Από την παραδοσιακή μαντίλα στους hipsters

Σε μια Ελλάδα που μεταλλάσσεται διαρκώς
οι συνθήκες επηρεάζουν τις τάσεις της μόδας.

[dropcap size=big]Η[/dropcap] μετάλλαξη των προτύπων ομορφιάς είναι αποτέλεσμα πολλών διαφορετικών ερεθισμάτων που δέχεται μια κοινωνία καθώς και το κάθε άτομο ξεχωριστά. Με αφορμή το παρακάτω βίντεο, εξετάζουμε ένα γενικό πλαίσιο της εξέλιξης πάνω στο θέμα αυτό, αντλώντας υλικό από γεγονότα αλλά και σημαντικά πρόσωπα της κάθε εποχής.

1910. Η παράδοση συναντά τη Μπελ Επόκ στο πρόσωπο της Ανδρομάχης Παπανικολάου.

Την ίδια στιγμή που η Ευρώπη ντυνόταν με γούνες και φανταχτερά φτερά, η Ελλάδα δεν είχε εγκαταλείψει ακόμα τις παραδοσιακές φορεσιές που έκαναν την εμφάνιση τους στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Στην επαρχία, παρατηρείται έντονα το ανατολίτικο μοτίβο, ενώ στις πόλεις κυριαρχεί ένα εκλεπτυσμένο στυλ, επηρεασμένο από τα σαλόνια της Ευρώπης. Στο βίντεο γίνεται αναπαράσταση του αστικού στυλ, βασισμένο στην εμφάνιση της Ανδρομάχης Παπανικολάου (συζύγου του ιατρού Γεωργίου Παπανικολάου).

1920. Μεταπολεμική περίοδος και πολιτιστική ανάκαμψη.

Μετά τη φρίκη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η μουσική και το θέατρο επανέρχονται στις ζωές των Ελλήνων και αφήνουν το στίγμα τους στην εξωτερική τους εμφάνιση. Τα πρώτα δειλά βήματα προς τη γυναικεία χειραφέτηση λαμβάνουν χώρα σε αυτή την περίοδο και εκδηλώνονται στις μορφές της μόδας που επικρατούν (φαρδιά ρούχα, σκούρα χρώματα, κοσμήματα, κοντά μαλλιά). Τα πρόσωπα που εμπνέουν αυτή τη δεκαετία είναι η τραγουδίστρια Μαρίκα Παπαγκίκα και η ηθοποιός Μαρίκα Κοτοπούλη, τις οποίες υποδύεται το μοντέλο του συγκεκριμένου βίντεο.

1930. Τα πρότυπα ομορφιάς κατά το πρελούδιο ενός νέου παγκοσμίου πολέμου.

Την εποχή αυτή τα σκοτεινά χρώματα δίνουν τη θέση τους σε πιο ανοιχτά, ενώ παράλληλα διακρίνεται μια υπεροψία στο ύφος και την αμφίεση. Στο συγκεκριμένο σημείο η ηθοποιός κρατάει ένα βιβλίο, ενδεχομένως για να υποδηλώσει την άνοδο του μορφωτικού επιπέδου. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτή την περίοδο κάνει την εμφάνιση του ο βουβός κινηματογράφος στην Ελλάδα, ο οποίος με τη σειρά του προβάλλει κάποια συγκεκριμένα στυλ, που υιοθετούνται από το γυναικείο και όχι μόνο πληθυσμό. Όλα αυτά συνοψίζονται στην εμφάνιση της Ελληνίδας ηθοποιού Ελένης Παπαδάκη που άφησε ένα μυθικό αποτύπωμα στην εποχή της.

1940. Η μόδα στα χρόνια του πολέμου.

Στις αρχές της δεκαετίας οι ανώτερες κοινωνικές τάξεις δεν είχαν επηρεαστεί σημαντικά από τις συνέπειες του πολέμου και της κατοχής και το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζεται στα κοσμήματα των πλουσίων κυριών που φοράει η κοπέλα στο βίντεο. Στην επαρχία το σκηνικό αλλάζει άρδην με τις μαυροφορεμένες γυναίκες να θρηνούν για τις απώλειες τους. Αποτέλεσμα της κατάστασης αυτής ήταν βέβαια και το μηδενικό ενδιαφέρον σχετικά με τη μόδα. Στη συνέχεια του βίντεο, την ίδια περίοδο εμφανίζεται και η στρατιωτική γυναικεία ενδυμασία που αναφέρεται στην προσφορά των γυναικών στην αντίσταση. Η Μαρία Παντίσκα (γυναίκα – σύμβολο της σφαγής του Διστόμου) και η Σοφία Βέμπο αποτελούν πηγές έμπνευσης του αφιερώματος για αυτήν τη μαύρη εποχή στην ιστορία της Ελλάδας.

1950. Από τη λιτότητα στην υπερβολή.

Την αποπνικτική ατμόσφαιρα που κατέκλυζε τη χώρα διαδέχτηκε ένα κλίμα έντονης στιλιστικής αντίδρασης. Πιο συγκεκριμένα η εποχή χαρακτηρίζεται από ένα είδος γκλαμουριάς με αστραφτερά κοσμήματα, υπεροπτικό ύφος και υπερβολικό make-up. Η Μελίνα Μερκούρη αποτελεί κύρια εκπρόσωπο της δεκαετίας του ’50 στον τομέα της μόδας.

1960. Οι επιρροές του αμερικανικού κινηματογράφου.

Κυριαρχεί ο μινιμαλισμός στη διακόσμηση του λαιμού, ενώ το προσεγμένο στυλ συμπληρώνεται με το μαζεμένο μαλλί και την επιμήκη θήκη τσιγάρου. Υπάρχουν εμφανείς αναφορές στα πρόσωπα των: Τζένη Καρέζη, Νόρα Βαλσάμη, καθώς και Audrey Hepburn.

1970. Εκείνο το καλοκαίρι.

Η μόδα επανέρχεται σοβαρά στο προσκήνιο. Είναι η εποχή των Hippies, όπου τα έντονα χρώματα χρησιμοποιούνται όχι μόνο στην αμφίεση, αλλά ακόμα και στη διακόσμηση του σπιτιού. Η Έλενα Ναθαναήλ είναι αντιπροσωπευτικό παράδειγμα προτύπου ομορφιάς της περιόδου, ειδικά μετά τις δύο ταινίες Εκείνο το Καλοκαίρι και Αναζήτησις.

1980. Cult και Goth στην ίδια δεκαετία.

Δύο διαφορετικές πτυχές της ομορφιάς παρουσιάζονται εδώ, η μία εκφέρεται μέσω ζωηρών χρωμάτων και έντονα ευχάριστης διάθεσης, ενώ η άλλη συνδέεται με την πολιτισμική τάση της Goth, μιας σύγχρονης υποκουλτούρας που γεννήθηκε στην Αγγλία. Η πρώτη αμφίεση είναι εμπνευσμένη από τις ταινίες Ρόδα, τσάντα και κοπάνα και Έλα να αγαπηθούμε darling. Στο εκκεντρικό ντύσιμο, αρχίζουν να προστίθενται στοιχεία της Metal, καθώς και αξεσουάρ όπως περιλαίμια.

1990. Επιστροφή στην απλότητα.

Πρόκειται για την εποχή της έντονης εμπορευματοποίησης όσον αφορά τη μόδα. Οι στιλιστικές επιλογές απορρέουν μια χαλαρότητα που διακρίνει την ηρεμία της εποχής. Η καθημερινότητα περιλαμβάνει casual ντύσιμο και οι συντελεστές του βίντεο δεν παραλείπουν το χαρακτηριστικό μαύρο περιλαίμιο που θυμίζει τατουάζ.

2000. Φανταχτερό millennium.

Το λευκό πρόσωπο που κυριαρχεί σε όλες τις προηγούμενες δεκαετίες αντικαθίσταται από ένα πιο μαυρισμένο, εν μέρει εξαιτίας της διαδεδομένης χρήσης solarium που επιτάσσει η μόδα της εποχής. Παράλληλα, οι κοσμοπολίτικες νόρμες που προβάλλει η τηλεόραση προτρέπουν τις γυναίκες της δεκαετίας αυτής να ακολουθήσουν μια αμφίεση που θυμίζει showbiz. Τέλος, κάνει την εμφάνισή του και ένας διάχυτος ερωτισμός, στα όρια του προκλητικού.

2010. Πειραματισμός με το εναλλακτικό.

Κράμα παλιού και νέου, επαναφορά της λιτότητας, φρέσκιες επιρροές από την Ευρώπη, εμφάνιση των hipsters, αλλά και έντονο σοφιστικέ στυλ συνθέτουν το σκηνικό στη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα.

Στα παρακάτω links μπορείτε να δείτε αντίστοιχα βίντεο που αναφέρονται στην ιστορία της ομορφιάς άλλων χωρών.

Κείμενο: Ιωάννα Τσολερίδου (Lavart), Μελέτης Τσαχουρίδης (Lavart)