Διαφορετικοί φιλόσοφοι και στοχαστές έχουν ορίσει τη φιλοσοφία από διαφορετικές οπτικές γωνίες της φιλοσοφίας. Η ανάλυση των ορισμών τους αποκαλύπτει διαφορετικές πτυχές της που αξίζει να εξετάσουμε.
Υπήρξαν πολλοί ορισμοί της φιλοσοφίας που προσφέρθηκαν από διαφορετικούς φιλοσόφους κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Πολλοί υποστηρίζουν πως ο σύγχρονος απόγονός της είναι η «Φυσική», όπου βασίζεται στην παρατήρηση, άρα ποιος ο λόγος τη ύπαρξης της φιλοσοφίας στον σύγχρονο κόσμο; Ένα ερώτημα που δε θα απαντηθεί σύντομα και εγείρει μεγάλες και πολλές φορές ατελέσφορες συζητήσεις.
Τα μουστάκια της φιλοσοφίας: Ένα ιδεατό ταξίδι από τον Νίτσε μέχρι τον Μαρξ
48 αποφθέγματα προσπαθούν να απαντήσουν στο «Τί είναι φιλοσοφία ;»
1)
- Σύμφωνα με τον John Dewey: «Η φιλοσοφία δεν είναι πανάκεια (φάρμακο για κάθε είδους ασθένειες/προβλήματα) για τα προβλήματα των ανθρώπων, αλλά είναι αυτό που προκύπτει από τις μεθόδους που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να λύσουν τα προβλήματά τους».
- Σύμφωνα με τον Καρλ Μαρξ: «Φιλοσοφία είναι η ερμηνεία του κόσμου για να τον αλλάξουμε».
- Σύμφωνα με τον Χέγκελ: «Φιλοσοφία είναι αυτό που συλλαμβάνει τη δική του εποχή στη σκέψη».
- Σύμφωνα με τον Καντ Ιμανουήλ: «η επιστήμη και η κριτική της νόησης».
- Σύμφωνα με τον Russel: «Η φιλοσοφία ασχολείται σωστά με θέματα που ενδιαφέρουν το ευρύ μορφωμένο κοινό και χάνει μεγάλο μέρος της αξίας της αν μόνο λίγοι επαγγελματίες μπορούν να την κατανοήσουν».
- Σύμφωνα με τον Πλάτωνα: «Φιλοσοφία είναι η απόκτηση της γνώσης».
- Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη: «Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ανακαλύπτει την πραγματική φύση των υπερφυσικών στοιχείων».
- Σύμφωνα με τον Σωκράτη: «Η φιλοσοφία είναι μια καθημερινή δραστηριότητα».
- Σύμφωνα με τον Λέβισον: «Η φιλοσοφία είναι διανοητική δραστηριότητα».
- Σύμφωνα με τον Michel Foucault: «Η φιλοσοφία δεν είναι η αντανάκλαση μιας προϋπάρχουσας αλήθειας, αλλά η παραγωγή μιας νέας αλήθειας».
2)
- Σύμφωνα με τον Πλάτωνα: «Αυτός που έχει μια προτίμηση για κάθε είδος γνώσης και που είναι περίεργος να μαθαίνει και δεν ικανοποιείται ποτέ, μπορεί δικαίως να χαρακτηριστεί φιλόσοφος».
- Σύμφωνα με τον Raymont: «Η φιλοσοφία είναι μια αδιάκοπη προσπάθεια να ανακαλύψουμε τη γενική αλήθεια που βρίσκεται πίσω από το συγκεκριμένο γεγονός, να ανακαλύψουμε επίσης τις πραγματικότητες που βρίσκονται πίσω από την εμφάνιση».
- Σύμφωνα με τον G.T.W Patreck «Μεταξύ επιστήμης και φιλοσοφίας υπάρχει η πιο στενή σχέση. Ξεπηδούν από την ίδια ρίζα, την αγάπη για τη γνώση και επιδιώκουν τον ίδιο σκοπό, τη γνώση της πραγματικότητας. Ενώ η επιστήμη περιγράφει τα γεγονότα, η φιλοσοφία τα ερμηνεύει».
- Σύμφωνα με τον Brubacher: «Η επιστήμη ενδιαφέρεται για τις άμεσες ή αποτελεσματικές αιτίες των γεγονότων, ενώ η φιλοσοφία για τις τελικές ή τελικές αιτίες τους».
- Σύμφωνα με τον Ludwig Wittgenstein: «Το αντικείμενο της φιλοσοφίας είναι η λογική αποσαφήνιση των σκέψεων. Η φιλοσοφία δεν είναι μια θεωρία, αλλά μια δραστηριότητα. Ένα φιλοσοφικό έργο αποτελείται ουσιαστικά από διευκρινίσεις. Το αποτέλεσμα της φιλοσοφίας δεν είναι ένας αριθμός «φιλοσοφικών προτάσεων», αλλά η αποσαφήνιση των προτάσεων. Η φιλοσοφία πρέπει να καθιστά σαφείς και να οριοθετεί με οξύτητα τις σκέψεις που διαφορετικά είναι, κατά κάποιον τρόπο, αδιαφανείς και θολές».
- Σύμφωνα με τον Joseph A. Leighton: «Η φιλοσοφία, όπως και η επιστήμη, αποτελείται από θεωρίες ενοράσεων στις οποίες καταλήγουμε ως αποτέλεσμα συστηματικού στοχασμού».
- Σύμφωνα με τον Simon Blackburn: «μια διαδικασία στοχασμού πάνω στις βαθύτερες έννοιες, δηλαδή στις δομές της σκέψης, που συνθέτουν τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε για τον κόσμο. Είναι λοιπόν έννοιες όπως ο λόγος, η αιτιώδης συνάφεια, η ύλη, ο χώρος, ο χρόνος, ο νους, η συνείδηση, η ελεύθερη βούληση, όλες αυτές οι μεγάλες αφηρημένες λέξεις και συνθέτουν θέματα, και οι άνθρωποι σκέφτονται γι’ αυτά εδώ και δυόμισι χιλιάδες χρόνια και περιμένω ότι θα σκέφτονται γι’ αυτά για άλλα δυόμισι χιλιάδες χρόνια, αν έχει απομείνει κάποιος από εμάς».
- Σύμφωνα με τον R.W. Sellers: «Η φιλοσοφία είναι μια επίμονη προσπάθεια να αποκτήσουμε επίγνωση της φύσης του κόσμου και του εαυτού μας με συστηματικό στοχασμό».
3)
- Σύμφωνα με τη Σιμόν ντε Μποβουάρ: «Η φιλοσοφία δεν βρίσκεται στα δόγματά της, αλλά στην ανάλυση της ύπαρξης».
- Σύμφωνα με τον Michel Foucault: «Η φιλοσοφία είναι ένα είδος κριτικής σκέψης που προσπαθεί να διαλύσει τις συνήθειες της σκέψης που έχουν γίνει σχεδόν φυσικές και να φέρει στο φως τις παραδοχές που υπήρχαν πάντα ήδη».
- Σύμφωνα με τον Jean-Paul Sartre: «Η φιλοσοφία δεν είναι ένα κλειστό, στατικό δόγμα, αλλά ένα ζωντανό κίνημα».
- Σύμφωνα με τον Martin Heidegger: «Η φιλοσοφία δεν είναι μια απλή ενασχόληση ή χόμπι, αλλά ένας θεμελιώδης, αναγκαίος τρόπος ύπαρξης στον κόσμο».
- Σύμφωνα με τον Friedrich Nietzsche: «Η φιλοσοφία δεν είναι μια θεωρία αλλά μια δραστηριότητα».
- Σύμφωνα με τον René Descartes: «Η φιλοσοφία είναι σαν ένα δέντρο, του οποίου οι ρίζες είναι η μεταφυσική και η επιστημολογία, ο κορμός του είναι η λογική και τα κλαδιά του είναι η ηθική, η αισθητική και η πολιτική».
- Σύμφωνα με τον Phenix: «Η επιστήμη επιχειρεί μόνο την ανακάλυψη των γεγονότων. Η φιλοσοφία δεν ενδιαφέρεται για την ανακάλυψη γεγονότων. Αντίθετα, ενδιαφέρεται για τα γεγονότα στο βαθμό που παρέχει μια στάση απέναντί τους. Προσπαθεί να οργανώσει, να ερμηνεύσει, να αποσαφηνίσει και να ασκήσει κριτική στα ήδη ανακαλυφθέντα γεγονότα της επιστήμης».
- Σύμφωνα με τον Jacques Derrida: «Η φιλοσοφία είναι η επινόηση νέων εννοιών και η επανανακάλυψη των παλαιών».
- Σύμφωνα με τον Henderson: «Η φιλοσοφία είναι μια αυστηρή, πειθαρχημένη, προσεκτική ανάλυση μερικών από τα πιο δύσκολα προβλήματα που αντιμετώπισαν ποτέ οι άνθρωποι».
- Σύμφωνα με τον John Armstrong: «Φιλοσοφία είναι η επιτυχημένη αγάπη της σκέψης».
4)
- Σύμφωνα με τον Κικέρωνα, Marcus Tullius: «Η φιλοσοφία είναι η μητέρα όλων των τεχνών και το αληθινό φάρμακο του νου.
- Σύμφωνα με τον George Berkeley: «Η φιλοσοφία, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά η μελέτη της σοφίας και της αλήθειας…»
- Σύμφωνα με τον Brightman: «Η φιλοσοφία μπορεί να οριστεί ως μια προσπάθεια να σκεφτούμε αληθινά για την ανθρώπινη εμπειρία ή για το σύνολό της ή να κάνουμε κατανοητή την όλη εμπειρία μας».
- Σύμφωνα με τον Carlies Lamont: «φιλοσοφία είναι οι επίμονες προσπάθειες των λογικών ανθρώπων να σκεφτούν τα πιο θεμελιώδη ζητήματα της ζωής, να καταλήξουν σε λογικά συμπεράσματα για τα πρώτα και τα τελευταία πράγματα να προτείνουν αξιόλογους στόχους που μπορούν να επιβάλλουν την αφοσίωση ατόμων και ομάδων».
- Σύμφωνα με τον Kilpatric: «Φιλοσοφία είναι μια άποψη, μια προοπτική για τη ζωή».
- Σύμφωνα με τον Dr. Radhakrishnan: «Η φιλοσοφία είναι μια άποψη για τη ζωή. Δίνει μια κατεύθυνση στη ζωή και προσφέρει ένα σχέδιο για τη ζωή».
- Σύμφωνα με τους υπαρξιστές: «Η φιλοσοφία δεν είναι μια αναζήτηση της αλήθειας, αλλά ένα μονοπάτι της αλήθειας».
- Σύμφωνα με τον Hiryana: «Η φιλοσοφία προέκυψε ως αποτέλεσμα του προβληματισμού πάνω στις εμπειρίες και τα προβλήματα της καθημερινής ζωής».
- Ο Καντ θεωρεί τη φιλοσοφία ως – «την επιστήμη και την κριτική της νόησης».
- Σύμφωνα με τον Φίχτε: «Η φιλοσοφία είναι η επιστήμη της γνώσης».
5)
- Σύμφωνα με τη Marilyn Adams: «Φιλοσοφία είναι να σκέφτεσαι πραγματικά σκληρά για τα πιο σημαντικά ερωτήματα και να προσπαθείς να φέρεις αναλυτική σαφήνεια τόσο στα ερωτήματα όσο και στις απαντήσεις».
- Σύμφωνα με τον Edger S. Brightman: «Η φιλοσοφία είναι ουσιαστικά ένα πνεύμα ή μια μέθοδος προσέγγισης της εμπειρίας και όχι ένα σύνολο συμπερασμάτων για την εμπειρία».
- Σύμφωνα με τον Richard Bradley: «Η φιλοσοφία είναι κατά 99 τοις εκατό ο κριτικός στοχασμός πάνω σε οτιδήποτε σε ενδιαφέρει».
- Σύμφωνα με τον Bramold: «Η φιλοσοφία είναι μια επίμονη προσπάθεια των ανθρώπων να κάνουν τη ζωή όσο το δυνατόν πιο κατανοητή και ουσιαστική».
- Σύμφωνα με τον Herbert Spencer: «Η φιλοσοφία ασχολείται με τα πάντα ως παγκόσμια επιστήμη».
- Σύμφωνα με τον Don Cupitt: «Φιλοσοφία είναι κριτική σκέψη: προσπαθείς να συνειδητοποιήσεις πώς λειτουργεί η δική σου σκέψη, όλα τα πράγματα που θεωρείς δεδομένα, τον τρόπομε τον οποίο η δική σου σκέψη διαμορφώνει τα πράγματα για τα οποία σκέφτεσαι».
- Σύμφωνα με τον C. J. Ducasse: «Αν περιοριζόμουν σε μια γραμμή για την απάντησή μου σε αυτό, θα έλεγα ότι η φιλοσοφία είναι μια γενική θεωρία της κριτικής».
- Σύμφωνα με τον Humayun Kabir: η φιλοσοφία «επιδιώκει να δώσει γνώση του συνόλου».
- Σύμφωνα με τον Anthony Kenny: «Φιλοσοφία είναι να σκέφτεσαι όσο το δυνατόν πιο καθαρά για τις πιο θεμελιώδεις έννοιες που φτάνουν σε όλους τους κλάδους».
- Σύμφωνα με τον Clifford Barrat: «Δεν είναι το συγκεκριμένο περιεχόμενο αυτών των συμπερασμάτων, αλλά το πνεύμα και η μέθοδος με την οποία επιτυγχάνονται, που τους δίνει το δικαίωμα να χαρακτηρίζονται ως φιλοσοφικά…».
Αντίστοιχα οι εγκυκλοπαίδειες ορίζουν τη φιλοσοφία ως:
Η Εγκυκλοπαίδεια της Φιλοσοφίας ορίζει τη φιλοσοφία ως «αγάπη για την άσκηση της περιέργειας και της νοημοσύνης» και όχι ως αγάπη για τη σοφία.
Wikipedia: «Φιλοσοφία είναι ο κλάδος της σκέψης που ασχολείται με οριακά, θεμελιώδη ή έσχατα ερωτήματα και προβλήματα, όπως αυτά της ύπαρξης, της γνώσης, της αιτίας, της γλώσσας ή του νου. Είναι η επιστήμη του “όντως όντος” ή της ουσίας των πραγμάτων.»
ΤΟ ΕΠΙΤΟΜΟΝ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΚΟΝ & ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ «ΗΛΙΟΥ»: «φιλοσοφία (ή). Ἡ τάσις τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἐρευνα διὰ νὰ ἀποκτήσῃ μίαν πλήρη γνῶσιν περὶ τοῦ ἑαυτοῦ του καὶ τοῦ κόσμου. Η μάθησις ή δημιουργουμένη ἐκ τῆς τάσεως ταύτης πρὸς γνῶσιν»
Το Penguin Dictionary of Philosophy την ορίζει ως τη μελέτη «των πιο θεμελιωδών και γενικών εννοιών και αρχών που εμπλέκονται στη σκέψη, τη δράση και την πραγματικότητα».
16 αποφθέγματα που μας μίλησαν για την ουσία της φιλοσοφίας στη ζωή μας
