Ο Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο θαυμαστός και επιδραστικός συνθέτης της κλασικής εποχής, κάτω από τις αρμονικές νότες έκρυβε ένα δυσάρεστο υπόβαθρο – μια τεταμένη σχέση με τον πατέρα του, τον Λέοπολντ Μότσαρτ.
Ο Λέοπολντ Μότσαρτ, επιτυχημένος συνθέτης, βιολιστής και δάσκαλος μουσικής από μόνος του, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της μουσικής δεινότητας του Βόλφγκανγκ. Από νεαρή ηλικία, ο Λέοπολντ αναγνώρισε το εξαιρετικό ταλέντο του γιου του και προσπάθησε να το καλλιεργήσει, καθοδηγώντας τον στις δυσκολίες της μουσικής θεωρίας και της σύνθεσης. Ωστόσο, καθώς ο Βόλφγκανγκ ωρίμαζε, η σχέση πατέρα-γιου άρχισε να χτυπάει δυσάρεστες χορδές.
Μια από τις κύριες πηγές έντασης μεταξύ του Μότσαρτ και του πατέρα του ήταν η ασφυκτική πειθαρχία που επέβαλε ο Λεοπόλδος. Ενώ ο μεγαλύτερος Μότσαρτ είχε ως στόχο να διαμορφώσει τον γιο του σε βιρτουόζο μουσικό, ο νεότερος Βόλφγκανγκ επαναστατούσε ενάντια στους άκαμπτους περιορισμούς. Η σύγκρουση έφτασε στο κρεσέντο της όταν, στην τρυφερή ηλικία των 17 ετών, ο Βόλφγκανγκ εγκατέλειψε το πατρικό σπίτι, αναζητώντας ανεξαρτησία από την αυταρχική επιρροή του πατέρα του.
Η αποξένωση μεταξύ πατέρα και γιου διατηρήθηκε για αρκετά χρόνια, σηματοδοτώντας μια περίοδο συναισθηματικής απόστασης και δημιουργικής απόκλισης. Ο Βόλφγκανγκ, ο οποίος πλέον περιηγούνταν στον μουσικό κόσμο με τους δικούς του όρους, ανέπτυξε μια αίσθηση ατομικότητας που συγκρούστηκε με τις προσδοκίες του Λέοπολντ. Η επαναστατική τάση του Βόλφγκανγκ εκδηλώθηκε στην επιλογή του γάμου του – μια απόφαση που θα επιβάρυνε περαιτέρω τον εύθραυστο δεσμό με τον πατέρα του.
Όταν η Τέχνη εμπνεύστηκε από την Εγκληματολογία – Δημιουργήματα που στεφάνωσαν την ένωσή τους
Ένα απόσπασμα από μια επιστολή του Μότσαρτ προς τον πατέρα του (Β.Α.Μότσαρτ -Αλληλογραφία εκδόσεις Ερατώ)
«Αγαπημένε μου μπαμπά!
Δεν μπορώ να γράψω ποιητικά, δεν είμαι ποιητής. Δεν ξέρω να χειρίζομαι τις φράσεις με τέτοια τέχνη που να τις κάνω να δίνουν σκιές και φως, δεν είμαι ζωγράφος. Ούτε μπορώ να εκφράσω τα αισθήματα και τις σκέψεις μου με χειρονομίες και παντομίμα, δεν είμαι χορευτής. Το μπορώ όμως με τους ήχους, είμαι μουσικός. Αύριο θα παίξω, στου Καννάμπιχ, προς τιμήν σας, τις ευχές μου για τη γιορτή σας στο πιάνο. Για σήμερα, αρκούμαι στο να σας ευχηθώ, απ’ όλη μου την καρδιά, πολυαγαπημενε μου πατέρα, όλα όσα σας εύχομαι κάθε μέρα, πρωί και βράδυ: υγεία, μακροζωία και καλή διάθεση. Ελπίζω επίσης ότι τώρα θα έχετε λιγότερες σκοτούρες απ’ όσες όταν ήμουν στο Σάλτσμπουργκ, διότι πρέπει να ομολογήσω ότι η μοναδική αιτία ήμουν εγώ. Με κακομεταχειρίζονταν και δεν το άξιζα — σεις φυσικά με συμπονούσατε, αλλά το παίρνατε πολύ κατάκαρδα. Βλέπετε, αυτός είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο άφησα τόσο γρήγορα το Σάλτσμπουργκ. Ελπίζω έτσι η ευχή μου να εκπληρωθεί. Θα κλείσω τώρα με μια μουσική φιλοφρόνηση. Σας εύχομαι να ζήσετε τόσα πολλά χρόνια που να φτάσετε να μην μπορείτε πλέον να συνθέσετε τίποτα καινούργιο. Να είστε καλα. Με όλο μου το σεβασμό σας παρακαλώ να συνεχίσετε να μ’ αγαπάτε λίγο και να αρκεστείτε σ’ αυτή τη θλιβερή φιλοφρόνηση, ώσπου στη μικρούτσικη και στενή ντουλάπα του μυαλου μου να φτιάξω καινούργια συρτάρια για να βάλω μέσα τη σοφία που σκοπεύω στο μέλλον να αποκτήσω. Φιλώ χίλιες φορές τα χέρια του μπαμπά και παραμένω έως τον θάνατο…»
πολυαγαπημένε μου πατέρα,
ο ευπειθέστατος γιος σας
Βόλφγκανγκ Αμαντέ Μοτσαρτ
Μανχάιμ, 8 Νοεμβρίου 1777
Το 1782, ο Βόλφγκανγκ παντρεύτηκε την Κονστάνζε Βέμπερ, μια τραγουδίστρια από τη Γερμανία, ενάντια στις επιθυμίες του Λεοπόλδου. Αυτή η έγγαμη ένωση έγινε σημείο διαμάχης.
Το σημείο καμπής στην ταραχώδη σχέση τους ήρθε με τον πρόωρο θάνατο του Βόλφγκανγκ σε ηλικία 35 ετών. Σε ένα συγκλονιστικό γράμμα προς τον πατέρα του, που γράφτηκε πριν από τον θάνατό του, ο Βόλφγκανγκ εξέφρασε τη βαθιά επιθυμία του για συμφιλίωση. Η επιστολή αποκάλυπτε ένα βαθύ κοίτασμα συναισθημάτων και μια λαχτάρα να γεφυρωθεί το χάσμα που τους χώριζε για τόσο καιρό. Παρά την ταραχώδη ιστορία, έγινε φανερό ότι η αγάπη και ο σεβασμός παρέμεναν κάτω από την επιφάνεια.
Ο Λέοπολντ, αναμφίβολα επηρεασμένος από την απώλεια του γιου του, βίωσε μια μεταθανάτια μεταμόρφωση στην αντίληψή του για τον Βόλφγκανγκ. Η συνειδητοποίηση της μνημειώδους συμβολής του γιου του στην κλασική μουσική, παρά τη διχόνοια στη σχέση τους, πρέπει να του προκάλεσε ένα σύνθετο μείγμα υπερηφάνειας και τύψεων.
Εκ των υστέρων, η ταραχώδης σχέση μεταξύ του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και του πατέρα του, Λεοπόλδου, προσθέτει μια ανθρώπινη διάσταση στη ζωή της μουσικής ιδιοφυΐας. Είναι μια υπενθύμιση ότι ακόμη και οι πιο επιφανείς προσωπικότητες της ιστορίας παλεύουν με οικογενειακές περιπλοκές. Η διχόνοια στη σονάτα τους χρησιμεύει ως απόδειξη της περίπλοκης αλληλεπίδρασης των προσωπικών δυναμικών που διαμορφώνει τη ζωή ακόμη και των πιο εξαιρετικών ατόμων.
