Ο Μίλαν Κούντερα δεν είναι απλώς μυθιστοριογράφος, είναι φιλόσοφος, ίσως και ένας ρομαντικός προβοκάτορας και κάποιος που πέρασε τη ζωή του ξεδιαλύνοντας τις αντιφάσεις μας.
Κατά τις σπάνιες δημόσιες εμφανίσεις του, ο Κούντερα έχει κάνει ενδιαφέρουσες δηλώσεις: «Το να γελάς σημαίνει να ζεις βαθιά» είπε κάποτε, συνοψίζοντας την πεποίθησή του ότι το χιούμορ δεν είναι απλά μια αντίδραση στο παράλογο αλλά ένα εργαλείο επιβίωσης. Ο Κούντερα πίστευε πως η σοβαρότητα είναι ένα ατύχημα του χρόνου και πρέπει να ξεπεραστεί, επισημαίνοντας ότι το να είναι κανείς υπερβολικά σοβαρός σημαίνει ότι χάνει το νόημα της ύπαρξης, η οποία είναι φευγαλέα και απρόβλεπτη.
Ο Κούντερα και ο ερωτας.
Οι προβληματισμοί του Κούντερα για τον έρωτα είναι εξίσου αιχμηροί: «Ο έρωτας είναι μια μάχη μεταξύ δυο ναρκισσιστών». Η άποψή του για τον έρωτα δεν είναι βουτηγμένη στον ιδεαλισμό αλλά εμποτισμένη στη ψυχρή πραγματικότητα της ανθρώπινης επιθυμίας.
Αυτό δε θέλουμε άλλωστε από έναν συγγραφέα ; Να αποτυπώνει με ένταση την άποψη του για τη ζωή χωρίς να φοβηθεί τις αντιδράσεις;
20 αποφθέγματα του Μιλάν Κούντερα
- Για να είναι ένας έρωτας αξέχαστος πρέπει τα τυχαία να συναντιόνται σ΄αυτόν από την πρώτη στιγμή.
- Ο έρωτας αρχίζει από τη στιγμή που μια γυναίκα εγγράφεται με μια από τις κουβέντες της, στην ποιητική μας μνήμη.
- Είναι μια τεράστια ανακούφιση να διαπιστώνει κανείς πως είναι ελεύθερος, πως δεν έχει αποστολή. Ο άνθρωπος είναι τυφλός στα τυχαία αυτά στην καθημερινή ζωή, και στερεί έτσι τη ζωή από τη διάσταση της ομορφιάς της.
- Η πηγή του άγχους βρίσκεται στο μέλλον. Αν μπορείς να κρατήσεις το μέλλον έξω από το μυαλό σου, μπορείς να ξεχάσεις τις στεναχώριες σου.
- Όταν η καρδιά μιλάει, το μυαλό το θεωρεί μεγάλη απρέπεια να φέρει αντίρρηση.
- Η αισιοδοξία είναι το όπιο του λαού.
- Καμιά πράξη δεν είναι από μόνη της καλή ή κακή. Μόνο η θέση της στην τάξη των πραγμάτων την κάνει καλή ή κακή.
- Η βαρύτητα, η ανάγκη και η αξία είναι τρεις έννοιες στενά και βαθιά ενωμένες: δεν είναι βαρύ παρά αυτό που είναι αναγκαίο, δεν έχει αξία παρά μόνον ό,τι βαραίνει.
- Όταν όμως δεν φροντίζει κανείς καθόλου το σώμα του, γίνεται πιο εύκολα θύμα του.
- Οι έρωτες είναι σαν τις αυτοκρατορίες: μόλις εξαφανίζεται η ιδέα πάνω στην οποία χτίστηκαν, εξαφανίζονται και αυτοί μαζί της.
- Ο έρωτας δεν εκδηλώνεται με την επιθυμία να κάνεις έρωτα (αυτή η επιθυμία ταιριάζει σε αναρίθμητο πλήθος γυναικών) αλλά με την επιθυμία του μοιρασμένου ύπνου (αυτή η επιθυμία δεν αφορά παρά μια και μόνο γυναίκα)
- Αυτό που δίνει κάποιο νόημα στη συμπεριφορά μας, μας είναι πάντοτε απόλυτα άγνωστο.
- Κάθε ερωτική σχέση βασίζεται σε άγραφες συμβάσεις που οι εραστές τις κλείνουν απρόσεκτα τις πρώτες βδομάδες της αγάπης τους. Βρίσκονται ακόμη σε ονειρική κατάσταση αλλά συνάμα, χωρίς να το ξέρουν, συντάσσουν σαν αδιάλλακτοι δικηγόροι τις λεπτομέρειες του συμβολαίου. Ώ εραστές, τα μάτια σας δεκατέσσερα σ’ αυτές τις επικίνδυνες πρώτες μέρες! Αν σερβίρετε στο σύντροφό σας το πρόγευμα του στο κρεβάτι, θα πρέπει να το συνεχίσετε αυτό για πάντα, αν δεν θέλετε να κατηγορηθείτε αργότερα για έλλειψη αγάπης και για προδοσία.
- Η φιλαρέσκεια είναι μια υπόσχεση συνουσίας, αλλά μια υπόσχεση χωρίς εγγυήσεις.
- Η στιγμή που γεννιέται ο έρωτας: η γυναίκα δεν αντιστέκεται στη φωνή που καλεί την τρομαγμένη της ψυχή, ο άντρας δεν αντιστέκεται στη γυναίκα που η ψυχή της ξέρει να προσέχει τη φωνή του.
- Επιφανειακά, ένα έξυπνο ψέμα. Κατά βάθος, η χαζή αλήθεια.
- Τα μεγάλα μυθιστορήματα είναι πάντα λίγο πιο έξυπνα από τους συγγραφείς τους.
- Όποιος θέλει διαρκώς να «εξυψωθεί» πρέπει να περιμένει ότι μια μέρα θα τον πιάσει ίλιγγος. Ο ίλιγγος είναι άλλο πράγμα από τον φόβο μην πέσουμε. Είναι η φωνή του κενού κάτω από εμάς που μας τραβάει και μας καταπίνει, η επιθυμία μας να πέσουμε που μετά την πολεμάμε με τρόμο.
- Αλλά ακριβώς ο αδύναμος ήταν που έπρεπε να μάθει να είναι δυνατός και να φεύγει όταν ο δυνατός ήταν πάρα πολύ αδύναμος για να μπορεί να προσβάλει τον αδύναμο.
- Δεν μπορεί κανείς ποτέ να ξέρει αυτό που πρέπει να θέλει, γιατί έχουμε μόνο μια ζωή και δεν μπορούμε ούτε να τη συγκρίνουμε με προηγούμενες ζωές, ούτε να την επανορθώσουμε σε ζωές επερχόμενες.
