Ο Πλάτωνας ξεκινά τονίζοντας την ουσία της αριστείας, προτρέποντάς μας να δώσουμε προτεραιότητα στη δικαιοσύνη έναντι του προσωπικού συμφέροντος.
Αυτή η θεμελιώδης αρχή αντηχεί σε όλα τα έργα του Πλάτωνα, τονίζοντας ότι η αληθινή αρετή έγκειται στην ευθυγράμμιση με το δίκαιο και το καλό. Η αναλογία του με τις μεγάλες πέτρες που στέκονται σταθερές με τη στήριξη μικρότερων μιλάει για τη σημασία κάθε στοιχείου σε μια καλά οργανωμένη κοινωνία.
Η καταδίκη από τον φιλόσοφο της άγνοιας ως ρίζας κάθε κακού υπογραμμίζει την κεντρική σημασία της γνώσης και της εκπαίδευσης για την επίτευξη μιας ενάρετης ζωής. Ο Πλάτων διακρίνει μεταξύ καλών και κακών απολαύσεων, υποστηρίζοντας τις πράξεις που οδηγούν στο υπέρτατο αγαθό. Ο ισχυρισμός του ότι μια πόλη αντανακλά τον χαρακτήρα των πολιτών της μας υπενθυμίζει τη συλλογική ευθύνη για τη διαμόρφωση μιας δίκαιης κοινωνίας.
40 αποφθέγματα του Πλάτωνα
- Εκείνος που θέλει να γίνει άριστος, δεν πρέπει να αγαπά περισσότερο τον εαυτό του, μήτε τα δικά του, αλλά τα δίκαια.
- Όπως λένε οι κτίστες, οι μεγάλες πέτρες δεν στέκονται καλά χωρίς τις μικρότερες.
- Όμοιος ομοίω αεί πελάζει. (Όμοιος τον όμοιο αγαπά κι όμοιος τον όμοιο θέλει.)
- Άγνοια, η ρίζα και ο μίσχος όλου του κακού.
- Από τις απολαύσεις, άλλες μεν είναι καλές κι άλλες κακές. Καλές μεν είναι οι ωφέλιμες, κακές είναι οι βλαβερές. Σκοπός όλων των πράξεών μας πρέπει να είναι το καλό και χάριν αυτού πρέπει τα πάντα να πράττουμε.
- Αυτή η πόλη είναι αυτό που είναι γιατί οι πολίτες της είναι αυτό που είναι.
- Αυτός που κλέβει λίγα κλέβει με την ίδια επιθυμία με αυτόν που κλέβει πολλά, αλλά με μικρότερη δύναμη.
- Αφήστε τους γονείς να κληροδοτήσουν στα παιδιά τους όχι πλούτη, αλλά το πνεύμα του σεβασμού.
- Δεν είναι δυνατόν δύο κακοί να γίνουν ποτέ φίλοι, ούτε ένας καλός να μην έχει φίλο καλό.
- Δικαιοσύνη σημαίνει ο καθένας να νοιάζεται για τις δουλειές του και να μην αναμιγνύεται στις δουλειές των άλλων.
- Εάν ο άνθρωπος λάβει την ορθή παιδεία, μέσα του ξυπνάει σφοδρή η δύναμη και η θέληση να αναπτυχθεί ως το θεϊκότερο και ημερότερο ζώο. Αλλά αν δεν τύχη της καλής και επιμελούς ανατροφής, γίνεται το πιο άγριο απ’ όσα γεννάει η γη.
- Η υπερβολική ελευθερία μοιάζει με υπερβολική δουλεία, αφού αλλάζει και τον πολίτη και την πολιτεία
- Φαίνεται πως η υπερβολική ελευθερία μετατρέπεται σε υπερβολική υποδούλωση
- Αυτό που αξίζει δεν είναι να ζεις για να αποκτήσεις περισσότερα αλλά να ζεις καλά
- Ο θεός δεν έχει ευθύνη για τις πράξεις αυτών που έχουν ελευθερία επιλογής
- Άνθρωπος: αυτός που αναλογίζεται και κρίνει όσα έχει δει.
- Δεν πρέπει να νοιαζόμαστε τόσο πολύ, για το τι θα πουν για μας οι πολλοί, αλλά τι θα πει όποιος ξέρει καλά για τα δίκαια και τα άδικα, ο ένας δηλαδή και αυτή θα είναι η αλήθεια.
- Καλύτερα να σε αδικούν παρά να αδικείς
- Το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν
- Πας μη Έλλην βάρβαρος
- Ο Θεός δεν είναι ποτέ καθόλου άδικος
- Από όλες τις ηδονές ο έπαινος είναι η πιο γλυκιά.
- Η ένωση της ψυχής και του σώματος [η γέννηση] δεν είναι με κανένα τρόπο καλύτερη από το χωρισμό τους
- Η ψυχή έρχεται στον Άδη χωρίς να κουβαλάει τίποτε άλλο πέρα από την παιδεία της και την αγωγή της
- Η γνώση δημιουργεί ευημερία
- Το καλό είναι καλό επειδή αρέσει στους θεούς ή αρέσει στους θεούς επειδή είναι καλό;
- Ένας ήρωας γεννιέται ανάμεσα σε 100, ένας σοφός βρίσκεται ανάμεσα σε 1.000, αλλά ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος μπορεί να μην βρεθεί ούτε ανάμεσα σε 100.000.
- Όταν μιλούν άσχημα για σένα, ζήσε έτσι ώστε κανένας να μην μπορεί να τους πιστέψει.
- Ζώον δίπουν άπτερον (ο ορισμός του ανθρώπου κατά τον Πλάτωνα)
- Οι σοφοί μιλούν επειδή έχουν κάτι να πουν. Οι ανόητοι μιλούν επειδή πρέπει κάτι να πουν.
- Δεν υπάρχει πιο ακριβής ένδειξη κακής οργάνωσης της πολιτείας, από την αφθονία γιατρών και νομικών.
- Αυτή και μόνο είναι η ρίζα από όπου ξεπετιέται ένας τύραννος: όταν εμφανίζεται για πρώτη φορά είναι ο προστάτης.
- Φόβος είναι η ψυχική ταραχή που προκαλείται από την αναμονή του κακού.
- Η τιμιότητα, ως επί το πλείστον, είναι λιγότερο επικερδής από την ατιμία.
- O θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ο διαχωρισμός δύο πραγμάτων, του ενός απ’ το άλλο, δηλαδή της ψυχής από το σώμα.
- Όλοι οι πόλεμοι γίνονται για την απόκτηση υλικών αγαθών
- Ένας που σκέφτεται σωστά είναι καλύτερος από μύριους που δεν σκέφτονται
- Κανείς δεν μπορεί να ξεφύγει από το πεπρωμένο του
- Το βλάκα μπορείς να τον καταλάβεις από δυο ενδείξεις: μιλάει για πράματα που είναι γι’ αυτόν άχρηστα και εκφράζει γνώμη για κάτι που κανένας δεν τον ρωτάει.
- Μια από τις τιμωρίες που δεν καταδέχεσαι να ασχοληθείς με την πολιτική είναι ότι καταλήγεις να σε κυβερνούν οι κατώτεροί σου.
