25 αποφθέγματα του Λούντβιχ Βιτγκενστάιν: «Αν πιστεύεις στο Θεό σημαίνει ότι…»

Αν η φιλοσοφία ήταν τέχνη της παράστασης, ο Βιτγκενστάιν θα ήταν ο αινιγματικός καλλιτέχνης επί σκηνής, που θα έσκιζε το δικό του σενάριο στη μέση της παράστασης για να ανακαλύψει ένα νέο στις στάχτες.

Η ζωή του Βιτγκενστάιν μοιάζει με υπαρξιακό δράμα γραμμένο από έναν μινιμαλιστή θεατρικό συγγραφέα: γεννημένος σε μια από τις πλουσιότερες οικογένειες της Ευρώπης, εγκατέλειψε την περιουσία του για να παλέψει με τα όρια της γλώσσας και της σκέψης. Ο άνθρωπος ζούσε στα άκρα, είτε δίδασκε σε ένα μικροσκοπικό αυστριακό χωριό είτε συζητούσε με τον Μπέρτραντ Ράσελ στο Κέιμπριτζ, φλεγόταν με μια ένταση που άφηνε θαμπωμένους (και ενίοτε εξοργισμένους) τόσο τους συναδέλφους όσο και τους κριτικούς.

Και όμως, παρ’ όλη τη διανοητική του θέρμη, ο Βιτγκενστάιν ήταν αναζωογονητικά ανθρώπινος. Τα αποφθέγματά του, πολλά από τα οποία πρόκειται να εξερευνήσετε, αποκαλύπτουν έναν στοχαστή που δεν φοβόταν να αμφισβητήσει τον εαυτό του, να σκοντάψει ή να γελάσει με τους παραλογισμούς της ύπαρξης.

Οπότε, δέστε τη ζώνη σας: Η σοφία του Βιτγκενστάιν θα σας προκαλέσει να κοιτάξετε, όχι απλώς να σκεφτείτε. Γιατί, όπως θα μπορούσε να πει και ο ίδιος, η πραγματική μαγεία αρχίζει όταν σταματήσουμε να προσποιούμαστε ότι ξέρουμε όλες τις απαντήσεις.

(Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο παρακάτω)

Γιατί ο Βιτγκενστάιν δεν ήθελε κανείς να διαβάζει τον Μπέρτραντ Ράσελ;

25 αποφθέγματα του Λούντβιχ Βιτγκενστάιν

1. Ποτέ μη μένεις ψηλά στα άγονα υψίπεδα της εξυπνάδας. Έλα κάτω στα πράσινα λιβάδια της χαζομάρας.
2. Οι περιορισμοί απελευθερώνουν.
3. Η φιλοσοφία δεν είναι θεωρία αλλά ενέργεια.
4. Και οι σκέψεις πέφτουν καμιά φορά από το δέντρο πριν ωριμάσουν.
5. Η επιστήμη χτίζει ένα σπίτι από τούβλα, το οποίο, αφού ολοκληρωθεί δεν το αγγίζουμε πια. Η φιλοσοφία τακτοποιεί ένα δωμάτιο, κι έτσι χρειάζεται να πάρει στα χέρια της τα πράγματα πολλές φορές.
6. Μη σκέφτεσαι. Κοίτα!
7. Αν πιστεύεις στο Θεό σημαίνει ότι κατανοείς την ερώτηση σχετικά με το νόημα της ζωής.
8. Ο κόσμος είναι ένα σύνολο γεγονότων, όχι πραγμάτων.
9. Για να πείσεις κάποιον για την αλήθεια δεν αρκεί να την επισημάνεις, αλλά να του δείξεις το μονοπάτι που οδηγεί από το σφάλμα στην αλήθεια.
10. Εν τέλει, κάθε εξήγηση είναι απλά μια υπόθεση.
11. Τι γνωρίζω για τον Θεό και το νόημα της ζωής;
    Εκείνο που ξέρω εγώ είναι ότι ο κόσμος υπάρχει.
12. Κάθε εξομολόγηση πρέπει να είναι μέρος της καινούργιας σου ζωής.
13. Από το λάθος πρέπει κανείς να ξεκινάει και να φέρνει στο φως την αλήθεια που κρύβει μέσα του.
14. Όταν θα έχουμε κατανοήσει κάθε μυστικό του σύμπαντος, θα μένει ακόμα το αιώνιο μυστικό της ανθρώπινης καρδιάς.
15. Στη γλώσσα μας υπάρχει ενσωματωμένη μια ολόκληρη μυθολογία.
16. Κάποιος που ξέρει πάρα πολλά, δυσκολεύεται να μη λέει ψέματα.
17. Όταν φιλοσοφείς είναι σαν να προσπαθείς να ανοίξεις ένα χρηματοκιβώτιο με συνδυασμό. Όλες οι μικρές μετατοπίσεις του δίσκου δεν φαίνεται να έχουν αποτέλεσμα. Μόνο όταν όλα μπουν στη θέση τους, η πόρτα ανοίγει.
18. Όταν μιλάμε μιαν άλλη γλώσσα, αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο κάπως διαφορετικά.
19. Μια σοβαρή και καλή φιλοσοφική εργασία μπορεί να αποτελείται εξ ολοκλήρου από ανέκδοτα.
20. Τα όρια ενός ανθρώπου καθορίζονται από τα όρια της γλώσσας του.
21. Δεν ξέρω γιατί βρισκόμαστε εδώ, αλλά είμαι σχεδόν σίγουρος ότι ο λόγος δεν είναι για να περάσουμε καλά.
22. Τα όρια της γλώσσας είναι τα όρια του ανθρώπινου μυαλού. Όσα ξέρω είναι αυτά για τα οποία έχω λέξεις.
23. Η κόλαση δεν είναι οι άλλοι. Είναι ο εαυτός σου.
24. Για τα πράγματα που δεν μπορείς να μιλήσεις, πρέπει να σωπαίνεις.
25. Μπορεί κανείς να φυλακιστεί σ’ ένα δωμάτιο με ξεκλείδωτη πόρτα, αν τυχόν η πόρτα ανοίγει προς τα μέσα και δεν του περάσει απ’ το μυαλό να τραβήξει αντί να σπρώξει.
26. Αν οι άνθρωποι δεν έκαναν ποτέ ανοησίες, τίποτε έξυπνο δεν θα είχε γίνει ποτέ.

Αν ο Βιτγκενστάιν σας άφησε να παλεύετε με τα όρια της δικής σας γλώσσας ή να αναρωτιέστε αν μεταφορικά τραβάτε αντί να σπρώχνετε τις πόρτες της ζωής γιατί να σταματήσετε εδώ; Βυθιστείτε στον λαβύρινθο της ανθρώπινης σκέψης με τα άρθρα μας για την άποψη του Πλάτωνα για τον φόβο, τις απόψεις του Νίτσε για το νόημα, ή τις ψυχοφθόρες κριτικές του Όσκαρ Ουάιλντ για την κοινωνία. Καθένα από αυτά θα προσφέρει μια νέα τροπή στα αιώνια ερωτήματα που με τόλμη έθεσε ο Βιτγκενστάιν.