Σ’ έναν κόσμο που βρίθει από βιβλία αυτοβοήθειας που προσφέρουν γρήγορες λύσεις και «hacks» για τη ψυχική υγεία, είναι αναζωογονητικό να συναντάς βαθύτερα, πιο προκλητικά κείμενα που παντρεύουν τη ψυχολογία με τη φιλοσοφία.
Αυτά τα βιβλία κάνουν πολλά περισσότερα από το να προσφέρουν πιασάρικες συμβουλές, σκαλίζουν τα βαθιά ερωτήματα της ύπαρξης, της ταυτότητας, της ηθικής και της ίδιας της δομής του νου. Κι αν έχετε κουραστεί από το ρηχό περιεχόμενο και θέλετε να εξερευνήσετε τη ψυχολογία μέσα από τον φακό της φιλοσοφικής αυστηρότητας, βρίσκεστε στο σωστό μέρος.
Ποια βιβλία θεωρούσε ανόητα ο Χάρολντ Μπλουµ; «Απελπιστική η παρακµή του αναγνωστικού κοινού»
5 μη τετριμμένα βιβλία ψυχολογίας και φιλοσοφίας.
1. «Πλάτωνας, όχι Προζακ» – Lou Marinoff
Αυτό το βιβλίο αντλεί από χιλιάδες χρόνια φιλοσοφικής σκέψης για να καθοδηγήσει τα σύγχρονα άτομα μέσα από υπαρξιακά προβλήματα. Από τους συλλογισμούς του Πλάτωνα για το νόημα της ζωής μέχρι τους αυστηρούς ηθικούς κώδικες του Καντ, ο Marinoff προτείνει ότι η φιλοσοφία είναι μια ισχυρή εργαλειοθήκη για την αντιμετώπιση των προσωπικών κρίσεων. Πρόκειται για μια αναζωογονητική κριτική της εξάρτησής μας από τη φαρμακευτική αγωγή και μια βαθιά κατάδυση στον τρόπο με τον οποίο τα μεγάλα μυαλά της ιστορίας αντιμετώπισαν τα ίδια διλήμματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα.
Αυτό που κάνει το βιβλίο «Πλάτωνας, όχι Προζακ» ιδιαίτερα συναρπαστικό είναι ότι συνδυάζει τις συνεδρίες θεραπείας της πραγματικής ζωής με την πνευματική αυστηρότητα. Ο Marinoff δείχνει πώς οι φιλοσοφικές αρχές μπορούν να χρησιμεύσουν ως νοητικά πλαίσια για την καλύτερη λήψη αποφάσεων, την αυτογνωσία και την ηθική διαβίωση. Είτε αισθάνεστε στάσιμοι στη ζωή σας είτε αναζητάτε βαθύτερη διαύγεια, αυτό το βιβλίο είναι ένας πρακτικός οδηγός για να σκεφτείτε το δρόμο σας μέσα από δύσκολες στιγμές.
2. The Divided Self» – R.D. Laing
Αν είχατε ποτέ περιέργεια για τις εσωτερικές λειτουργίες της σχιζοφρένειας ή για την έννοια της ταυτότητας από μια πιο φιλοσοφική οπτική γωνία, το βιβλίο του R.D. Laing «The Divided Self» είναι ένα πρωτοποριακό έργο. Ο Laing, ένας Βρετανός ψυχίατρος, ανέτρεψε το ιατρικό μοντέλο της ψυχικής ασθένειας προσφέροντας μια φαινομενολογική προσέγγιση για την κατανόηση των ψυχικών διαταραχών. Αντί να ανάγει τις ψυχικές ασθένειες σε χημικές ανισορροπίες ή γενετικές προδιαθέσεις, ο Laing διερευνά την πολύπλοκη σχέση μεταξύ του εσωτερικού κόσμου ενός ατόμου και της εξωτερικής του πραγματικότητας.
Αντλώντας στοιχεία από την υπαρξιακή φιλοσοφία, ιδίως από τα έργα του Σαρτρ και του Χάιντεγκερ, το βιβλίο «The Divided Self» υποστηρίζει ότι ψυχικές ασθένειες όπως η σχιζοφρένεια προκύπτουν όταν υπάρχει διάσπαση ανάμεσα στον «ψεύτικο εαυτό» (την εξωτερική ταυτότητα που δείχνει στον κόσμο) και τον «πραγματικό εαυτό» (το εσωτερικό Εγώ) ενός ατόμου. Αυτό δεν αφορά μόνο τα συμπτώματα, πρόκειται για μια βαθύτερη πάλη με τη φύση της ίδιας της ύπαρξης.
Ετοιμαστείτε να παλέψετε με ανησυχητικές αλήθειες σχετικά με το ρόλο της κοινωνίας στη διαμόρφωση της αντίληψής μας για τη λογική και την παρανόηση.
3. The Denial of Death – Ernest Becker
Ο θάνατος είναι το απόλυτο ταμπού. Πολλοί από εμάς διανύουμε τη ζωή μας αποφεύγοντας την πραγματικότητα ότι είμαστε θνητά όντα με ημερομηνία λήξης. Το βιβλίο «The Denial of Death » είναι ένα βιβλίο που διερευνά πόσο μεγάλο μέρος της ανθρώπινης συμπεριφοράς καθοδηγείται από την άρνησή μας να αντιμετωπίσουμε αυτό το γεγονός.
Ο Μπέκερ, αντλώντας στοιχεία από τον Φρόυντ, τον Κίρκεγκωρ και τον Ότο Ρανκ, υποστηρίζει ότι μεγάλο μέρος του άγχους και της νευρωτικής μας συμπεριφοράς προέρχεται από την καταπίεση του θανάτου. Ο υπαρξιακός φόβος του να πάψουμε να υπάρχουμε μας οδηγεί στην υιοθέτηση «σχεδίων αθανασίας» είτε πρόκειται για τη συσσώρευση πλούτου, την οικοδόμηση κληρονομιάς, ή ακόμη και την πτώση στη θρησκευτική αφοσίωση που μας αποσπούν την προσοχή από το αναπόφευκτο. Με αυτή την έννοια, ο Μπέκερ πιστεύει ότι το μυαλό μας είναι καλωδιωμένο να δημιουργεί ψευδαισθήσεις για να αποτρέψει τον τρόμο του θανάτου, κι αυτές οι ψευδαισθήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των κοινωνιών, των ιδεολογιών και των σχέσεών μας.
Αυτό δεν είναι ένα ελαφρύ ανάγνωσμα, σκάβει σε βαθιά υπαρξιακά νερά ώστε να αντιμετωπίσετε τις πιο σκοτεινές γωνιές του ψυχισμού σας. Οι βαθιές ιδέες του Μπέκερ για τη θνητότητα προσφέρουν μια συναρπαστική διασταύρωση της ψυχολογίας, της φιλοσοφίας και της ανθρωπολογίας. Μόλις το ολοκληρώσετε, δε θα ατενίσετε την ανθρώπινη συμπεριφορά με τον ίδιο τρόπο.
4. Η αναζήτηση του ανθρώπου για το υπέρτατο νόημα – Viktor E. Frankl
Λίγα βιβλία συνδυάζουν τη φιλοσοφική διορατικότητα με τη ψυχολογική ανθεκτικότητα όπως το «Η αναζήτηση του ανθρώπου για το υπέρτατο νόημα». Ο Viktor E. Frankl, ψυχίατρος και επιζών του Ολοκαυτώματος, χρησιμοποίησε την οδυνηρή εμπειρία του στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης για να αναπτύξει μια μοναδική προσέγγιση για τη ψυχική υγεία και την υπαρξιακή επιβίωση, που ονομάζεται λογοθεραπεία.
Η κεντρική ιδέα της φιλοσοφίας του Frankl είναι ότι, ακόμη και στον πιο αδιανόητο πόνο, τα άτομα μπορούν να βρουν νόημα. Ο Frankl πίστευε ότι η αναζήτηση του νοήματος -όχι της ευχαρίστησης ή της δύναμης- είναι η πρωταρχική κινητήρια δύναμη στην ανθρώπινη ζωή. Συνδέοντας την προσωπική του αφήγηση με φιλοσοφικές ιδέες από τον Νίτσε και τον Φρόυντ, ο Viktor E. Frankl δείχνει πώς η αίσθηση του σκοπού μπορεί να υπερβεί ακόμη και τις πιο ακραίες συνθήκες.
Η ιδέα ότι είμαστε τελικά υπεύθυνοι για την εξεύρεση του δικού μας νοήματος -ανεξάρτητα από τις συνθήκες- αποτελεί μια ισχυρή πρόκληση για τα τυπικά ψυχολογικά μας πλαίσια. Αυτό το βιβλίο δεν έχει να κάνει με τη «θετική σκέψη» έχει να κάνει με το να βρούμε μια βαθιά προσωπική, υπαρξιακή απόφαση να ζήσουμε πλήρως, ακόμη και όταν η ζωή γίνεται αφόρητη.
5. Zen and the Art of Motorcycle Maintenance – Robert M. Pirsig
Επιφανειακά, το βιβλίο «Zen and the Art of Motorcycle Maintenance» μοιάζει μ’ ένα ιδιόρρυθμο απομνημονεύμα οδικού ταξιδιού, αλλά είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Το εμβληματικό έργο του Robert Pirsig εμβαθύνει στη διασταύρωση της ανατολικής φιλοσοφίας, της δυτικής λογικής και του ανθρώπινου αγώνα για μια ζωή με νόημα.
Το βιβλίο αναφέρεται σε ένα ταξίδι πατέρα-γιου με μοτοσικλέτα στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά η βαθύτερη αφήγηση είναι μια φιλοσοφική έρευνα γι’ αυτό που ο Pirsig αποκαλεί «ποιότητα» την επιδίωξη της τελειότητας στη ζωή. Συγχωνεύει στοιχεία της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας με βουδιστικές αρχές, οδηγώντας σε βαθυστόχαστους προβληματισμούς για τη φύση της σκέψης, της εμπειρίας και της επιδίωξης μιας ζωής που αξίζει να ζει κανείς.
Το βιβλίο αυτό εστιάζει στην εξερεύνηση του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την πραγματικότητα και κατασκευάζουμε τη δική μας αίσθηση του νοήματος. Η ικανότητα του Pirsig να συνυφαίνει τεχνικές λεπτομέρειες για τη συντήρηση της μοτοσικλέτας με τον διαλογιστικό προβληματισμό για την ύπαρξη καθιστά το βιβλίο αυτό ένα διαμαντάκι. Δεν είναι ούτε ένα τυπικό βιβλίο αυτοβοήθειας, ούτε ένα αμιγώς φιλοσοφικό κείμενο, είναι ένα υβρίδιο που προσφέρει μια μοναδική προσέγγιση για την κατανόηση τόσο του νου όσο και του κόσμου.
Διαβάστε περισσότερα για ό, τι αφορά τα πολυαγαπημένα μας βιβλία:
4 «αιρετικά» σχολικά βιβλία που καταργήθηκαν από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα
Τα 100 καλύτερά βιβλία της ελληνικής λογοτεχνίας – Ένα λογοτεχνικό ταξίδι δύο αιώνων
18 είδη λογοτεχνίας και τα βιβλία που πρέπει να διαβάσεις για να τα γνωρίσεις
6 χαμένα έργα που δεν κατάφεραν ποτέ να γίνουν βιβλία
7 βιβλία που μας προκάλεσαν να ταξιδέψουμε στα τοπία που δημιούργησαν
