Dylan: από το φθινόπωρο για το φθινόπωρο.
Αισίως καλωσορίζουμε για άλλη μία φορά την εποχή του φθινοπώρου, αυτή την εποχή που αρχίζεις να παίρνεις ζακέτα το βράδυ όταν βγαίνεις έξω. Κι εμένα αυτή η εποχή πάντα με βρίσκει στο ίδιο σημείο. Στο μικρό, μελαγχολικό μπαλκόνι μου, στο σπίτι μου στην Κρήτη, το οποίο κοιτάει προς τον βορρά. Αυτό σημαίνει ότι εγώ μπορώ να κοιτάω προς την θάλασσα και να σκέφτομαι απεριόριστες ώρες όλα αυτά που με σκοτίζουν. Και όλη αυτή η ιεροτελεστία του φθινοπώρου πλαισιώνεται πάντοτε με τον υπολογιστή μου να παίζει σχεδόν αυτόματα όλο το Freewheeling του Dylan.
Κι όσο εγώ σκέφτομαι και ξανασκέφτομαι, μπαίνει το «Don’t think twice it’s alright». Κάπου εκεί αισθάνομαι ότι ο Dylan μπορεί και να με ειρωνεύεται. Αυτό το τραγούδι, λέει, ήταν το πρώτο ερωτικό τραγούδι που έγραψε. Ήταν για κάποια κοπέλα, η οποία έφυγε για σπουδές την Ιταλία και αντί να καθίσει 6 μήνες, όπως είχανε συμφωνήσει, παρέτεινε την διαμονή της για πολύ περισσότερο καιρό. Μάλιστα, η μελωδία του συγκεκριμένου τραγουδιού σε κάποια σημεία πατάει πάνω στο «Who’s gonna buy you ribbons (When I’m gone)» του Paul Clayton. Έπειτα, με το φθινοπωρινό αεράκι, ο δίσκος συνεχίζει με το «Blowing in the wind». Μ’ αυτό το τραγούδι ο Dylan αποφασίζει να τοποθετηθεί. Αποφασίζει να υψώσει την μουσική γροθιά του απέναντι στις αδικίες αυτού του κόσμου. Δεν χρειάστηκε παραπάνω από 10 λεπτά για να γράψει αυτό το σύμβολο, το οποίο μάλιστα άνοιξε τον δρόμο για την μουσική επιτυχία του την δεκαετία του ’60.
Έπειτα, αφού τελειώσει το Freewheeling μπαίνει το Desire και ο Dylan, σα να διαβάζει τις σκέψεις μου, τραγουδάει το «One more cup of coffee». Κάποτε διάβασα ότι το τραγούδι αυτό το έγραψε μετά τα 30α του γενέθλια, τα οποία πέρασε σε ένα φεστιβάλ τσιγγάνων. Εκεί συνάντησε κάποια κοπέλα, την οποία ήταν αδύνατο να προσεγγίσει, ειδικά μέσα στην κλειστή κοινωνία των τσιγγάνων. Φεύγοντας, τον ρώτησαν αν ήθελε κάτι για τον δρόμο και εκείνος απάντησε «One more cup of coffee». Μάλιστα, ο Dylan, ορμώμενος πάντα από τα μουσικά του ένστικτα, όταν έφτιαχνε τον δίσκο του Desire ζήτησε από την Scarlet Rivera, μία μουσικό του δρόμου να πλαισιώσει με τις επιδέξιες ικανότητές της στο βιολί το «One more cup of coffee» και το «Hurricane». Με την Scarlet δεν γνωριζόντουσαν. Αντιθέτως, την είχε ακούσει να παίζει στον δρόμο και αυτό ήταν αρκετό για να πειστεί για το ταλέντο της. Στο μεταξύ, το «Hurricane» είναι από αυτά τα τραγούδια, που όταν τα ακούς δημιουργούνται μέσα σου τόσα πολλά αντιφατικά συναισθήματα ταυτόχρονα. Εκνευρισμός, αδικία, συγκίνηση και ίσως δικαίωση, ειδικά όταν ξέρεις ότι η ιστορία του έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Μιλάει για την άδικη καταδίκη του αφροαμερικανού μποξέρ Rubin Carter, ο οποίος χρεώθηκε την δολοφονία τριών λευκών ανδρών. Την δεκαετία του ’70 σίγουρα ο ρατσισμός ήταν πιο έντονος απ’ότι σήμερα και αυτό το τραγούδι επιβεβαιώνει την ύπαρξη τέτοιων προκαταλήψεων.
Εγώ εξακολουθώ να κάθομαι σκεπτόμενη στο μπαλκόνι μου, ενώ ολοκληρώνεται ένας ακόμα δίσκος. Σειρά έχει ο Love and Theft, με εναρκτήριο τραγούδι το «Mississippi». Ο Dylan, σαν έμπειρος σκακιστής στην σκακιέρα των στίχων, παίζει μια άλλη φορά με το μυαλό μου. Ο δίσκος, στον οποίο περιλαμβάνεται το συγκεκριμένο τραγούδι, κυκλοφόρησε την 1η Σεπτεμβρίου του 2001, και ο Dylan τραγουδάει «Sky’s full of fire» και η αλήθεια είναι ότι ο ουρανός ήταν όντως γεμάτος φωτιά. Ωστόσο ας πιστέψουμε λίγο παραπάνω στις συμπτώσεις της ζωής αυτή τη φορά. Όπως είναι για παράδειγμα το γεγονός ότι για κάποιο λόγο το «Every grain of sand» μου αρέσει να το βάζω κάθε φορά που μπαίνω σε κάποιο μαζικό μέσο μεταφοράς. Συμπτωματικά, χωρίς λόγο, έχουν συνδεθεί αυτές οι δύο συνήθειες. Μάλιστα, αυτό το τραγούδι αρχικά προοριζόταν για την Νάνα Μούσχουρη στην φωνή, κάτι που τελικά δεν έγινε. Αποτελεί ένα από τα τραγούδια που ο Dylan έγραψε, όσο ο ίδιος διένυε την φάση εσωτερικής αναζήτησης για μία ανώτερη δύναμη. Μία δύναμη ισχυρότερη από τη δική μας βούληση, η οποία επηρεάζει και κατευθύνει τις πράξεις μας.
Ο Bob Dylan, ώριμος και αποφασισμένος πια, τώρα μου τραγουδάει το «Summer Days» από τον δίσκο Love and theft. Με βεβαιότητα στη φωνή και στους στίχους ο Bob τοποθετείται και πάλι. Όχι για κάτι συγκεκριμένο, αλλά για όλα αυτά τα αφηρημένα που όταν μαζεύονται όλα μαζί γίνονται πια συγκεκριμένα. Είναι πλέον μεγάλος, αλλά δεν το βάζει κάτω. Η μουσική είναι προέκταση της ζωής του. Πιο ποιητικός και ενσυνείδητος ο Dylan έχει ξεπεράσει πια την φάση της νεανικής επαναστατικότητας, αλλά δεν έχει σταματήσει να στοχάζεται και να προβληματίζεται για όλα αυτά που συμβαίνουν στον μίκρο- και μακρο- κοσμό του. Αυτό αποδεικνύεται άλλωστε στο «Ain’t talking», το τελευταίο τραγούδι του δίσκου Modern Times, με διάρκεια σχεδόν 9 λεπτά.
Το πραγματικό όνομα του Bob Dylan είναι Robert Allen Zimmerman. Γεννήθηκε στο Ντουλούθ της Μιννεσότα στις 24 Μαΐου του 1941 και έχει γράψει την δική του θρυλική μουσική ιστορία, την οποία ευτυχώς μοιράζεται μαζί μας!
- Προτεινόμενη Playlist:
- Blowing in the Wind (Freewheeling – 1963)
- Don’t think twice, it’s alright (Freewheeling – 1963)
- One more cup of coffee (Desire – 1976)
- Hurricane (Desire – 1976)
- Mississippi (Love and Theft – 2001)
- Ever grain of sand (Shot of Love – 1981)
- Summer Days (Love and Theft – 2001)
- Ain’t Talkin’ (Modern Times – 2006)
Πηγές φωτογραφιών: 1, 2, 3, 4, 5
Πηγή πληροφοριών: Κριτζάς Β. (2016), Bob Dylan 100 τραγούδια: Οι ιστορίες πίσω από αυτά και η σημασία τους, εκδ. Πατάκη.
Κείμενο: Ταμβάκη Μαρία (Lavart)
