“Animation is not the art of drawings that move but the art of movements that are drawn.”
– Norman McLaren
Δεν ντρέπομαι να μιλήσω ή να γράψω για το animation γιατί σε αντίθεση με άλλους, πιστεύω ακράδαντα στη συναισθηματική και διανοητική δύναμη που έχει η τέχνη του animation. Είναι κάτι μεγαλύτερο από απλές κινούμενες ζωγραφιές που δημιουργούν δράση για τα μικρά. Κατέχει μία άλλη δύναμη που γυρνάει το ρολόι, μας κάνει έτοιμους να δεχτούμε το ξένο, να κάτσουμε μαζί του και να διαπιστώσουμε περισσότερα.
Και αυτό το κατάλαβαν διάφοροι αρτίστες περασμένων ετών. Και πειραματίστηκαν με την τεχνική φύση αυτού του μέσου.
Σε αντίθεση με το mainstream animation, το πειραματικό animation των περασμένων δεκαετιών προκάλεσε την αντίληψη και τα συναισθήματά μας. Συχνά χωρίς μια σαφή αφηγηματική δομή, μιλάμε για ταινίες που πειραματίζονται με τις βασικές αρχές του ήχου και βίντεο. Προκαλούν την προσοχή μας, καθώς προσπαθούμε να κατανοήσουμε πλήρως τον οπτικό πλούτο.
Πρόκειται για ταινίες κατασκευασμένες από εικόνες που εμφανίζονται διαδοχικά, αλλά αυτές οι εικόνες δεν δημιουργούν απαραίτητα μια ολοκληρωμένη ιστορία. Συχνά, δημιουργούν έναν εντελώς νέο κόσμο που έχει αφαιρεθεί από οτιδήποτε είδαμε και ξέρουμε να υπάρχει. Με τον ίδιο τρόπο που ένα πείραμα στην επιστήμη ωθεί τα όρια της γνώσης μας, το πειραματικό animation ακολουθεί και προκαλεί τα πρότυπα οπτικής κατανόησης και οργάνωσης.
Παρακάτω παραθέτω κάποια τέτοια παραδείγματα που προκάλεσαν και προκαλούν το ενδιαφέρον, με τους νέους τρόπους που οργανώνουν τα κινούμενα σχέδια.
1. Gymnopedies (1965), dir. Larry Jordan
Η πεταλούδα, ή ίσως ένας θηλυκός Ίκαρος, πετάει μέσα από ένα μπλε εξωτικό βασίλειο που κυριαρχείται από πουλιά, αυγά και συνηθισμένα αντικείμενα σε λάθος θέσεις. Η βαρύτητα εγκαταλείφθηκε, η αφήγηση, όπως την ξέρουμε, δεν υπάρχει, αφήνοντας περιθώρια κίνησης και ήχου να συνωμοτούν ενάντια στα κανονικά πρότυπα της διάνοιάς μας.
Τα αντικείμενα και οι χαρακτήρες απομακρύνονται από τις συνήθεις έννοιες που κατέχουν, από τις εντάσεις και τους «βαρυτικούς» περιορισμούς. Το κομμάτι του Eric Satie συνοδεύει υπέροχα και γλυκά την ταινία. Ένα τέτοιο πορτρέτο φαίνεται απαραίτητο για να μας υπενθυμίζει ότι είναι δυνατή η ισορροπία και η αρμονία και ότι δεν θα διαλυθούμε ποτέ αν αφήσουμε τους εαυτούς μας να χαλαρώσουν. Ο ιππέας που βγαίνει βόλτα χωρίς τελικό προορισμό. Ένας ακροβάτης που ταλαντεύεται πάνω σε ένα σχοινί πάνω από ένα κανάλι στη Βενετία, και είναι ικανοποιημένος που απλά ταλαντεύεται εκεί. Τίποτα δεν θα τους απειλήσει.
You are currently viewing a placeholder content from YouTube. To access the actual content, click the button below. Please note that doing so will share data with third-party providers.
2. The Alphabet (1968), dir. David Lynch
Με φόντο παράξενα σχήματα και υφές, μια μικρή οργανική φιγούρα γεννά τα γράμματα του αλφαβήτου, ενώ ένα μείγμα παιδικών φωνών και μια λειτουργική χορωδία τραγουδούν. Ένα παράξενο φιλμ μικρού μήκους από τον auteur του παράξενου.
You are currently viewing a placeholder content from YouTube. To access the actual content, click the button below. Please note that doing so will share data with third-party providers.
3. Once Upon A Time (1974), dir. Larry Jordan
Με πολλούς τρόπους μια μεγαλύτερη αναζήτηση και σίγουρα μια πιο περίπλοκη ταινία από το Lady of the Sphere (το πιο γνωστό έργο του Larry Jordan). Πρώτα μας παρουσιάζεται ένα κάστρο μέσα σε ιστούς αράχνης, γεμάτο με τις στοιχειωμένες αμφιβολίες του νεαρού πρωταγωνιστή. Τα πνεύματα εμφανίζονται στην οθόνη και ακούγονται θεματικά στο soundtrack του φιλμ. Σταδιακά αναδύεται μια γυναίκα οδηγός που συνοδεύει τον νεαρό άνδρα σε έναν προθάλαμο και μετά σε έναν άλλο (και πιθανώς πνευματικά «υψηλότερο») κόσμο. Παλμικά φώτα, κυματοειδή αντικείμενα, σε συνδυασμό με πλούσια και πλήρη αίσθηση χρώματος. Μία καλειδοσκοπική εμπειρία μόλις δώδεκα λεπτών.
https://www.youtube.com/watch?v=H7v9xk_Izww
4. Masquerade (1981), dir. Larry Jordan
Η μάσκα του μάγου, ένα πρόσχημα που επικρατούσε κάποτε στον αμερικανικό avant-garde κινηματογράφο, φοριέται δικαιωματικά απο τον Lawrence Jordan. Για πρώτη φορά ζωγραφισμένες στο χέρι cut-outs σε έγχρωμο φόντο. Η ταινία είναι γεμάτη με μία χρωματιστή διάθεση: Μια σκηνή μονομαχίας σε ένα χιονισμένο δάσος, προφανώς το πρωί μετά από ένα σουαρέ με μάσκες (masquerade). Ο Harlequin πεθαίνει, ενώ ο Red Indian απομακρύνεται με τα φτερά της νίκης. Η γυναίκα ανάμεσά τους εμφανίζεται, φορώντας μια μάσκα γάτας. Η μάσκα διαλύεται. Το πνεύμα της περνά στο πρόσωπο του ήλιου πάνω στο ηλιοτρόπιο . Αλλά ο Harlequin δεν μπορεί να ξεφύγει από το θάνατο. Ο μπλε κόσμος τον καταπίνει ολοκληρωτικά. Ένα πρώτο πλάνο του κινηματογραφικού χρόνου, σχολιάζοντας τους ρυθμούς του μοντάζ και της κίνησης της κάμερας, μια πρόκληση διαχρονικότητας και μια εμμονή με τη μεταμόρφωση.
https://www.youtube.com/watch?v=-KEbJyBUPdo
5. Chronopolis (1982), dir. Piotr Kamler
Eίναι δύσκολο να αφουγκραστούμε αυτή την ταινία, εν μέρει λόγω της αφηρημένης αδιαφάνειας της αφήγησης. Πρόκειται για μια μοντερνιστική προσπάθεια, που προαναγγέλλει το τέλος του κινήματός της. Μια μορφή δυστοπικής επιστημονικής φαντασίας: πρόκειται για την ιστορία μιας τεράστιας πόλης που κρύβεται στον ουρανό και αποικίζεται από ισχυρούς αθάνατους που έχουν προικιστεί με αιώνια ζωή. Το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους αφιερώνεται μονότονα στην κατασκευή παράξενων και ασυνήθιστων αντικειμένων, καθώς περιμένουν το τελικό δώρο να φτάσει στα χέρια τους. Ενώ η επιστημονική φαντασία και η έννοια της δυστοπίας απέχουν πολύ από τέτοια σενάρια και σχολιασμούς, υπάρχουν μερικά πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά σχετικά με τον τρόπο που τα εφαρμόζει ο Κάμλερ. Το Chronopolis είναι μια ελαφρώς πιο περίπλοκη συνειδητοποίηση της δυστοπίας. Ο κόσμος που απεικονίζει είναι εκείνος όπου η πορεία της προόδου φαίνεται, τουλάχιστον σε κάποιο βαθμό, να είναι η αναταραχή της δυστοπίας της – ένας κόσμος όπου η τεχνολογία έχει δημιουργήσει έναν αδρανές, ανήσυχο και χωρίς κατεύθυνση αγώνα – οι ενέργειές τους μια προσπάθεια να επαναφέρουν την προσωπικότητα, τον σκοπό και αίσθηση του εαυτού. Ως εκ τούτου, είναι μια κριτική της επιθυμίας του Μοντερνισμού για πρόοδο, που ρωτάει το γιατί – καθώς και ένα νεύμα στην αναγνώριση του Μεταμοντερνισμού για την επιθετική δύναμη του ατομικού εαυτού.
Κλείνοντας, την επόμενη φορά που θα παρακολουθείτε μια ταινία κινουμένων σχεδίων ή μια εκπομπή (πειραματική ή mainstream), επιτρέψτε στον εαυτό σας να παρασυρθεί από τον ενθουσιασμό και το οπτικό θαύμα μπροστά σας. Ίσως απλά να θυμηθείτε τον καιρό που ήσασταν παιδί, καθισμένοι στην άκρη του καθίσματός σας, με δέος στους χαρακτήρες και την ιστορία. Βλέποντας όμως με μία παιδική περιέργεια ενήλικα θέματα ή δυσκολίες.
Δείτε επίσης:
Κείμενο: Ελένη Κουκουρίκου (Lavart)
