[dropcap size=big]Κ[/dropcap]αινοτόμος των θεατρικών τεχνικών, ιδρυτής μιας θεατρικής σχολής, ηθοποιός, συγγραφέας και μεγάλος θεωρητικός της δραματουργίας. Ενεργό μέλος της Σουρεαλιστικής Επανάστασης της Γαλλίας του ‘20 και μια ιδιάζουσα προσωπικότητα, ένας παράφρων και συνάμα λαμπρός νους.
Ο Αντονέν Αρτώ πεθαίνει σαν σήμερα στις 4 Μαρτίου 1948. Γεννημένος το 1896 στην Μασσαλία θα δείξει από μικρός τα σημάδια της ασταθούς υγείας του. Στα 4 του θα προσβληθεί από μηνιγγίτιδα, ενώ μεγαλώνοντας θα εμφανίσει συμπτώματα νευραλγίας και κατάθλιψης. Ως έφηβος θα περάσει μεγάλο μέρος της ζωής του σε σανατόρια όπου και τον έστελναν οι γονείς του. Εκεί ήρθε σε επαφή με τα βιβλία των Ρεμπώ, Μπωντλαίρ και Πόε. Ο Αρτώ, μάλιστα, απαλλάχθηκε από τον στρατό επειδή υπνοβατούσε! Το 1919 ο διευθυντής του σανατορίου άρχισε να του χορηγεί όπιο, γεγονός που σύντομα τον οδήγησε σε εθισμό. Το 1920 παίρνει εξιτήριο και μετακομίζει στο Παρίσι όπου και εντάσσεται κατευθείαν στο πρώιμο σουρεαλιστικό κίνημα με ηγετική φιγούρα τον Αντρέ Μπρετόν. Ωστόσο, θα φύγει σχετικά νωρίς (γνωστός είναι άλλωστε ο αυταρχισμός του Μπρετόν). Ως ηθοποιός θα συμμετάσχει στην Ιωάννα της Λορένης του Καρλ Ντράγιερ και στον Ναπολέοντα του Αμπέλ Γκανς. Στο Παρίσι θα ζήσει μια ταραχώδη ζωή με τακτικές επισκέψεις σε ψυχιατρικές κλινικές και σεξουαλικές συνευρέσεις. Εκεί θα ανθίσει και η θεατρική του πορεία.
[dropcap size=big]Τ[/dropcap]ο έργο του, πέρα από το γοητευτικό ποιητικό, είναι σπουδαίο στις θεατρικές τεχνικές. Το θέατρο της σκληρότητας, όπως το ονόμασε, είναι ένα θέατρο που θέτει τον θεατή αντιμέτωπο με ακραίες εφιαλτικές καταστάσεις. Ονειρική διάσταση των πραγμάτων μεν, ζοφερή δε. Το γκροτέσκο, ο πόνος γίνονται τα μέσα της κάθαρσης. Ο Αρτώ εναντιώθηκε στην έννοια των αποσπασματικών σκηνών, ήθελε το δράμα να έχει συνεχή ροή. Σε αντιδιαστολή με τον ρεαλισμό του ηθογραφικού χαρακτήρα, έθεσε την απαισιοδοξία και τα σκληρά εκφραστικά μέσα για να δείξει πως το θέατρο μπορεί να επιφέρει την αλλαγή. Υπερβατικός πάντοτε, μέσω της αυτόματης γραφής εξέφρασε μια ποίηση εικονοπλαστική και δυστοπική.
Το 1948 διαγνώσθηκε με καρκίνο. Την ίδια χρονιά αφήνει την τελευταία του πνοή από υπερβολική δόση φαρμάκου. Πολλοί μιλούν για αυτοκτονία, ωστόσο δεν είναι γνωστό μέχρι σήμερα το τι συνέβη πραγματικά…
Κείμενο: Χρήστος Φώτης (Lavart)
