Μάρκος Αυρήλιος: Κυβερνώντας… φιλοσοφικά
Ο Μάρκος Αυρήλιος υπήρξε μια ιδιαίτερη περίπτωση. Αυτοκράτορας της Ρώμης ο ίδιος αλλά και μεγάλος φιλόσοφος. Θεωρείται από τους βασικότερους πυλώνες της στωικής φιλοσοφίας αλλά συγχρόνως και από τους καλύτερους αυτοκράτορες της Ρώμης.
Φαίνεται ότι είχε επηρεαστεί αρκετά από τον Πλάτωνα και μαζί με τον Σενέκα και τον Επίκτητο κατάφεραν να δημιουργήσουν την δικιά τους φιλοσοφική «σχόλη». Για τον Μάρκο Αυρήλιο στη ζωή σημασία έχει μόνο η ηθική. Δηλαδή ο τρόπος με τον οποίο επιλεγεί κανείς να ζήσει.
Θα τολμούσα να πω ότι ενσαρκώνει το πρότυπο του κυβερνήτη-φιλοσόφου της πλατωνικής πολιτείας. Τα λόγια του θα μπορούσαν σήμερα να λειτουργήσουν σαν γιατρικό, σε μια κοινωνία με άγχος, πίεση και απληστία. Ας δούμε μερικά αποφθέγματα του αυτοκράτορα-φιλοσόφου και ας εμβαθύνουμε για να βελτιώσουμε την ζωή και τη ψυχή μας.
20 αποφθέγματα του Μάρκου Αυρήλιου
1) Η αξία ενός ανθρώπου δεν ξεπερνά την αξία των φιλοδοξιών του.
2) Σταμάτα πια να επιχειρηματολογείς για το πώς πρέπει να είναι ο καλός άνθρωπος, αλλά να είσαι τέτοιος.
3) Να θυμάσαι πάντα τούτο: πως δεν χρειάζονται πολλά πράγματα για να κάνουν τη ζωή ευτυχισμένη.
4) Είναι γελοίο τη δική σου κακία να μην προσπαθείς να την αποφύγεις – παρόλο που αυτό είναι δυνατό – ενώ προσπαθείς να αποφύγεις την κακία των άλλων – πράγμα που είναι αδύνατο.
5) Να πορεύεσαι σαν κάθε πράξη σου να είναι η τελευταία της ζωής σου.
6) Να μην αποστρέφεσαι τον θάνατο αλλά να τον βλέπεις με ευαρέσκεια. Γιατί ακόμα και ο θάνατος είναι ένα από τα πράγματα που θέλει η φύση.
7) Εξάλειψε την φαντασία. Περιόρισε την ορμητικότητα. Σβήσε τις επιθυμίες. Έχε υπό έλεγχο το μυαλό σου.
8)Το αγγούρι είναι πικρό; Πέταξε το.
Υπάρχουν θάμνοι στον δρόμο; Απόφυγε τους.
Αυτό είναι αρκετό. Δεν είναι ανάγκη να λες «γιατί υπάρχουν τέτοια πράγματα στον κόσμο;»
9) Κάθε άνθρωπος έχει τόση αξία, όση και τα πράγματα με τα οποία έχει αυτός ασχοληθεί.
10) Τίποτε δεν μπορεί να σου συμβεί που δεν είναι στη φύση σου να το αντέξεις.
11) Μην επιτρέπεις ποτέ το μέλλον να σε προβληματίζει. μΘα το αντιμετωπίσεις, αν πρέπει, με τα ίδια όπλα της λογικής που σε εξοπλίζουν σήμερα εναντίον του παρόντος.
12) Όποιος είδε τα τωρινά, τα είδε όλα, και αυτά που γίνονταν ανέκαθεν και όσα θα γίνουν στο άπειρο μέλλον. Γιατί όλα είναι ίδια κι όμοια.
13) Κάθε απώλεια δεν είναι παρά μια αλλαγή, και η αλλαγή είναι η απόλαυση της φύσης.
14) Μη φέρεσαι σαν να πρόκειται να ζήσεις μύρια χρόνια. Το μοιραίο κρέμεται πάνω σου. Όσο ζεις, όσο είναι ακόμα δυνατόν, γίνε καλός.
15) Είναι όλα εφήμερα: Και αυτός που επαινεί και ο επαινούμενος, και αυτός που μνημονεύει και ο μνημονευόμενος.
16) Σκάβε μέσα σου· μέσα σου είναι η πηγή του καλού και θα αναβλύζει πάντα αν πάντα την αναζητείς.
17) Σύντομα θα τα έχεις ξεχάσει όλα και σύντομα θα σε έχουν ξεχάσει όλοι.
18) Ό,τι δεν συμφέρει το μελίσσι, δεν συμφέρει και τη μέλισσα.
19) Να βλέπεις κάτω από την επιφάνεια. Να μη σου διαφεύγει η ιδιαίτερη αξία κανενός πράγματος μήτε η ποιότητά του.
20) Αν στα είκοσι δεν μάθεις, στα τριάντα δεν κάνεις, στα σαράντα δεν έχεις, τότε στα πενήντα ούτε θα μάθεις, ούτε θα κάνεις, ούτε θα έχεις.
Κείμενο: Ηρακλής Μίγδος (Lavart)
Σαρλ Πεγκύ: 8 ανήσυχα αποφθέγματα μας παρέσυραν στην σκέψη του
