Ο κόσμος του θεάτρου αποτελεί ένα ανεξερεύνητο φόντο που μπορεί ο καθένας να γνωρίσει και μαζί του να γνωρίσει και κομμάτια του εαυτού του. Η Ελεονώρα Αϊβαζίδου, φέτος, μαζί με τη Μαρία Καστανάρα ξεκινούν για 3η χρονιά «το ταξίδι ανακαλύψεων» στο θεατρικό εργαστήρι OMNIA που συνεχίζει να προσφέρει στο θεατρικό κόσμο της πόλης μια δημιουργική νότα εκπαίδευσης και καλλιέργειας. Απευθύνεται σε κάθε ηλικία και επίπεδο αφού διατίθενται τμήματα για παιδιά (με εισηγήτριες την Ελεονώρα Αϊβαζίδου και τη Μαρία Καστανάρα), εφήβους, ενήλικες. Η φωνή αποτελούσε πάντα ένα σημαντικό εργαλείο του ανθρώπου επί σκηνής επομένως δεν θα μπορούσε να λείπει το μάθημα της φωνητικής από την Ελεονώρα Αϊβαζίδου.
Η θεατρική εκπαίδευση και η θεατρική πράξη συνιστούν ένα πλαίσιο γεμάτο νέες γνώσεις και ερεθίσματα για τα οποία μας μίλησε η Ε.Α. λύνοντας αρκετά ερωτηματικά.
Άρτεμις Στυλιανού (Lavart) – Από την εμπειρία σας αυτά τα χρόνια στη διδασκαλία πιστεύετε ότι μπορούν όλοι να «κάνουν» θέατρο; Συζητώντας με αρκετούς παιδαγωγούς θεάτρου και σκηνοθέτες διαπίστωσα ότι οι απόψεις διίστανται, σύμφωνα με τη δική σας γνώμη, υπάρχει εν τέλει αυτό που λέμε «ταλέντο;»
Ελεονώρα Αϊβαζίδου – Σίγουρα υπάρχουν κάποιες ιδιαίτερες ευκολίες σε μερικούς ανθρώπους που τους δίνουν τη δυνατότητα να εκφράζονται με μεγαλύτερη ευελιξία, λιγότερες αναστολές και εντονότερο σκηνικό εκτόπισμα, αυτό που συνήθως ονομάζουμε «ταλέντο», αλλά το ταλέντο από μόνο του δεν αρκεί. Αυτά που συνιστούν προϋποθέσεις για την εξέλιξη και άνθιση ενός ηθοποιού είναι η δουλειά, η παρατήρηση (και αυτοπαρατήρηση) και η ανάπτυξη της φαντασίας. Μπορεί κάποιος που έχει έμφυτη κλίση αν δεν εργαστεί, να μείνει στάσιμος, όπως αντίστοιχα κάποιος που έχει αρχικά ελλείψεις εκφραστικές, αν ασχοληθεί με αφοσίωση και προσωπικό άνοιγμα να καταφέρει να φτάσει σ’ ένα υψηλό επίπεδο σκηνικής ύπαρξης. Από την άλλη, μιλώντας για την ερασιτεχνική ενασχόληση με το θέατρο (εραστές του θεάτρου), ο καθένας ανεξαιρέτως μπορεί να ασχοληθεί μ’ αυτό, γιατί μόνο θετικά στοιχεία έχει ν’ αποκομίσει, ασχέτως επαγγελματικής σταδιοδρομίας.
Άρτεμις Στυλιανού (Lavart) – Τι ωθεί έναν ενήλικα να θέλει να εκπαιδευτεί στο θέατρο; Αντίστοιχα τι κάνει έναν γονιό να θέλει το παιδί του να αποκτήσει θεατρική παιδεία;
Ελεονώρα Αϊβαζίδου – Οι ενήλικες που επιθυμούν να ασχοληθούν με το θέατρο ερασιτεχνικά, συνήθως το κάνουν για να ξεμπλοκάρουν κάποια στοιχεία της ιδιοσυγκρασίας τους, ν’ ανακαλύψουν νέες πτυχές του εαυτού τους, να εκφραστούν, να επικοινωνήσουν, ν’ αλληλεπιδράσουν μέσα σε μια ομάδα με κοινούς κώδικες και στόχους. Δεν μιλούν τυχαία για «αναζωογώνηση» μετά το μάθημα και για αίσθημα ευεξίας. Βλέπω ανθρώπους που μετά από λίγο καιρό, μεταμορφώνονται κυριολεκτικά σε πιο ενεργητικά και με μεγαλύτερη δυναμική άτομα. Σχετικά με τα παιδιά, πιστεύω ότι οι γονείς έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται τα οφέλη του θεάτρου στις μικρές ηλικίες γιατί ο θεατρικός χώρος στο μάθημα επιτρέπει στα παιδιά να ξεδιπλώσουν τις πτυχές του εαυτού τους αφιλτράριστες, χωρίς το φόβο του λάθους ή της απόδοσης. Είναι ένας τόπος συνάντησης διαφορετικών προσωπικοτήτων, όπου όλοι είναι αποδεκτοί και μάλιστα η διαφορετικότητα του καθενός είναι αυτό που έχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον στη σύνθεση της ομάδας. Τα παιδιά βιώνουν μια αίσθηση ελευθερίας έκφρασης μέσα σε πλαίσια προστατευμένα, με σωστή καθοδήγηση πάντα από τους θεατροπαιδαγωγούς. Μαθαίνουν να σέβονται τη διαφορετικότητα του άλλου, να αποδέχονται και να τολμούν να εκφράζουν την προσωπική τους αλήθεια. Γιατί στο θέατρο δεν υπάρχει σωστό και λάθος, παρά μόνο αλήθεια και ψέμα.
Άρτεμις Στυλιανού (Lavart) – Κατά πολλούς το ερασιτεχνικό θέατρο λέγεται ότι αποτελεί μια μορφή ψυχοθεραπείας. Θεωρείτε ότι κάτι τέτοιο ευσταθεί;
Ελεονώρα Αϊβαζίδου – Υπάρχουν ειδικοί που εφαρμόζουν τη δραματοθεραπεία, η οποία συνδυάζει στοιχεία του θεάτρου με αυτόν ακριβώς το σκοπό. Το θέατρο όμως, αν και έχει κάποιες τέτοιου είδους επιδράσεις, πηγαίνει πολύ παραπέρα. Βγαίνει από το άτομο, τη μονάδα και φτάνει στον κόσμο. Δεν αφορά μόνο το άτομο δηλαδή, αλλά το σύνολο. Έχει κώδικες, κανόνες και τεχνικές, θεμελιακό κομμάτι του η επικοινωνία με τους άλλους και το μοίρασμα, στοιχεία που δεν είναι απαραίτητα σε μια ψυχοθεραπευτική συνεδρία.
Άρτεμις Στυλιανού (Lavart) – Σ’ ένα μάθημα υποκριτικής είναι ο δάσκαλος «μέλος της ομάδας»;
Ελεονώρα Αϊβαζίδου – Ο δάσκαλος στο θέατρο οφείλει να είναι ένα πολυεργαλείο. Αν και αποτελεί μέρος της ομάδας αναπόφευκτα, καθότι συνοδοιπορεί με τους μαθητές και εξελίσσεται μαζί τους, ταυτόχρονα είναι και ο καθοδηγητής, ο εμψυχωτής, ο σκηνοθέτης και ο θεατής της σκηνικής δράσης.
Άρτεμις Στυλιανού (Lavart) – Είναι εφικτό κάθε μέλος μιας ομάδας να κινείται και να εξελίσσεται στην ίδια ταχύτητα με τους άλλους; Σε περίπτωση που κάποιος κινείται με πιο αργούς, ή και με πιο γρήγορους ρυθμούς η λύση είναι η προσαρμογή του ατόμου στην ομάδα, της ομάδας στο άτομο, ή μια μέση επιλογή;
Ελεονώρα Αϊβαζίδου – Ο καθένας έχει τους προσωπικούς του ρυθμούς. Μέσα από ασκήσεις η ομάδα τείνει να αποκτήσει κοινό ρυθμό και ποιότητα. Και όσο περισσότερο καιρό δουλεύει μαζί τόσο πιο «δεμένη» λέμε πως είναι. Ο προσωπικός ρυθμός αφομοιώνεται μέσα στον ομαδικό ρυθμό. Αλλά αυτό χρειάζεται δουλειά και χρόνο για να επιτευχθεί. Έργο του δασκάλου είναι να αφουγκραστεί τις διαφορετικές αυτές ποιότητες και να βοηθήσει αρχικά τον καθένα ξεχωριστά να τις ανακαλύψει και να τις διευρύνει με στόχο η ομάδα να αποκτήσει την κοινή της ανάσα.
Άρτεμις Στυλιανού (Lavart) – Είναι σε κάθε θεατρικό δρώμενο αλληλένδετες η δημιουργία και η τεχνική ή μπορούν να υπάρξουν ανεξάρτητα επί σκηνής;
Ελεονώρα Αϊβαζίδου – Η δημιουργία είναι η ανάγκη του ανθρώπου να εκφραστεί. Χωρίς όμως τα κατάλληλα μέσα (τεχνική) μπορεί το «έργο» να αποτελέσει τροφή για εσωτερική κατανάλωση χωρίς να αφορά κανέναν. Όπως τα μικρά παιδιά παίζουν με τις πλαστελίνες ή με τα χρώματα και εκφράζονται, δημιουργούν, αλλά το αποτέλεσμα απέχει πολύ από το να είναι ένα έργο τέχνης, γιατί του λείπουν θεμελιώδη συστατικά που αποκτιούνται μέσα από τη μάθηση, την εμπειρία και την ουσιαστική ενασχόληση. Η τεχνική από την άλλη, από μόνη της, αποτελεί συχνά κάτι σαν ασκησιολόγιο. Ενδιαφέροντα εργαλεία μπορεί να λάβει κανείς από την παρακολούθηση μιας τεχνικής, σαν σπουδή όμως, σαν εργαστήρι. Η τέχνη προαπαιτεί και τα δύο για να είναι ολοκληρωμένη και ν’ αγγίζει ένα υψηλό αισθητικό επίπεδο που να αφορά και τους άλλους πέρα από τον εαυτό.
Άρτεμις Στυλιανού (Lavart) – Ποια διαδρομή είναι δυσκολότερη στην εκπαίδευση ενός ηθοποιού;
Ελεονώρα Αϊβαζίδου – Αυτό που ίσως είναι το πιο δύσκολο για κάποιον νέο στην ενασχόλησή του με το χώρο του θεάτρου, είναι να απεκδυθεί τον μανδύα του γνώριμου, του οικείου και την ασφάλεια του ήδη κεκτημένου εαυτού. Οι αναστολές, τα κρατήματα που έχει ο εκκολαπτόμενος ηθοποιός, οι ανασφάλειες, τα άγχη, η συστολή, είναι αυτά που δεν επιτρέπουν να ξεδιπλωθεί το εύρος των δυνατοτήτων και να απελευθερωθεί εκφραστικά ο ηθοποιός. Πιστεύω όμως πως ερχόμενος σε ένα θεατρικό εργαστήρι κανείς, είναι ήδη αποφασισμένος να αποτινάξει όλα αυτά που τον κρατάνε πίσω από την εξέλιξή του. Θέλει αυτογνωσία και τόλμη η σκηνική ελευθερία.
Συνέντευξη: Άρτεμις Στυλιανού (Lavart)
Φωτογραφίες: Ιωάννα Ρέππα (Lavart)
