Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη είναι ενθουσιασμένη με το πρόσφατο επίτευγμα της Ελλάδας να καταχωρήσει το Ζαγόρι ως πολιτιστικό τοπίο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Ζαγόρι: Το ορόσημο αυτό επιτεύχθηκε κατά τη διάρκεια της 46ης συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς στο Ριάντ. Η κ. Μενδώνη υπογράμμισε ότι πρόκειται για ένα σημαντικό επίτευγμα, καθώς είναι η πρώτη φορά που ένα πολιτιστικό αγαθό από την Ελλάδα καταφέρνει να μπει σε αυτόν τον περίφημο κατάλογο. Λειτουργεί ως λαμπρό παράδειγμα της σύγχρονης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, σε αντίθεση με παλαιότερες εγγραφές που συνδέονταν κυρίως με αρχαία ή βυζαντινά μνημεία.
Η Λίνα Μενδώνη εξέφρασε τις θερμές ευχαριστίες της σε όλους όσοι συνέβαλαν στην προετοιμασία του φακέλου υποψηφιότητας και υποστήριξαν το όλο εγχείρημα για το Ζαγόρι. Ιδιαίτερη αναγνώριση δόθηκε στην Πρέσβειρα Μαρία Διαμαντοπούλου, Μόνιμη Αντιπρόσωπο της Ελλάδας στην UNESCO, στη Δρ Ευγενία Γερούση, Επίτιμη Διευθύντρια Αρχαιοτήτων, στην Κωνσταντίνα Μπενίση, Εθνική μας Αντιπρόσωπο για τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, και στη Βασιλική Δημητροπούλου, Εθνική μας Αντιπρόσωπο.
«Ο διεθνής Οργανισμός αναγνώρισε την εξέχουσα οικουμενική αξία της αρχιτεκτονικής των Ζαγοροχωρίων, ως ένα εξαιρετικό δείγμα επιβίωσης και αλληλεπίδρασης της βυζαντινής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Αναγνώρισε την αυθεντικότητα και ακεραιότητα του αγαθού, συστατικά απαραίτητα προκειμένου να περιληφθεί στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς» σημείωσε και πρόσθεσε: «Η εγγραφή του Ζαγορίου ως Zagori Cultural Landscape στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, στο πλαίσιο της 45ης Συνόδου της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς στο Ριάντ, αποτελεί πρόσκληση και υποχρέωση της χώρας μας να διατηρήσει και να προστατεύσει αλώβητη αυτήν κληρονομιά, φυσική και πολιτιστική, που από σήμερα καθίσταται παγκόσμια».
Η περιοχή του Ζαγορίου περιλαμβάνει μια συλλογή οικισμών με εξαιρετική παραδοσιακή αρχιτεκτονική, που συνδέονται μεταξύ τους με ένα χαρακτηριστικό δίκτυο από λιθόστρωτα μονοπάτια και γέφυρες που παραμένουν σε αξιοσημείωτη κατάσταση. Αυτοί οι οικισμοί, που διαθέτουν τόσο μεγάλα όσο και ταπεινά αρχοντικά, εκκλησίες που κοσμούνται με μοναδικές τοιχογραφίες και σχολεία στα οποία φοιτούν γενιές και γενιές Ζαγοριανών, απέκτησαν τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό τους χαρακτήρα κατά τον 18ο και 19ο αιώνα.
Ζαγόρι και ιστορία
Αυτή η ιστορική περίοδος ευημερίας των χωριών του Ζαγορίου προήλθε από την κινητικότητα των Ζαγοριανών, οι οποίοι δραστηριοποιούνταν στο εμπόριο σε όλα τα Βαλκάνια και την Ευρώπη, συγκεντρώνοντας τους οικονομικούς πόρους που χρειάζονταν για να επενδύσουν στην πατρίδα τους. Όλα αυτά συνέβησαν σε ένα εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον, σχεδόν ανέγγιχτο από τον χρόνο, που χαρακτηρίζεται από δάση, ποικίλη άγρια ζωή, ποτάμια, λίμνες και αξιόλογους γεωλογικούς σχηματισμούς. Ο φάκελος υποψηφιότητας του Ζαγορίου παρουσίασε την ταυτότητα της περιοχής του Ζαγορίου ως το αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ ανθρώπου και φύσης, μια μοναδικότητα που αναγνωρίστηκε από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO ως ένα εξαιρετικό πολιτιστικό τοπίο.
Η Επιτροπή, με τη συμβολή του συμβουλευτικού της οργάνου ICOMOS, αναγνώρισε την Εξαιρετική Παγκόσμια Αξία της αρχιτεκτονικής του Ζαγοροχωρίου ως ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα βυζαντινής και οθωμανικής αρχιτεκτονικής συνύπαρξης. Επιβεβαίωσε επίσης την αυθεντικότητα και την ακεραιότητα του ακινήτου, βασικά κριτήρια για την ένταξη στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Πολλά μέλη της Επιτροπής, ακολουθώντας τις συστάσεις τόσο του αρμόδιου συμβουλευτικού οργάνου της IUCN όσο και των δικών τους εμπειρογνωμόνων, επαίνεσαν τη βιοποικιλότητα της περιοχής και εξήραν την Ελλάδα για το ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης, το οποίο διασφαλίζει τόσο το δομημένο όσο και το φυσικό περιβάλλον. Η πρόταση για τη δυνητική επέκταση των ορίων του εγγεγραμμένου αγαθού ώστε να περιλαμβάνει μεγαλύτερο τμήμα του φυσικού τοπίου της βόρειας περιοχής της Πίνδου, αναγνωρίζοντας έτσι τη βιοποικιλότητα της ως παγκόσμια κληρονομιά, υπογραμμίζει περαιτέρω τη σημαντική σημασία του.
Η συντονισμένη προσπάθεια
Η προσπάθεια για τη σύνταξη της υποψηφιότητας του Ζαγορίου ξεκίνησε το 2014 με την πλήρη υποστήριξη του τότε Υπουργού Πολιτισμού, Κωνσταντίνου Τασούλα. Δυστυχώς, από το 2015 έως το 2019, η προετοιμασία του φακέλου διακόπηκε λόγω των ενεργειών της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ. Η εντολή για την επανέναρξη της διαδικασίας δόθηκε από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη τον Σεπτέμβριο του 2019 σε ειδική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Ζαγόρι.
Το εγχείρημα αυτό ήταν περίπλοκο, καθώς ήταν η πρώτη φορά που διάφοροι κλάδοι, όπως η αρχαιολογία, η αρχιτεκτονική, η ιστορία, η τοπογραφία, η περιβαλλοντική επιστήμη, η βιολογία και η δασολογία, έπρεπε να συνεργαστούν για έναν φάκελο υποψηφιότητας της Ελλάδας. Ο συνεχής διάλογος με την τοπική κοινότητα και τις αρμόδιες τοπικές αρχές συνεχίστηκε παρά τις επικοινωνιακές προκλήσεις που σχετίζονται με την πανδημία, με αποκορύφωμα την υποβολή του φακέλου στο Κέντρο Παγκόσμιας Κληρονομιάς τον Ιανουάριο του 2021.
Στη συνέχεια, υπήρξε μια παρατεταμένη περίοδος αξιολόγησης από τα συμβουλευτικά όργανα της UNESCO και μια επίσκεψη επιθεώρησης από τους δύο πρώτους ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες τον Οκτώβριο του 2021. Αυτή η διαδικασία αξιολόγησης περιελάμβανε συνεχείς ηλεκτρονικές και προσωπικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των υπαλλήλων του Υπουργείου Πολιτισμού και των εμπειρογνωμόνων της UNESCO, διασφαλίζοντας την παροχή των απαραίτητων διευκρινίσεων και πρόσθετων πληροφοριών, όπως ζητήθηκαν.
Το ανάκτορο του Φιλίππου Β΄ στις Αιγές αποδίδεται στο κοινό (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ)
