Μάρθα Μπουζιούρη για την παράσταση θεάτρου ντοκιμαντέρ Belle Equipe
«Το Νοέμβρη του 2019 ξεκίνησα ένα ερευνητικό ταξίδι στη Γαλλία, θέλοντας να προσεγγίσω μέσα από τη φόρμα του θεάτρου ντοκιμαντέρ το ευαίσθητο ζήτημα της τρομοκρατίας και της ριζοσπαστικοποίησης. Επέλεξα ως αφετηρία της έρευνάς μου μια Ευρωπαϊκή χώρα που έχει κλονιστεί από αλλεπάλληλα τρομοκρατικά χτυπήματα, μετρώντας εκατοντάδες θύματα. Λίγο πριν την αναχώρησή μου για το Παρίσι, κι ενώ μελετούσα αρχειακό υλικό γύρω από τις επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου 2015, ανακάλυψα το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Grégory Reibenberg.
Αντώνης Αντωνίου: «Τραγικό, αντιεπιστημονικό και αντιανθρώπινο αυτό που έκανε ο Άρης Σερβετάλης»
Ο Grégory είναι ιδιοκτήτης του café La belle équipe (μτφρ: Η ωραία ομάδα), που υπήρξε ένας από τους στόχους των τρομοκρατών χτυπημάτων που κόστισαν τη ζωή σε 130 ανθρώπους. Ο Grégory επέζησε της πολύνεκρης επίθεσης. Όχι όμως και οι άνθρωποί του, η “ωραία ομάδα” του. Ανάμεσά τους η Djamila, η γυναίκα της ζωής του, που πέθανε κρατώντας το χέρι του. Εκείνος εβραϊκής καταγωγής, εκείνη γεννημένη από γονείς μουσουλμάνους, αλγερινούς μετανάστες. Αν η μοίρα δεν είχε ρίξει λίγες μέρες νωρίτερα μια μπάλα του μπόουλινγκ στο πόδι της οκτάχρονης κόρης τους, εκείνη θα βρισκόταν μαζί τους το μοιραίο βράδυ. “Nα φροντίζεις την Tess”. Το όνομα της κόρης τους ήταν η τελευταία της λέξη. Αυτή έμελλε να είναι και η τελευταία λέξη του βιβλίου που έγραψε ο Grégory, προκειμένου να κρατήσει την υπόσχεσή του. Προκειμένου να κρατηθεί στη ζωή.
Ο Grégory κατέφυγε στη γραφή ως αντανακλαστικό επούλωσης της δικής του πληγής. Διαβάζοντας το βιβλίο του, «γνώρισα» έναν γενναίο, ευάλωτο και τρυφερό άνθρωπο, με αιχμηρή πολιτική σκέψη και αφοπλιστική αίσθηση του χιούμορ, που μέσα από την προσωπική του τραγωδία μας παραδίδει ένα συγκλονιστικό εγχειρίδιο συμβίωσης με την απώλεια, ένα έργο-ύμνο στη ζωή και ταυτόχρονα ένα ηχηρό χαστούκι κόντρα στη διαιώνιση του φόβου και του μίσους.
Ο Παύλος Χαϊκάλης επιστρέφει στο θέατρο αλλά όχι στο… ελληνικό θέατρο!
Ο Grégory είχε βρει τις λέξεις για το ανείπωτο. Πώς ζει κανείς μετά από αυτό; Από πού κρατιέται; Πώς μεταμορφώνεται η ζωή του και μαζί ο ίδιος; Τι περιεχόμενο αποκτούν η μνήμη, η συγχώρεση, η συμφιλίωση; Τα λόγια του μιλάνε κατευθείαν στην καρδιά μου. Τον αναζητώ στο Facebook και του στέλνω ένα αυθόρμητο μήνυμα ζητώντας να τον γνωρίσω. Παραμονές της επετείου της 13ης Νοεμβρίου, συναντιόμαστε στο ανακαινισμένο La belle équipe, με φόντο μια τοιχογραφία με λουλούδια στη μνήμη των θυμάτων. Του εξηγώ πως θα ήθελα να γνωριστούμε καλύτερα και να μεταφέρω την ιστορία του στη σκηνή, αναγνωρίζοντας πως του απευθύνω ένα ευαίσθητο αίτημα. Εκείνος ανταποκρίνεται με εμπιστοσύνη. Μου εξομολογείται πως η πρόθεση να γίνει η ιστορία του παράσταση, τον συγκινεί. Από εκείνη την πρώτη συνάντηση έχουν μεσολαβήσει ακριβώς δύο χρόνια, στη διάρκεια των οποίων η παράσταση Belle Equipe πήρε σχήμα, μπολιασμένη από συζητήσεις, video-κλήσεις, ανταλλαγές μηνυμάτων και υλικά από το προσωπικό αρχείο του παλιού και του νέου Grégory.
Σήμερα, το Belle Equipe είναι μια παράσταση θεάτρου ντοκιμαντέρ που αναμετριέται με την επώδυνη όσο και αισιόδοξη διαδικασία αναγέννησης μετά την καταστροφή. Με αφορμή μια προσωπική τραγωδία που τέμνεται με τη συλλογική πραγματικότητα της ανόδου της τρομοκρατίας, η παράσταση ακολουθεί το ταξίδι ενός ανθρώπου στον απόηχο ενός βαθιά τραυματικού, μετασχηματιστικού γεγονότος. Δραματουργικά, το έργο διαγράφει μια θραυσματική, εναλλασσόμενη πορεία από το σκοτάδι προς το φως. Ο Grégory δεν είναι ούτε ήρωας ούτε θύμα. Είναι ένας άνθρωπος εν μεταμορφώσει: το τραύμα που τον μετασχηματίζει είναι μοναδικά προσωπικό και ταυτόχρονα βαθιά συλλογικό, αναδεικνύοντας έτσι το πολιτικό μέσα από το ανθρώπινο.
Ο Grégory μοιράζεται τη θλίψη, το θυμό, τις ενοχές του, τα υπαρξιακά και καθημερινά του αδιέξοδα, το πάθος του για τη ζωή, τις απόψεις του για την τυφλή βία και τις πολιτικές αντιμετώπισής της, ξεγυμνώνοντας έναν άνθρωπο που ψάχνει το βηματισμό του ανάμεσα στις μνήμες των νεκρών του και στις νέες αναμνήσεις που διψάει να φτιάξει. Ο Grégory ανοικοδομεί τον εαυτό του, και ταυτόχρονα, τον τόπο του δράματος.“Φαντάζεσαι να περνάνε μπροστά από το πρώην La belle équipe και να βλέπουν μια τράπεζα; Ή ένα κατάστημα με οπτικά; Αυτό θα με σκότωνε για δεύτερη φορά. Ε λοιπόν, θα το ξανανοίξω το La belle équipe. Θα το ξανανοίξω και το γέλιο θα βρει τον χώρο που του ανήκει δικαιωματικά. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο αυτός εδώ ο χώρος να παραμείνει ένας χώρος ζωής”. Υπόσχεση στον εαυτό του; Στους νεκρούς του; Σε εκείνους που το μετέτρεψαν σ’ ένα άγριο τοπίο θανάτου; Σημασία έχει πως το La belle équipe της οδού Charonne είναι σήμερα ανοιχτό, οικουμενικό σύμβολο ελπίδας, αντοχής και αλληλεγγύης.
Σε λίγες μέρες ανεβαίνουμε στη Θεσσαλονίκη, για την έναρξη του πρώτου κύκλου των παραστάσεων στο Θέατρο ΑΥΛΑΙΑ. Ο Grégory αποφάσισε να είναι μαζί μας στην πρεμιέρα. Η συγκίνησή μου είναι μεγάλη. Ο θαυμασμός κι η ευγνωμοσύνη μου για εκείνον ακόμα μεγαλύτερες…»
Θέατρο Αυλαία: “Βelle Εquipe” βασισμένη στο ομώνυμο αυτοβιογραφικό βιβλίο του Grégory Reibenberg
