Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Πώς θα περιγράφατε τη διαδικασία συγγραφής ενός μυθιστορήματος;
Δημήτρης Σωτάκης – Πρόκειται για μια, κατά κάποιο τρόπο, παράδοξη προσωπική διαδικασία, η οποία όμως σταδιακά αποκτά συγκεκριμένο σχήμα και μορφή. Ένα μυθιστόρημα γράφεται κάτω από συνθήκες απόλυτης μοναξιάς, απαιτεί μια ειδική ενδοσκόπηση, ωστόσο την ίδια στιγμή ο συγγραφέας γνωρίζει ότι απευθύνεται σε αναγνώστες- ορατούς ή αόρατους- συνεπώς όσο το κείμενό του διαμορφώνεται, τόσο συνειδητοποιεί ότι έχει γράψει κάτι που «φεύγει» απ’ τον ίδιον και έχει αποδέκτες. Θα την περιέγραφα με μια φράση «ηδονική αγγαρεία».
Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Γιατί επιλέξατε να χρησιμοποιήσετε έναν συγκεκριμένο τόπο καταγωγής για την οικογένεια των ηρώων (την Ρουμανία) αλλά όχι έναν σαφώς δηλωμένο τόπο δράσης, δεδομένου ότι η παραλιακή πόλη όπου διαδραματίζεται η υπόθεση, δεν κατονομάζεται;
Δημήτρης Σωτάκης – Στο σύνολο, σχεδόν, της δουλειάς μου δεν υπάρχει συγκεκριμένος τόπος δράσης, αποφεύγω συνειδητά να κάνω σαφές το γεωγραφικό πλαίσιο που εκτυλίσσονται οι ιστορίες μου. Η επιλογή όμως της καταγωγής των ηρώων έχει να κάνει με τις εμμονές και το πάθος του πρωταγωνιστή, άρα πρόκειται για ένα από τα σημαντικά στοιχεία του βιβλίου. Πάντα λειτουργώ αφαιρετικά, όσο μου το επιτρέπουν οι συνθήκες της πλοκής, μου αρέσει η έλλειψη τοπωνυμίων, σαφών προσδιορισμών, οι ήρωες θα μπορούσαν να είναι οποιοιδήποτε, οπουδήποτε.
Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Ποια είναι η δική σας “Ρουμανία”;
Δημήτρης Σωτάκης – Η γαλήνη που πασχίζω να αποκτήσω με πενιχρά, για την ώρα, αποτελέσματα. Μονίμως διακατέχομαι από μια εσωτερική ένταση, η οποία με αποδιοργανώνει, με κρατάει μακριά από έναν προσωπικό στόχο, να είμαι δηλαδή ήρεμος και όσο το δυνατόν ψυχολογικά ασφαλής. Αυτή είναι η δική μου Ρουμανία, ένας χρόνος κι ένας τόπος, όπου δε θα τρώγομαι από την αγωνία και τα ερωτηματικά. Αλλά μου φαίνεται ότι έχω μακρύ, ακόμα, δρόμο, να διανύσω μέχρι να τα καταφέρω.
Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Ο Ζέριν, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου σας, φτάνει σε μιαν ακρότητα εξαιτίας του έρωτα, κατόπιν όμως ψύχραιμης και πολλής σκέψης. Αυτό δεν είναι μια αντίφαση; Ο έρωτας λειτουργεί εν βρασμώ ή σβήνει με την πολλή ανάλυση και σκέψη;
Δημήτρης Σωτάκης – Δεν είμαι βέβαιος αν ο έρωτας ήταν η κινητήριος δύναμη που οδήγησε τον Ζέριν σε όσα συνέβησαν. Σαφώς και αποτέλεσε μια ισχυρή παράμετρο για τις κινήσεις του και εν τέλει για όσα «ακραία» γεγονότα διαδραματίστηκαν, όμως έχω την εντύπωση ότι το κυνήγι της ευτυχίας τον έφερε εκεί. Σκοπός του, συνειδητός ή ασυνείδητος, ήταν να αποκτήσει μια ζωή, μια ζωή ανάμεσα σε ανθρώπους, κάτι που δεν είχε, στα μάτια του κανένα έγκλημα και καμία βαναυσότητα δεν διαπράχθηκε, αντιθέτως απονεμήθηκε δικαιοσύνη, αυτή είναι η οπτική του γωνία. Ο έρωτας μάλλον είναι άναρχος και απρόβλεπτος και δυναμιτίζεται ή σβήνει με τους δικούς του όρους, μακάρι να τους γνώριζα.
Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Είστε κάτοχος αρκετών και σημαντικών βραβείων. Ποια είναι η άποψή σας για τις βραβεύσεις;
Δημήτρης Σωτάκης – Στην Ελλάδα δεν έχουμε πολλά λογοτεχνικά βραβεία. Αν ρίξετε μια ματιά σε άλλα κράτη, τα βραβεία είναι πολλαπλάσια. Είμαι σαφώς υπέρ του θεσμού των βραβείων, για λόγους καθαρά ενδυνάμωσης των αναγνωστών, της αναπαραγωγής της δουλειάς των συγγραφέων στον Τύπο, της ανάδειξης του Έργου ανθρώπων που παλεύουν για κάτι σημαντικό. Ωστόσο, τα βραβεία πρέπει να δίνονται με αντικειμενικά κριτήρια, να είναι δημοκρατικά, μακριά από παρέες και με κριτές γνώστες του αντικειμένου.
Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Ποιοι συγγραφείς πιστεύετε πως σας έχουν επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα στον τρόπο γραφής σας ή στον τρόπο που αντικρίζετε την λογοτεχνία;
Δημήτρης Σωτάκης – Πολλοί και υφολογικά διαφορετικοί. Ο Τόμας Μπέρνχαρντ, ο Εμμανουήλ Ροΐδης, ο Χούλιο Κορτάσαρ, ο Φραντς Κάφκα, η ποίηση του Καρυωτάκη.
Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Υπάρχει κάποιο κλασικό έργο το οποίο απεχθάνεστε και θα θέλατε να προφυλάξετε τους φίλους σας και τους αναγνώστες σας από αυτό;
Δημήτρης Σωτάκης – Όχι, δε θα έλεγα ότι απεχθάνομαι κάτι, σαφώς όμως και υπάρχουν βιβλία που δεν μου αρέσουν ανεξάρτητα από την μεγάλη τους αποδοχή. Πολύ γενικά θα έλεγα ότι δεν αντέχω το ιστορικό μυθιστόρημα, καθώς και το αστυνομικό, το οποίο ειδικά στην Ελλάδα βρίσκεται σε κακά επίπεδα. Αλλά για όλα υπάρχουν εξαιρέσεις.
Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτήν την περίοδο;
Δημήτρης Σωτάκης – «Η πίπα του Στάλιν και άλλα (αντι) σοβιετικά ανέκδοτα», ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο του Γιώργου Τσακνιά από τις εκδόσεις Κίχλη, το οποίο στο πρώτο του μέρος περιγράφει αναλυτικά τη σημασία, το ηθικό βάρος και την σκληρότητα του καθεστώτος για τα ανέκδοτα που λέγονταν στην Σοβιετική Ένωση, ενώ στο δεύτερο μπορούμε να διαβάσουμε δεκάδες ανέκδοτα της εποχής.
Ιωάννα Λιούτσια (Lavart) – Ποια πιστεύετε ότι είναι η θέση των συγγραφέων στην κοινωνία; Θα θέλατε να μοιραστείτε μαζί μας κάποιες σκέψεις για το πώς βλέπετε το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας και της χώρας;
Δημήτρης Σωτάκης – Δε βλέπω να έχουν καν θέση οι συγγραφείς στην Ελλάδα. Ευτυχώς υπάρχει ένα σώμα αναγνωστών που γνωρίζει την βιβλιοπαραγωγή και μας ακολουθεί πιστά, όμως όλοι ξέρουμε ότι οι Έλληνες δε διαβάζουν και το κράτος δεν ασχολείται με εμάς. Κοιτάξτε τι γίνεται σε όλες- και σε μικρές- ευρωπαϊκές χώρες, δίνονται επιδοτήσεις, υποτροφίες, επιχορηγήσεις, εδώ δε γίνεται τίποτα πραγματικά, κι όχι μόνο αυτό, δεν έχουμε πλέον και Εθνικό Κέντρο Βιβλίου, είναι ντροπή πραγματικά, ευτυχώς υπάρχει το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού που προσπαθεί να κάνει κάτι. Για το μέλλον της κοινωνίας και της χώρας δεν έχω να πω πολλά, δεν έχω ιδέα τι θα συμβεί, είμαι πάντα αισιόδοξος και θεωρώ ότι θα αλλάξει προς το καλύτερο η ατμόσφαιρα. Θα το δούμε.
Συνέντευξη: Ιωάννα Λιούτσια (Lavart)
Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος και μπορείτε να το προμηθευτείτε εδώ
