Υπάρχει κάτι στην «Πτώση» του Καμύ που σε τραβάει σαν παλίρροια, αλλά σε αφήνει ξεκρέμαστο στην ακτή, κοιτάζοντας πίσω με ένα μισό χαμόγελο.
Ο άντρας σε αυτό το απόσπασμα χαμένος, κενός, αλλά κάπως κρατάει την υπερηφάνειά του, σε παρασύρει σε μια εξομολόγηση, που μοιάζει ωμή και παράλογη. Εδώ, ο Καμύ παίζει μ’ ένα λεπτό τέχνασμα. Μιλάει για το πως δραματοποιούμε την αγάπη για να γεμίσουμε το κενό μας, για το πως «παίζουμε τον ανόητο» μόνο και μόνο για να πιστέψουμε, για μια φευγαλέα στιγμή, στην αξία μας.
Βλέπετε, ο πρωταγωνιστής του Καμύ δεν αναζητά κάποιο μεγάλο πάθος. Όχι, παραπαίει, γαντζώνεται στις γυναίκες όχι ως ερωτικούς συντρόφους αλλά ως «λιμάνι» ένα μέρος για να αγκυροβολήσει τις ανασφάλειές του, έστω και για να αποδείξει ότι είναι ικανός να νιώσει κάτι. Κι όμως, αυτή δεν είναι η απόλυτη ειρωνεία; Το ίδιο το κρεβάτι που προσφέρει παρηγοριά μαζί με τον εραστή που ορκίζεται μια αφοσίωση, γίνεται η φυλακή που δεν ήθελε ποτέ. Αυτό που έχουμε εδώ είναι ο φιλοσοφικός σαρκασμός του Καμύ στα καλύτερά του: ο έρωτας ως παράσταση, μια απελπισμένη προσπάθεια να απαιτήσουμε επιβεβαίωση από τους άλλους όταν η δική μας ψυχή στερεύει.
(Αξίζει κάθε λέξη, διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)
Όπως θα έλεγε και ο Κούντερα: «Το να αγαπάς κάποιον από συμπόνια δεν σημαίνει ότι τον …»
Και ναι, αυτή η ανατριχιαστική ερώτηση: «Με αγαπάς;» , μας οδηγεί στο ερώτημα γιατί προσκολλούμαστε σε αυτήν, λες και η απάντηση θα μπορούσε να ξεκλειδώσει την αξία μας; Ο Καμύ τραβάει την κουρτίνα πίσω, δείχνοντάς μας την αδυναμία μας, τη ματαιοδοξία μας, όλα αυτά μέσα σε λίγες κοφτερές λέξεις. Δεν αποκαλύπτει απλώς την κενότητα του αφηγητή μάς κρατάει έναν καθρέφτη. Και η εικόνα δεν είναι ακριβώς κολακευτική.
Ίσως τα πολλά ερωτήματα που προκύπτουν να σας μπερδέψουν αλλά έτσι είναι η ζωή, ένα ελκυστικό μυστήριο.
Τι θέλει να πει ο Καμύ με τη φράση: «Να αυτοκτονήσω ή να κάνω καφέ;»
Απόσπασμα από το βιβλίο του Αλμπέρ Καμύ «Η πτώση» – Εκδόσεις Γράμματα.
«Αφού πάλεψα, αφού εξάντλησα την αυθάδη περηφάνια μου, αποθαρρυμένος από την αχρηστία των προσπαθειών μου, αποφάσισα να εγκαταλείψω τη συναναστροφή των ανθρώπων. Όχι, όχι, δεν έψαξα για ερημονήσι, δεν υπάρχουν πια. Κατέφυγα μονάχα στις γυναίκες. Το ξέρετε, δεν καταδικάζουν καμιά αδυναμία στην πραγματικότητα: θα προσπαθούσαν μάλλον να ταπεινώσουν ή να αφοπλίσουν τις δυνάμεις μας.
Γι’ αυτό κι η γυναίκα είναι η ανταμοιβή όχι του πολεμιστή, αλλά του εγκληματία. Είναι το λιμάνι του, το καταφύγιό του, στο κρεβάτι της γυναίκας τον πιάνουν κατά κανόνα. Αυτή άραγε δεν είναι ό,τι μας απομένει απ’ τον επίγειο παράδεισο; Χαμένος, έτρεξα στο φυσικό μου λιμάνι. Μα δεν έλεγα πια λόγια. Έπαιζα ακόμα λιγάκι, από συνήθεια · έλειπε όμως η ευρηματικότητα. Διστάζω να το ομολογήσω, από φόβο μην πω ξανά παχιά λόγια: νομίζω πως την εποχή εκείνη ένιωσα την ανάγκη ενός έρωτα. Αισχρό, έτσι; Όπως και να ‘χει, ένιωθα έναν βουβό πόνο, ένα είδος στέρησης που μ’ έκανε πιο άδειο και μου επέτρεπε, εν μέρει από ανάγκη και εν μέρει από περιέργεια, να αναλάβω κάποιες υποχρεώσεις.
Εφόσον είχα ανάγκη ν’ αγαπήσω και να αγαπηθώ, πίστεψα πως ήμουν ερωτευμένος. Έκανα, μ’ άλλα λόγια, το βλάκα. Έπιανα ξαφνικά τον εαυτό μου να κάνει συχνά μια ερώτηση που, ως έμπειρος άντρας, μέχρι τότε την απέφευγα πάντοτε. Άκουγα τον εαυτό μου να με ρωτάει: «Μ’ αγαπάς»; Ξέρετε ότι σε παρόμοιες περιπτώσεις είθισται να σου απαντάς: «Κι εσύ»; Αν έλεγα ναι, βρισκόμουν δεσμευμένος πέρα από τα πραγματικά μου αισθήματα. Αν τολμούσα να πω όχι, κινδύνευα να μη μ’ αγαπούν πια και υπέφερα. Όσο λοιπόν το συναίσθημα όπου είχα ελπίσει να βρω ανάπαυση απειλούνταν, τόσο το απαιτούσα από τη σύντροφό μου. Προχωρούσα έτσι, σε όλο και πιο ρητές υποσχέσεις και κατέληγα ν’ απαιτώ απ’ την καρδιά μου ένα συναίσθημα όλο και αχανέστερο.»
Παγιδευμένος στον ιστό του Καμύ; Δεν είστε μόνοι. Βυθιστείτε βαθύτερα στον κόσμο του με το επόμενο άρθρο μας για τον Μύθο του Σίσυφου. Πρόκειται για ένα ακόμη έργο που έρχεται αντιμέτωπο με το παράλογο, ωθώντας σας να αμφισβητήσετε κάθε κίνητρο, κάθε αγώνα. Είναι ένα ταξίδι που αξίζει να κάνεις, αν είσαι έτοιμος να δεις τις δικές σου μάχες υπό ένα εντελώς νέο πρίσμα: Καμύ: «Ξύπνημα, συγκοινωνία, τέσσερις ώρες γραφείο ή εργοστάσιο…ο κύκλος επαναλαμβάνεται».
Διαβάστε περισσότερα αποσπάσματα παρακάτω:
- Είχε δίκιο ο Φερνάντο Πεσσόα: «Είμαι αυτός που νομίζω; Μα νομίζω πως είμαι τόσο πολλά πράγματα…»
- Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές: «Ένας άντρας καταλαβαίνει πότε αρχίζει να γερνάει: όταν αρχίζει και μοιάζει με …»
- Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς: «Όταν γεράσεις κι ασπρίσεις …Την ομορφιά σου αγάπησαν στ’ αλήθεια ή σαν ψέμα»
- Χένρι Μίλλερ: «Αν οι άνθρωποι σταματήσουν να πιστεύουν ότι κάποια μέρα θα γίνουν θεοί, τότε σίγουρα θα …»
- Μια φορά κι έναν καιρό ο Έσσε μας είπε: «Όταν φοβόμαστε κάποιον είναι γιατί …»
- 5 φορές που ο Ίψεν είχε δίκιο (και είπε όσα φοβόμασταν να παραδεχτούμε)
- Έρμαν Έσσε: «Όλοι μας ως το τέλος της ζωής μας κουβαλάμε τα υπολείμματα της γέννησής μας»
- 20 λυτρωτικά αποφθέγματα του Καρλ Γιουνγκ ελέγχουν το ασυνείδητό μας
