Fashion Alert: Βιώσιμη Μόδα, τι σημαίνει και πώς την ακολουθείς
Όπως πρωτόγνωρη φάνταζε η καθιέρωση της ανακύκλωσης μέσω των μπλε κάδων πριν από μερικές δεκαετίες, κάπως έτσι θεωρείται η ιδέα της βιώσιμης μόδας την τρέχουσα περίοδο παγκοσμίως. Ωστόσο, η ανάγκη για μία πιο εφαρμοσμένη πρακτική αυτής, και μάλιστα ταχύτερης, είτε επιβεβλημένα είτε συνειδησιακά, είναι επιτακτική περισσότερο από ποτέ.
Η βιομηχανία της μόδας αποτελεί αριθμητικώς τη δεύτερη πιο ρυπογόνο στον κόσμο μετά από αυτή του πετρελαίου, κυρίως για δύο λόγους. Ο ένας αφορά τη σπατάλη πόρων του φυσικού περιβάλλοντος που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή, κυρίως νερό, και ο άλλος την τεράστια χρήση συνθετικών ινών (δυσχερών στην απορρόφηση τους) και εκπομπών άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Η τάση της fast fashion, μπορεί αρχικά να ενθουσίασε τον μέσο καταναλωτή με την ιδέα της προσιτής και φθηνής μόδας, δημιουργώντας του συνεχώς την ανάγκη για νέες αγορές υιοθετώντας έτσι παράλληλα την ψευδαίσθηση του in fashion. Αυτός ο υπερκαταναλωτισμός, πέρα από την δημιουργία οικονομικών κολοσσών και την εκτόξευση των κερδών τους μέσα σε δύο δεκαετίες, ευθύνεται για την ταυτόχρονη αλματώδη αύξηση μίας επιζήμιας για το φυσικό περιβάλλον παραγωγικής διαδικασίας. Συν τοις άλλοις, η fast fashion στάθηκε ευνοημένη από την παγκοσμιοποιημένη οικονομία απελευθέρωσης των αγορών που συνεχίζει να επιτρέπει την εργασιακή εκμετάλλευση υπό κάκιστες συνθήκες (έλλειψη ασφάλειας, υγειονομικής περίθαλψης, εργασιακών συμβάσεων, εργατικών σωματείων). Κι όλα αυτά, στο βωμό του χαμηλού εργατικού κόστους ως κυρίαρχου παράγοντα ταχύτερης ανάπτυξης και συντήρησης ενός εκτενούς δικτύου καταστημάτων fast fashion ανά την υφήλιο.
Μέχρι τώρα, διάφορα παγκόσμια κινήματα με επικρατέστερο το Fashion Revolution, έχοντας ανοδική πορεία σε δράσεις άνω 15ετίας και διαδίδοντας ευρέως το σύνθημα «who made my clothes», προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τη διεθνή κοινότητα ως προς την αναγκαιότητα της ένταξης της βιομηχανίας της μόδας στην πράσινη κυκλική οικονομία. Παρά τη στενότητα των χρονικών ορίων για επικείμενη προστασία του περιβάλλοντος, οι κατασκευαστές επώνυμων ρούχων την τελευταία εικοσαετία αύξησαν τη συχνότητα που λανσάρουν τάσεις, τις οποίες αντιγράφουν οι fast fashion εταιρείες, παρουσιάζοντάς τες στο κοινό, σε οικονομικότατες τιμές. Κι ενώ παλαιότερα οι τάσεις παρουσιάζονταν σε δύο σεζόν, αργότερα έγιναν τέσσερις, οι τέσσερις έξι και έφτασαν μέχρι και οκτώ το χρόνο, κατά περιόδους, όταν το marketing και η κερδοσκοπία το απαιτούσαν.
Η έλευση της πανδημίας το 2020 έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποίησε, εν όψει της μεγάλης πτώσης κερδών για την βιομηχανία της μόδας, ότι ήρθε η ώρα για την διάδοση της πιο αναγκαίας τάσης, αυτή της βιώσιμης μόδας. Ο σημαντικότερος λόγος «dressed up but nowhere to go» που προέκυψε εν μέσω καραντίνας, κατέδειξε την υπερβολή που μας χαρακτηρίζει ως καταναλωτικά όντα, αλλά και πόσο περιττή τελικά είναι αυτή η υπερβολή. Άρα, οι συνθήκες είναι οι ευνοϊκότερες των εποχών για να κατανοήσει το κοινό αίσθημα, τι ακριβώς σημαίνει βιώσιμη – ηθική μόδα και γιατί πρέπει να την ακολουθήσει.
Ενισχυτικά σε όλα αυτά, ας δούμε πώς υιοθετεί κανείς πρακτικά τη βιώσιμη μόδα ως τάση.
1. Vintage – Second Hand
Η επαναχρησιμοποίηση είναι βασική έννοια στην κυκλική οικονομία όπως και στην βιώσιμη μόδα σε δεύτερο χρόνο. Ως παράμετρος αποφυγής ενίσχυσης του υπάρχοντος προβλήματος, η στροφή σε αγορές vintage ή second hand ρούχων και αξεσουάρ είναι ξεκάθαρα μία τέτοια επιλογή. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί πόσο επωφελές είναι, να εντάξουμε ξανά στην παρούσα καθημερινότητα μας είδη, που παράχθηκαν προ δεκαετιών και δεν υστερούν σε τίποτα ούτε στην κάλυψη των αναγκών μας, ούτε στην ενίσχυση του στιλ μας. Απεναντίας, οι vintage – second hand επιλογές αποπνέουν πάντα ξεχωριστή αυθεντικότητα, ανθεκτικότητα και μία επίκαιρη διαχρονικότητα που πάντα προσδίδουν, αντί να αφαιρούν, στην καλόγουστη αισθητική μας. Αυτό που χρειάζεται είναι εξοικείωση με την διερεύνηση και τον εντοπισμό του κατάλληλου συνδυασμού του παρελθόντος με το παρόν. Για αρχή, οι αγορές με λιγότερο στιλιστικό ρίσκο, όπως ξεχωριστά πανωφόρια και αξεσουάρ, είναι μία καλή πρόταση για να νιώσουμε αυτή την αίσθηση της επανένταξης στην γκαρνταρόμπα μας.
2. Slow Fashion
Στην αντίπερα όχθη της Fast Fashion βρίσκεται πλέον η Slow Fashion, η οποία κινείται γύρω από τον άξονα μίας πιο συνειδητοποιημένης αγοράς, βάσει πραγματικής ανάγκης και επιθυμίας, προερχόμενη από φιλικά προς το περιβάλλον υλικά, με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, αλλά σίγουρα υψηλότερο κόστος αγοράς. Το στοίχημα της «αργής μόδας» είναι να πείσει τους καταναλωτές ότι στο δίλημμα μεταξύ ενός φθηνού προϊόντος, κακοραμμένου με συνθετικά υλικά και ανθεκτικότητα διάρκειας μίας σεζόν και από την άλλη, ενός τετραπλάσιου σε αξία, καλοφτιαγμένου με γνησιότερα υλικά και διαχρονικής αντοχής τουλάχιστον μίας πενταετίας, σε βάθος χρόνου η δεύτερη επιλογή να είναι η επικρατέστερη. Μέχρι στιγμής, το όραμά της προσανατολίζεται προς την κατεύθυνση της οικολογικής – ηθικής μόδας που, εν τέλει, θα έχει και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και θα συνεισφέρει έτσι στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων. Οπότε μακροπρόθεσμα το κέρδος είναι διπλής κατεύθυνσης, και για τον μέσο καταναλωτή, και για το φυσικό περιβάλλον.
Η αγοραστική αξία ενδεχομένως να είναι πάντα το πιο ανταγωνιστικό κριτήριο, αλλά σε δεύτερη ανάγνωση, οι ισάξιες παράμετροι που συνοδεύουν τη slow fashion (ποιότητα, εξοικονόμηση, διάρκεια) κερδίζουν στα σημεία. Φτάνει, πια, να δούμε πώς όλη αυτή η νέα αντίληψη περί μόδας θα διοχετευθεί στο ευρύ κοινό μέσω των δημοφιλών σχεδιαστών, των εμπορικών σημάτων, των influencer, των ισχυρών συμφερόντων γενικότερα.
3. Εκκαθάριση Ντουλάπας
Ως θύματα της fast fashion, ας παραδεχτούμε τουλάχιστον ότι εξαιτίας της, η χωρητικότητα της ντουλάπας μας πολλές φορές ξεπέρασε τα όρια της, προκαλώντας στο εσωτερικό αυτής ακαταστασία και σύγχυση. Συν την υπερπληθώρα των επιλογών μας, αντικρίζοντας την, η αδυναμία να νιώσουμε πλήρεις ενδυματολογικά, όλους θα μας έχει διαπεράσει κάποια στιγμή και είναι απόλυτα φυσιολογικό. Η εικόνα της ατακτοποίητης ντουλάπας με στριμωγμένα είδη εντός αυτής, λογικό είναι να ταράζει την ψυχική μας ηρεμία και να προκαλεί αναστάτωση το ερώτημα «τι να φορέσω;». Αλλά πριν φτάσουμε εκεί, πρέπει πρώτα να απαντήσουμε στο ερώτημα «τι να αγοράσω». Πάντως σίγουρα όχι κάτι που δεν θα φορέσω, όσο φθηνό ή ακριβό, εντυπωσιακό ή κολακευτικό, εκκεντρικό ή μοδάτο είναι. Μία ντουλάπα οργανωμένη με ό,τι πραγματικά φοράμε δείχνει ενσυναίσθηση και σίγουρα διευκολύνει τις στυλιστικές μας επιλογές. Ναι, στην βιώσιμη μόδα δεν σκεφτόμαστε μόνο τον εαυτό μας. Για ό,τι έχουμε αγοράσει αλλά πλέον δεν το χρησιμοποιούμε, καλύτερα ας το προωθήσουμε σε όσους το έχουν περισσότερη ανάγκη. Για ό,τι θα αγοράσουμε στο εξής, ας είμαστε περισσότερο πρακτικοί, προτιμώντας ποιοτικότερα είδη μακράς διάρκειας.
4. Styling
Η δυναμική του styling είναι αυτή που αναδεικνύει την αυθεντική διαφορετικότητα του καθενός, αντέχοντας στο χρόνο, σε αντίθεση με τη μόδα που ξεθωριάζει εύκολα και γρήγορα, ειδικά για όσους την ακολουθούν τυφλά. Στην προσπάθειά μας να προτιμήσουμε την slow fashion, ακολουθώντας μότο τύπου «buy less, choose well» – όπως πρεσβεύει η αεικίνητη punk φιγούρα της Vivian Westwood – οι αγοραστικές μας συνήθειες θα επαναπροσδιοριστούν και οι ενδυματολογικές μας ανησυχίες θα κληθούν να εκτονωθούν μέσω του κατάλληλου styling. Το ίδιο ρούχο έχει πολλαπλές επιλογές χρήσης με την προσθήκη του προσωπικού μας ύφους, σε συνδυασμούς με ετερόκλητα αξεσουάρ. Φαντασία, τόλμη και αυτοπεποίθηση είναι τα μόνα που απαιτούνται για να καταλήξει μία εμφάνιση ιδιαίτερη που θα κερδίσει τις εντυπώσεις και θα ξεχωρίσει μέσα στις μαζικές εικόνες ομοιογένειας.
Η καλλιέργεια του styling είναι ό,τι πιο απελευθερωτικό και συνάμα ταυτόσημο με την ευρύτερη έννοια της μόδας. Η βιωσιμότητα αυτής το χρειάζεται, προκειμένου να ενισχύσει τις παραμέτρους της επαναχρησιμοποίησης και της μακρύτερης διάρκειας.
Κείμενο: Γεωργία Σταυρίδου (Lavart)
Πηγές φωτογραφιών: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8
