτα-Μαρία) Ησαΐα ποιήτρια, μεταφράστρια, δοκιμιογράφος και ζωγράφος, γεννιέται στην Αθήνα το 1934. Όταν φτάνει στην κατάλληλη ηλικία σπουδάζει για ένα χρόνο σε σχολή γραμματέων στο Λονδίνο και κατόπιν επιστρέφει στην Ελλάδα, όπου θα εργαστεί ως γραμματέας του πρωθυπουργού, τότε, Κωνσταντίνου Καραμανλή, από το 1958 έως και το 1964. Την ίδια περίοδο, και συγκεκριμένα από το 1959 έως και το 1963, σπουδάζει ζωγραφική στο Ελεύθερο Σπουδαστήριο της Σχολής Βακαλό, με καθηγητή τον Παναγιώτη Τσέτση.
Η αγάπη της για τη ζωγραφική την οδηγεί στο να δημιουργεί συνεχώς νέα έργα και έτσι, παίρνει μέρος, από το 1960 έως και το 1975, σε έξι πανελλήνιες εκθέσεις. Το 1974 πραγματοποιεί την πρώτη της ατομική έκθεση στη γκαλερί «Ώρα».
Στο χώρο των γραμμάτων η Ησαϊα εμφανίζεται το 1969 με την ποιητική συλλογή «Ποιήματα 1969». Ακολουθούν «Έξι Ποιητές» (1971), «Persona» (1972), «Ενα βλέμμα» (1974), «Μέρες και νύχτες χωρίς σημασία» (1977), «H Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» (1977), «Μορφή» (ποιητική συλλογή που απέσπασε το 1981 το Κρατικό Βραβείο Ποίησης), «Στην Τακτική του Πάθους» (1982) και «Συναίσθηση Λήθης» (1982).
[dropcap size=big]Η[/dropcap] Νανά Ησαΐα ανήκει στη δεύτερη μεταπολεμική γενιά ποιητών, μαζί με άλλους λογοτέχνες που δρουν τη δεκαετία του ΄60, όπως ο Βύρων Λεοντάρης, ο Σπύρος Τσακνιάς, η Κική Δημουλά κ.ά., όπου αγαπημένα θέματα αποτελούν ο έρωτας, ο θάνατος, η κοινωνία των ανθρώπων. Χαρακτηριστικά στοιχεία των έργων αυτών των λογοτεχνών είναι η διαμαρτυρία και η αμφισβήτηση.
Ο κριτικός και ιστορικός της λογοτεχνίας Αλέξανδρος Αργυρίου γράφει για τη Νανά Ησαΐα: «Η ποίηση της Ησαΐα είναι ποίηση φθοράς, οπωσδήποτε. Αλλά η φθορά αυτή δεν εκφράζεται με συναισθήματα. Τα συναισθήματα περνούν, προτού να μπουν στην ποίηση, από ένα χώρο που τα αποστειρώνει ή τα διυλίζει. Γίνονται καθαρά, καθαρισμένα, τρόπον τινά, από τον ίδιο τον εαυτό τους, από το περιττό βάρος του εαυτού τους. Γίνονται έννοιες που περιγράφουν συναισθηματικές καταστάσεις του κενού και του τίποτα. Μέσα σ’ αυτό το τίποτα αφομοιώνεται και ο πόνος που τον παράγουν οι παντοειδείς ανθρώπινες σχέσεις. Και προπάντων οι ερωτικές, γιατί αυτές κυρίως την ενδιαφέρουν. Όμως, εξελίσσονται κι αυτές μόνιμα σε παγίδες μοναξιάς. Από τις παγίδες αυτές επιχειρεί να απεγκλωβιστεί με την αποστείρωση των συναισθημάτων, με την αποξένωση, με το μεταβολισμό της αυτοπαρατήρησης σε ετεροπαρατήρηση, ώστε να κοιτάζει τον εαυτό της σαν να κοιτάζει έναν άλλο». («Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», τόμος Ζ΄)
Βέβαια, η Νανά Ησαΐα δεν περπατά μόνο στα μονοπάτια της ποίησης. Θα περάσει στην πρόζα και το 1990 θα γράψει το πρώτο της μυθιστόρημα που φέρει τον τίτλο «Οι διαφορετικές εκδοχές του παιχνιδιού», ενώ το τελευταίο της έργο, ίδιου είδους γραφής, κυκλοφορεί το 2001 με τον τίτλο «Μια ερωτική σχέση παραλλαγή μιας άλλης». Το τελευταίο θα είναι υποψήφιο για το βραβείο μυθιστορήματος του περιοδικού «Διαβάζω».
[dropcap size=big]Ε[/dropcap]κτός από την ποιητική και συγγραφική δραστηριότητα που αναπτύσσει, η Νανά Ησαΐα εργάζεται και ως μεταφράστρια. Μεταφράζει στα ελληνικά έργα των Χέρμαν Έσσε, Τόμας Μαν, Σίλβια Πλαθ, T. Σ. Ελιοτ κ.ά., ενώ από το 1977 γράφει κριτικές στην εφημερίδα «Το Βήμα». Κατά τη διάρκεια των ετών 1988-89 και 1992-94 παρουσιάζει ραδιοφωνικές εκπομπές στο Πρώτο Πρόγραμμα. Με την ιδιότητα της ποιήτριας θα εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο Τέταρτο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Ποίησης στο Λουβέν Βελγίου και στην Ετήσια Συνάντηση Ποιητών που θα πραγματοποιηθεί στη Λισσαβώνα.
Ο θάνατος τη συναντά το 2003, στην πόλη που γεννήθηκε, την Αθήνα.
«Συχνά λέω ὃτι πρέπει
νά κάνω αὐτό ᾒ ἐκεῖνο
κι ἐγώ τό ἔχω κάνει
ἀκριβῶς πρίν ἀπό λίγο.
Μά ποῦ ἢμουν λοιπόν λέω.
Σέ αὐτό τό βαθμό ἀπουσιάζω
ἀπό τόν ἑαυτό μου;
Πῶς ὃταν πρέπει νά σβήσω το φῶς
τό φῶς ἔχει ἢδη σβηστεῖ.
Καί ὃταν πρέπει νά σέ ξεχάσω
ἐσύ ἔχεις ἢδη ξεχαστεῖ.
Κι ἐνῶ τό γράμμα πού θέλω νά γράψω
ἔχει ἢδη γραφεῖ πρίν ἀπό ἕνα χρόνο;
Ἀπό κάποιον ἂλλο βέβαια.
Νεκρό πού ἀντιγράφει τόν ἑαυτό μου.
Θά ὑπάρχει ἲσως μιά κενή φάση στή ζωή.
Σάν ἀνύπαρκτη φράση».
Κείμενο: Νάσια Δεληγιάννη (Lavart)
