6 ταινίες που πρέπει να δεις αν αγαπάς τα έργα του Ντοστογιέφσκι

Ο Ντοστογιέφσκι επιχειρούσε ομολογουμένως δύσκολα ταξίδια, όπου οι χαρακτήρες του αναζητούν λύτρωση, ακριβώς τα ίδια ταξίδια πραγματοποίησαν και οι παρακάτω ταινίες που επηρεάστηκαν αναπόφευκτα από το έργο του.

Αν είστε λάτρης του Φιοντόρ Ντοστογέφσκι, γνωρίζετε ήδη ότι τα μυθιστόρηματά του είναι κάτι περισσότερο από απλές ιστορίες. Είναι ψυχολογικές εξερευνήσεις στις πιο σκοτεινές γωνιές της ανθρώπινης ψυχής.

Οι χαρακτήρες παλεύουν με την ηθική, την αμαρτία, τη λύτρωση και τον χαοτικό βηματισμό ανάμεσα στη λογική και την τρέλα. Τί γίνεται όμως αν λαχταράτε την ίδια διανοητική και συναισθηματική ένταση στην οθόνη; Μπορούν τα πρόσωπα να αποτυπώσουν τις έννοιες από τα βιβλία του Ντοστογιέφσκι;

Χαμηλώσετε τα φώτα, καθίστε και ετοιμαστείτε για ένα κινηματογραφικό ταξίδι που ο Ντοστογιέφσκι αναμφίβολα θα υποστήριζε.

Ακολουθούν 6 ταινίες που διοχετεύουν το πνεύμα των έργων του Ντοστογιέφσκι, καθεμία από τις οποίες αποτελεί μια κινηματογραφική βουτιά στα βάθη της ανθρώπινης, σκοτεινής φύσης μας.

5 βιβλία του Ντοστογιέφσκι που θα αλλάξουν την οπτική σας για τον κόσμο

1. Taxi Driver (1976) 

Σκηνοθεσία: Μάρτιν Σκορσέζε 

Ένας ντοστογιεφσκικός αντιήρωας (αν υπήρξε ποτέ) ο Τράβις Μπικλ είναι η σύγχρονη ενσάρκωση του Ρασκόλνικοφ. Ένας άνθρωπος απομονωμένος, απογοητευμένος, ακροβατώντας στα όρια της τρέλας, ο Τράβις περιπλανιέται στους δρόμους μιας παρακμάζουσας Νέας Υόρκης, με το μυαλό του να οδηγείται σε μια αυτοδικαιωμένη αυταπάτη που αντικατοπτρίζει την ηθική κρίση του ίδιου του Ρασκόλνικοφ στο «Έγκλημα και τιμωρία».

Η ταινία «Taxi Driver» του Σκορσέζε είναι μια σκληρή εξερεύνηση της αστικής αποξένωσης, της ενοχής και της αναζήτησης νοήματος σε έναν κόσμο που το στερείται. Μια τέλεια κινηματογραφική ηχώ των υπαρξιακών συλλογισμών του Ντοστογιέφσκι.

2.The Double (2013) 

Σκηνοθεσία: Richard Ayoade

Βασισμένο στην ομώνυμη νουβέλα του Ντοστογιέφσκι, το «The Double» (Ο σωσίας) είναι μια σουρεαλιστική, καφκική κατάδυση στον ψυχισμό του Σάιμον Τζέιμς, ενός δημοσίου υπαλλήλου, του οποίου η ζωή ανατρέπεται από την άφιξη του σωσία του, ενός ανθρώπου που είναι όλα όσα δεν είναι ο Σάιμον: σίγουρος, χαρισματικός και αποφασιστικός.

Αυτή η ταινία είναι μια σκοτεινή, χιουμοριστική προσέγγιση του θέματος της δυαδικότητας και της ταυτότητας μέσα από την τυραννική εσωτερική πάλης μας.

3. Stalker (1979)

Σκηνοθεσία: Αντρέι Ταρκόφσκι 

Αν και δεν αποτελεί άμεση διασκευή των έργων του Ντοστογιέφσκι, ο «Stalker» του Ταρκόφσκι είναι μια φιλοσοφική Οδύσσεια που μοιάζει πνευματικά με τους «Αδελφούς Καραμάζοφ».

Το αινιγματικό ταξίδι της ταινίας στην απαγορευμένη ζώνη, ένα μέρος όπου οι βαθύτερες επιθυμίες του ατόμου μπορούν να εκπληρωθούν, αντικατοπτρίζει την αδυσώπητη διερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής από τον Ντοστογιέφσκι. Οι υπαρξιακές συζητήσεις και τα ηθικά διλήμματα των χαρακτήρων συντονίζονται με τις εξερευνήσεις του ίδιου του Ρώσου δασκάλου σχετικά με την πίστη, την αμφιβολία και την αναζήτηση της πνευματικής αλήθειας.

4. Έγκλημα και τιμωρία (1983)

Σκηνοθεσία: Aki Kaurismaki

Η διασκευή του Aki Kaurismaki στο «Έγκλημα και τιμωρία» μεταφέρει την ιστορία ενοχής και λύτρωσης του Ντοστογιέφσκι από την Αγία Πετρούπολη του 19ου αιώνα στο σύγχρονο Ελσίνκι. Το αυστηρό, μινιμαλιστικό ύφος της ταινίας ενισχύει τη ψυχολογική ένταση, καθώς ο πρωταγωνιστής, Rahikainen, παλεύει με τις συνέπειες του εγκλήματος του. Η απογυμνωμένη προσέγγιση του Kaurismäki συλλαμβάνει την ουσία της εξερεύνησης της ηθικής και του συντριπτικού βάρους της συνείδησης από τον Ντοστογιέφσκι.

5. Ο ηλίθιος (1951)

Σκηνοθεσία: Ακίρα Κουροσάβα

Η διασκευή του έργου «Ο ηλίθιος» από τον Κουροσάβα μεταφέρει την ιστορία στη μεταπολεμική Ιαπωνία, αλλά τα θέματα της συμπόνιας, της αθωότητας και των τραγικών συνεπειών ενός ανυποχώρητου ηθικού κώδικα παραμένουν ανέπαφα.

Η ταινία του Κουροσάβα είναι μια μελέτη της ανθρώπινης αδυναμίας και όπως ο πρίγκιπας Μίσκιν του Ντοστογιέφσκι, η αγνή καρδιά του πρωταγωνιστή γίνεται η μεγαλύτερη δύναμή αλλά και το μοιραίο ελάττωμά του. Η ταινία αποτυπώνει τη συναισθηματική πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει το έργο του Ντοστογιέφσκι.

6. Ρέκβιεμ για ένα όνειρο 

Σκηνοθεσία: Ντάρεν Αρονόφσκι

Το «Ρέκβιεμ για ένα όνειρο» του Αρονόφσκι μπορεί να φαίνεται μη ταιριαστή επιλογή με την πρώτη ματιά, αλλά η αδυσώπητη απεικόνιση του εθισμού, της απόγνωσης και της καταστροφικής αναζήτησης των ονείρων έχει ντοστογιεφσκικό πυρήνα.

Οι χαρακτήρες της ταινίας, όπως και εκείνοι των «Αδελφών Καραμάζοφ» ή απ’ το άλλο αγαπημένο και αυτοβιογραφικό έργο του «Ο Παίκτης», κατατρώγονται από τις εμμονές τους, οδηγώντας τους σ΄ ένα μονοπάτι αναπόφευκτης αυτοκαταστροφής. Ο Αρνόφσκι αποτυπώνει την ωμή ένταση του ανθρώπινου πόνου με τρόπο που σίγουρα εξερευνά τις πιο σκοτεινές πτυχές του ανθρώπινου βιώματος ακριβώς όπως επέλεγε να τον καταγράψει και ο Ντοστογιέφσκι.

Πώς να ζεις: 15 μαθήματα ζωής απο τον Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι