Από το Project Parenting
Αναρωτήθηκες ποτέ γιατί έχει χυθεί τόσο μελάνι και γιατί όλη η έμπνευση του κόσμου ξεκινάει και τελειώνει στις σχέσεις, στη Σύνδεση, στην Αγάπη;
Η θεωρία του συναισθηματικού δεσμού είναι συνυφασμένη με τη θεωρία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους. Ο άνθρωπος εξελίχθηκε, επιβιώνοντας μέσα από τη συνύπαρξη – είμαστε θηλαστικά που ζούμε σε ομάδες και αναπτυσσόμαστε σε κοινότητες. «Ο άνθρωπος που μπορεί να ζήσει μακριά απ’ τις ανθρώπινες κοινωνίες είναι θηρίο ή θεός», μας περιγράφει ο Αριστοτέλης.
Τι είναι ο ασφαλής συναισθηματικός δεσμός;
Στην πραγματικότητα, ο συναισθηματικός δεσμός, όπως περιγράφεται από τον Daniel J. Siegel, ψυχίατρο-νευροβιολόγο και καθηγητή του Πανεπιστήμιου της Νότιας Καλιφόρνιας, στο βιβλίο του «Η δύναμη και ο πλούτος του εφηβικού εγκεφάλου», έχει κυρίως να κάνει με τον τρόπο με τον οποίο παρέχουμε ασφαλές καταφύγιο, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνουμε την εξερεύνηση. Ο συναισθηματικός δεσμός έχει να κάνει με το αίσθημα ασφάλειας τόσο στο σπίτι όσο και στον κόσμο. Μας προτρέπει να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να προσφέρουμε στα παιδιά μας τα βασικά στοιχεία του συναισθηματικού δεσμού: να έχουν την αίσθηση ότι τα βλέπουμε, να νιώθουν ασφάλεια και σιγουριά και ότι τα παρατηρούμε.
Άλλωστε οι κλασικές μέθοδοι πειθαρχίας δεν έχουν πλέον πέραση στα σημερινά παιδιά.
Η γονεϊκότητα και το στρες είναι συνώνυμα; Διώξε το γονεϊκό σου στρες με το Mindful Parenting!
Από ποιες φάσεις περνά ο δεσμός;
Η σύναψη δεσμού διέρχεται από 4 φάσεις: τη φάση πριν τη σύναψη δεσμού, τη σύναψη δεσμού υπό δημιουργία, τη σαφή σύναψη δεσμού και τη φάση των αμοιβαίων σχέσεων. Πάμε να τις γνωρίσουμε!
Φάση 1η: Η φάση προ του δεσμού, αναπτύσσεται από τη στιγμή της γέννησης του παιδιού και διαρκεί μέχρι την έκτη εβδομάδα.
Είναι η περίοδος που το νεογέννητο μας παρατηρεί με παρόμοιο τρόπο κάθε ενήλικα που θα το πάρει στην αγκαλιά του! Θα μπορούν να το έχουν στα χέρια τους όλοι οι επισκέπτες είτε είναι κοντινοί μας είτε όχι.
Φάση 2η: Η φάση του υπό διαμόρφωση δεσμού έχει έναρξη την 6η εβδομάδα και διαρκεί έως τον 6ο – 8ο μήνα της ζωής του παιδιού.
Είναι η περίοδος που τα βρέφη αναγνωρίζουν τις γνώριμες και οικείες παρουσίες και αντιδρούν διαφορετικά μαζί τους, αλλά όταν ξυπνούν θέλουν να βλέπουν μπροστά τους τη μαμά ή τον μπαμπά!
Φάση 3η: Η φάση του σαφούς δεσμού η οποία παρατηρείται από τον 6ο – 8ο μήνα έως τους 18 – 24 μήνες.
Ίσως η φράση «ούτε τουαλέτα χώρια» να κάνει πολλές και πολλούς να συσχετιστούν! Ο Bowlby, την περιγράφει εκτενέστερα προσθέτοντας μερικούς ακόμη όρους, αυτόν του «άγχους για τα ξένα πρόσωπα» και του «άγχος αποχωρισμού». Με αυτές τις περιγραφές εξηγείται η δυστυχία που βιώνει το βρέφος αν απομακρυνθεί από τον βασικό του φροντιστή. Οι βασικοί φροντιστές αποτελούν τη βάση ασφάλειας από την οποία το παιδί φεύγει για να εξερευνήσει το περιβάλλον και επιστρέφει σε αυτήν για να ανανεώσει την επαφή και να συνεχίσει την εξερεύνηση.
Φάση 4η: Η φάση των αμοιβαίων σχέσεων, η οποία αναγνωρίζεται από τους 18 – 24 μήνες και μπορεί να κρατήσει για αρκετά χρόνια.
Μπούλινγκ ασκήθηκε σε 10χρονο αγόρι λόγω της στολής του για το Halloween!
Περιγράφεται ως αμοιβαία μιας και το παιδί πλέον έχει αναπτύξει ικανότητες για να δημιουργήσει και να διατηρήσει μια αμοιβαία σχέση με τους βασικούς φροντιστές του. Μετά το τέταρτο στάδιο η σχέση δεσμού μεταξύ φροντιστών και παιδιού λειτουργεί ως το πρότυπο πάνω στο οποίο διαμορφώνονται όλες οι μετέπειτα διαπροσωπικές σχέσεις του.
Τα 4 είδη συναισθηματικού δεσμού και πώς θα καταλάβεις αν το παιδί σου έχει ασφαλή προσκόλληση;
Ασφαλής συναισθηματικός δεσμός, ασφαλής προσκόλληση (secure attachment)
Ανασφαλής δεσμός/αγχώδης-αμφιθυμική προσκόλληση (ambivalent-insecure)
Ανασφαλής δεσμός/απορριπτική/αποφευκτική προσκόλληση (avoidant-insecure):
Ανασφαλής συναισθηματικός δεσμός αποδιοργανωμένη/αποπροσανατολισμένη προσκόλληση (disorganized-insecure attachment)
Το παιδί είναι προσκολλημένο με ασφάλεια στους φροντιστές του, όταν:
μπορεί να βρίσκει παρηγοριά και να ηρεμεί από τα οικεία άτομα που το φροντίζουν κάθε φορά που κάτι στρεσογόνο του συμβαίνει
εκφράζει προθυμία να εξερευνήσει και να κυριαρχήσει στο περιβάλλον του όταν έχει τη στήριξη της παρουσίας ενός οικείου ατόμου
Και να έχουμε πάντα στην άκρη του μυαλού μας, ότι ακόμη και μία ασφαλής προσκόλληση μπορεί να θρυμματιστεί από γεγονότα που μπορεί να φαίνονται ασήμαντα σε εμάς τους ενήλικες. Για να το αποφύγουμε αυτό, ο οδηγός μας είναι πάντα το παιδί μας και η συμπεριφορά του. Αν αντιδρά με δυσκολία σε μια κατάσταση ή σε μια δική μας συμπεριφορά, αυτός είναι ο τρόπος του να μας δείξει ότι κινδυνεύει να πληγωθεί ο συναισθηματικός μας δεσμός.
Είναι ξεκάθαρο πλέον ότι ο συναισθηματικός δεσμός δεν επηρεάζει μόνο το “τώρα” του παιδιού, αλλά και τον τρόπο που θα συνεχίσει να συσχετίζεται μεγαλώνοντας. Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο ebook που έγραψαν η Όλυ Πατσούρα και η Φωτεινή Μελετάκη για τον Συναισθηματικό Δεσμό στο Project Parenting.
Έλληνας βραβεύτηκε ανάμεσα στους καλύτερους δασκάλους στον κόσμο!
