Οι Αρχαίοι Έλληνες, με την εξαιρετική τους σοφία άφησαν πίσω τους πολλές φράσεις και ρητά που εξακολουθούν να είναι επίκαιρα και εμπνευστικά. Αυτές οι φράσεις αντικατοπτρίζουν τη σοφία των αρχαίων και προσφέρουν σημαντικά διδάγματα για την καθημερινότητα.
Ποιες είναι οι ελληνικές λέξεις που συναντούμε στην τουρκική γλώσσα;
Η Αρχαία Ελληνική πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί πηγή σοφίας που διασχίζει τους αιώνες, φωτίζοντας την καθημερινότητά μας με διαχρονικές αλήθειες. Οι Αρχαίοι Έλληνες, με τη σπάνια σύνθεση λογικής και αισθητικής, άφησαν πίσω τους μια σειρά από φράσεις και ρητά που συνεχίζουν να αντηχούν στις σκέψεις μας.
Ο καθηγητής Αντώνιος Α. Αντωνάκος, ένας ειδήμονας στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα με εντυπωσιακό συγγραφικό έργο, βραβεύτηκε από την Εταιρία Γραμμάτων & Τεχνών Πειραιά, αναγνωρίζοντας την σημαντική του συνεισφορά. Η Πρόεδρος της Εταιρίας, Σοφία Παυλάκου, εκφράζει τον θαυμασμό της για τον εκπληκτικό συνδυασμό γνώσης και τέχνης που προσφέρει.
Στη συνέχεια, η κ. Παυλάκου αναρωτιέται για τη σχέση που έχουμε εμείς, οι σύγχρονοι, με τους αρχαίους. Αποσπάσματα από το έργο του Αντωνάκου, “Αμυνεθῆναι περὶ Γλώσσης,” αναδεικνύουν πώς η αναζήτηση της συνδεσιμότητας με την αρχαία γλώσσα αποτελεί έναν δρόμο προς τον πολιτισμό και την κατανόηση.
Στο ερώτημά της, “Τι σχέση έχουμε εμείς με τους αρχαίους;”, αναδύονται απαντήσεις που προβάλλουν τη συνέχιση της αρχαίας παράδοσης στη σύγχρονη ζωή. Οι φράσεις που χρησιμοποιούνται στην καθημερινότητά μας, όπως αναδεικνύονται στο έργο του Αντωνάκου, αποτελούν γέφυρα μεταξύ του παρελθόντος και του παρόντος, αναδεικνύοντας την επιρροή των αρχαίων στον τρόπο σκέψης και την επικοινωνία μας.
Φράσεις των Αρχαίων που χρησιμοποιούμε και σήμερα:
1. Ένα χελιδόνι (ή ένας κούκος) δεν φέρνει την άνοιξη.
Μία χελιδών έαρ ου ποιεί – Ειπώθηκε απο τον Αίσωπο και έμεινε ως παροιμία που χρησιμοποιούσαν συχνά ο Αριστοτέλης, ο Στοβαίος και ο Αριστοφάνης. Επικράτησε η εκδοχή με τον κούκο.
2. Το ένα χέρι νίβει το άλλο
ά δέ χείρ τάν χείρα νίζει – στίχος του Πυθαγόρειου φιλόσοφου και ποιητή Επίχαρμου
3. Ό,τι σπείρεις θα θερίσεις
Εί κακά τις σπείραι κακά κέρδια αμήσειν – Ησίοδος
4. Κάλλιο να σε ζηλεύουνε παρά να σε λυπούνται
κρέσσον γάρ οίκτιρμού φθόνος- Πίνδαρος
5. Η γλώσσα κόκκαλα δεν έχει και κόκκαλα τσακίζει
Η γλώττα άνόστεος μεν όστέα θραύει– Σόλων
6. Έπαθε και έμαθε
τόν πάθει μάθος– Αισχύλος, Αγαμέμνων
7. Σηκώθηκαν οι τρίχες μου
τριχός δ’ ορθίας πλόκαμος ίσταται – Αισχύλος, Επτά επί Θήβας
8. Ο άνδρας είναι η κολώνα του σπιτιού
Ανήρ, στέγης στύλον – Αισχύλος, Αγαμέμνων
9. Χτύπα ξύλο
άπτεσθαι ξύλου – Αριστοφάνης
10. Έπεσαν κάτω απο τα γέλια
ώστε υπτίους υπό του γέλωτος καταπεσείν – Αθήναιος
11. Έγιναν θέατρο
Εαυτούς εξεθεατρίουν – Πολύβιος
12. Μη με συγχίζεις
μή μοι σύγχει – Όμηρος
12. Την βάψαμε (τη βάρκα)
Η ναύς έβαψεν – Ευριπίδης, Ορέστης στ. 705-707
βάπτω=βυθίζω στο νέρο. Όταν λέγαμε
ναύς έβαψεν = το πλοίο βυθίστηκε
Οι άνθρωποι αλλάζουν , η γλώσσα όμως θυμάται και η μνήμη ρέει στο αίμα μας.
13. Μη με σκοτίζεις
Αποσκότισον με – είπε ο Διογένης στον Μ.Αλέξανδρο
14. Έγινε ο βίος αβίωτος
Άβίωτον ζώμεν βίον – (Φιλήμων, 4ος αι. π.Χ.)
15. Του πουλιού το γάλα
Όρνίθων γάλα – Πλούταρχος
16. Λες τρίχες !
Τριχολογείν και τρίχας αναλέγεσθαι – Σουΐδας
17. Άει στον κόρακα (την ακούς πολύ στη Θεσσαλία)
πέμπειν είς κόρακας
18. Δεν με μέλει
ούδέν μοι μέλει
19. Πολλά λες
Πολλά λαλείς (Στην Κύπρο θυμάμαι το ακούς συνεχώς)
20. Να σκάσεις
Διαρραγείης – Αριστοφάνης
21. Κάθε αρχή και δύσκολη
Αρχή δήπου παντός έργου χαλεπωτέρα
22. Η αλήθεια είναι πικρή
έχει τι πικρόν ώ τής άληθείας λόγος – Δίων
23. Η αλήθεια δεν κρύβεται
άδύνατον τ’ άληθές λαθείν – Μένανδρος
24. Φοβάται και την σκιά του
την αυτου σκιαν δέδοικεν – ?Αριστοφ. ?ποσπ. 62
25. Τον αράπη κι αν τον πλένεις
Αιθίοπα σμήχεις – Πλούταρχος
(στην ουσία σημαίνει τον Αιθίοπα (όσο κι) αν λευκαίνεις
26. Καμιά δουλειά δεν είναι ντροπή (η αεργία είναι ντροπή)
Έργον δ’ ουδέν όνειδος, (αεργίη δε τ’ όνειδος) – Ησίοδος
27. Χτίζεις στην άμμο
Εις ψάμμον οικοδομεις – Πλούταρχος
28. Παρ’ το αυγό και κούρευτο
Ωον τίλλεις – Πλούταρχος
29. Όπως σε βλέπω και με βλέπεις
Ώσπερ εισοράς εμέ – Σοφοκλής
30. Μου λύθηκαν τα γόνατα
Λύεται γούνατα – Όμηρος
31. Θα σου δείξω εγώ ποιος είμαι (απειλή)
Εγώ αυτώ δείξω τις ειμί – Επίκτητος 3,2,10
31. Δεν πας να κρεμαστείς ;
Ούκ απάγξη; – Επίκτητος 3,1,32
32. Κάνει σαν να του σκότωσε τον πατέρα (σα να του σκότωσε τη μάνα λέμε σήμερα εμείς)
Αν ούν εν τούτοις πλανηθώ μη τι τον πατέρα απέκτεινα – Επίκτητος 1,7,31
33. Βάζω το χέρι στην φωτιά
Χείρα τ’ εν ηγάνω βαλείν (ηγάνω=στο τηγάνι) – Ανακρέων Fragmenta Fr.91
34. Μπλέξαμε τα μπούτια μας
Πλέξαντες μηροίσι πέρι μηρούς – Ανακρέων Fragmenta, Fr.91
Διαβάστε περισσότερα για την ελληνική γλώσσα:
Τι σημαίνει εξανδραποδισμός;
Πώς ονομάζονταν οι μήνες στην Αρχαία Ελλάδα;
Ποιες είναι οι ελληνικές λέξεις που συναντούμε στην τουρκική γλώσσα;
Πότε βάζουμε δύο τόνους στις λέξεις;
9 σπάνιες λέξεις της νεοελληνικής που μάλλον δεν χρησιμοποιήσαμε ποτέ
