Ως κάποια που έχει περάσει πολλές άγρυπνες νύχτες με τον μελαγχολικό φιλόσοφο Αλμπέρ Καμύ μπορώ να σας πω ότι κανένα έργο του δεν είναι εύκολο ανάγνωσμα πριν τον ύπνο.
Σίγουρα, ο Άλμπερ Καμύ είχε τον τρόπο του με τις λέξεις, αλλά το να βουτήξετε με τα μούτρα στον «Ξένο» ή στον «Μύθο του Σίσυφου» αργά τη νύχτα μπορεί να έχει κάποιες απρόβλεπτες συνέπειες. Γι’ αυτό, πριν ανάψετε τη λάμπα του κρεβατιού, ιδού έξι επιτακτικοί λόγοι για να επανεξετάσετε τις βραδινές λογοτεχνικές σας αποφάσεις.
40 αλήθειες του Άλμπερ Καμύ: «Είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή μόνο αυτοί που δεν την έχουν ζήσει.»
6 λόγοι για να αφήσεις για άλλη ώρα το διάβασμα πάνω στο έργο του Καμύ.
1. Μπορεί να αμφισβητήσετε την ύπαρξή σας στις 3 π.μ.
Ξέρετε εκείνη τη γαλήνια στιγμή λίγο πριν σας πάρει ο ύπνος; Ναι, ξεχάστε την. Ανοίξτε τον «Μύθο του Σίσυφου» και ξαφνικά θα αναρωτιέστε αν η ζωή έχει κάποιο νόημα. Αντί να αποκοιμηθείς, κοιτάς το ταβάνι, μουρμουρίζοντας τη διάσημη φράση του Καμύ: «Το παράλογο γεννιέται από αυτή την αντιπαράθεση ανάμεσα στην ανθρώπινη ανάγκη και την παράλογη σιωπή του κόσμου». Ακούγεται βαρύ; Σίγουρα. Αλλά στις 3 τα ξημερώματα, με μια διαφαινόμενη υπαρξιακή κρίση, θα μετανιώσεις που άφησες μια ταινία με θεματική σαν αυτή του Χάρι Πότερ, όπου ναι μεν περιέχει μια αγωνία αλλά στο τέλος αισθάνεσαι μια ανακούφιση: Ευτυχώς που δεν αντιμετωπίζουμε κι εμείς δράκους!
2. Θα γίνετε καχύποπτοι με το μαξιλάρι σας
Ο υπαρξισμός του Καμύ δεν αφορά μόνο τη μεγάλη εικόνα, αφορά και τα καθημερινά. Θυμηθείτε πως «ο Ξένος» ξεκινά με το υπέροχα αμφίσημο «Aujourd’hui, maman est morte»(Σήμερα, η μητέρα πέθανε). Αυτός ο τόνος θα εισχωρήσει στα κόκκαλά σας. Σύντομα, θα αρχίσετε να αμφισβητείτε το νόημα των μικρών, καθημερινών πραγμάτων. Είναι το μαξιλάρι σας απλά ένα μαξιλάρι; Ή μήπως είναι μια μεταφορά για το βάρος της ύπαρξης που σας πιέζει; Σπόιλερ: εξακολουθεί να είναι απλώς ένα μαξιλάρι, αλλά πλέον δεν είστε τόσο σίγουροι.
3. Τα όνειρά σας μπορεί να γίνουν περίεργα
Αυτό δεν είναι απλώς λογοτεχνική θεωρία, είναι η επιστήμη του ύπνου, φίλοι μου. Διαβάζοντας Καμύ πριν τον ύπνο μπορεί να βυθίσετε το υποσυνείδητό σας σε έναν κόσμο όπου εσείς, όπως ο Meursault από τον «Ξένο», περιφέρεστε στη ζωή με μια παράξενη αποστασιοποίηση. Μην εκπλαγείτε αν ξυπνήσετε ιδρωμένοι αφού ονειρευτείτε ατελείωτες μέρες σε μια παραλία, όπου ο ήλιος χτυπάει ανελέητα, και μείνετε να μουρμουρίζετε: «Στα βάθη του χειμώνα, έμαθα επιτέλους ότι μέσα μου υπάρχει ένα ανίκητο καλοκαίρι». Ο Καμύ έχει όντως δίκιο για την ανθεκτικότητα, αλλά οι εφιάλτες με την αμείλικτη ηλιοφάνεια δεν είναι ο τρόπος για να την ξεκλειδώσετε.
4. Θα κολλήσετε σ’ έναν φιλοσοφικό βρόχο
“Να διαβάσω ένα ακόμη κεφάλαιο; Να σταματήσω; Έχει σημασία; Έχει σημασία οτιδήποτε; Συγχαρητήρια! Τώρα έχετε κολλήσει στον βρόχο της αναποφασιστικότητας του l’Etranger. Η φιλοσοφική στάση του Καμύ για το παράλογο υποδηλώνει ότι η ζωή είναι μια ατελείωτη σειρά αποφάσεων που λαμβάνονται σε έναν κόσμο χωρίς εγγενές νόημα. Συνδυάστε το με νυχτερινές υπερβολικές σκέψεις, και θα περάσετε μισή ώρα συζητώντας για το αν πρέπει ή όχι να διαβάσετε περισσότερο, μόνο και μόνο για να συνειδητοποιήσετε ότι η ίδια η συζήτηση είναι παράλογη. Σ’ αυτό το σημείο είναι που κλείνετε το βιβλίο και παίρνετε ένα σνακ.
5. Μπορεί να νιώσετε καταβεβλημένοι από υπαρξιακές ενοχές
Το να διαβάζετε Καμύ τη νύχτα μπορεί να ενεργοποιήσει ένα νέο στρώμα ενοχών, υπαρξιακών ενοχών. Ο Καμύ υποστηρίζει ότι όλοι είμαστε καταδικασμένοι να είμαστε ελεύθεροι και ότι οι επιλογές μας καθορίζουν τη ζωή μας, αλλά τι γίνεται αν είστε στο κρεβάτι και τρώτε μπισκότα αντί να συλλογίζεστε την Πανούκλα; Ξαφνικά, το να ενδίδεις σ’ ένα σνακ μοιάζει με προδοσία
των δυνατοτήτων σου ως σκεπτόμενο ον. Θα καταλήξετε να μουρμουρίζετε στον εαυτό σας: «Δεν υπάρχει μοίρα που δεν μπορεί να ξεπεραστεί με περιφρόνηση», αλλά και: «Έπρεπε πραγματικά να φάω αυτό το τρίτο μπισκότο;». Σπόιλερ:: Ναι, φάε το μπισκότο και άσε κάτω τον Καμύ.
6. Θα αρχίσετε να σχετίζεστε με τον Σίσυφο
Τη μια στιγμή διαβάζετε τον Μύθο του Σίσυφου την άλλη είστε ο ίδιος ο Σίσυφος. Σίγουρα, δεν κυλάτε έναν κυριολεκτικό ογκόλιθο σ’ έναν λόφο, αλλά έχετε πλέον πλήρη επίγνωση ότι η ζωή είναι μια ατελείωτη σειρά από εργασίες που ολοκληρώνουμε, μόνο και μόνο για να ξεκινήσουμε ξανά την επόμενη μέρα. Τα πιάτα, τα μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, η μπουγάδα, όλα είναι παράλογα! Αλλά όπως λέει ο Καμύ, «Πρέπει να φανταστεί κανείς τον Σίσυφο ευτυχισμένο».
Συμπερασματικά (αν υπάρχει κάτι τέτοιο σε έναν κόσμο χωρίς νόημα) Ο Καμύ είναι μια ιδιοφυΐα, χωρίς αμφιβολία. Αλλά αν θέλετε να προστατέψετε τον ύπνο σας και τη λογική σας ίσως να κρατήσετε τους υπαρξιακούς του συλλογισμούς για τις ώρες της ημέρας. Εξάλλου, όπως μας διδάσκει η «Πτώση»: «Σπάνια εμπιστευόμαστε αυτούς που είναι καλύτεροι από εμάς». Ας πάρουμε λοιπόν αυτή τη συμβουλή από έναν κουρασμένο αναγνώστη σ’ έναν άλλο: αφήστε τον Καμύ να κάτσει στο ράφι σας τη νύχτα. Αύριο είναι μια άλλη μέρα για να αγκαλιάσετε το παράλογο. Και ποιος ξέρει; Ίσως τότε, να βρείτε το ανίκητο καλοκαίρι κρυμμένο κάπου ανάμεσα στις σελίδες.
Απλά μην το αναζητήσετε στις 2 το πρωί.
Εμείς σου παραθέτουμε μερικά από τα κείμενά του, αλλά αφού ενημερώσαμε δε μας βαραίνει κάποιο ηθικό βάρος. Πράξτε κατά βούληση:
Γιατί ερωτευόμαστε σύμφωνα με τον Άλμπερ Καμύ; «Εφόσον είχα ανάγκη ν’ αγαπήσω και να αγαπηθώ…»
Αλμπέρ Καμύ: 15 αποφθέγματα ενός επαναστατικού πνεύματος
Αλμπέρ Καμύ: «Οι άνθρωποι λοιπόν σπεύδουν να κρίνουν για να μην κριθούν οι ίδιοι»
Η ριψοκίνδυνη δέσμευση του Αλμπέρ Καμύ: «Μετά από κάθε ελευθερία υπάρχει μια δικαστική απόφαση»
