Ο Επίκουρος, ο αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, έχει εδώ και πολύ καιρό τιμηθεί για τις βαθύτατες ενοράσεις του σχετικά με την ανθρώπινη ευτυχία και τη φύση της ύπαρξης.
Οι διδασκαλίες του Επίκουρου, που βασίζονται στην επιδίωξη της ευχαρίστησης και την αποφυγή του πόνου, προσφέρουν διαχρονική σοφία που συνεχίζει να έχει απήχηση στον σύγχρονο κόσμο μας. Τα αποσπάσματα που παρουσιάζονται εδώ συμπυκνώνουν την ουσία της επικούρειας σκέψης, οδηγώντας μας προς μια ζωή γαλήνης, πληρότητας και φιλοσοφικής διαύγειας.
Μελετώντας τα πράγματα που φέρνουν την ευτυχία, ο Επίκουρος μας υπενθυμίζει ότι η αληθινή ικανοποίηση είναι το θεμέλιο μιας ολοκληρωμένης ζωής. Υποστηρίζει ότι η εξάλειψη του πόνου είναι το απόλυτο όριο της ευχαρίστησης, τονίζοντας ότι όπου υπάρχει ευχαρίστηση, απουσιάζουν ο πόνος και η θλίψη. Αυτή η αρχή υπογραμμίζει την πίστη του στην απλότητα και την επάρκεια της ευχαρίστησης ως το κλειδί για μια γαλήνια ζωή.
Ο Επίκουρος ασχολείται επίσης με τις ηθικές διαστάσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς, υποστηρίζοντας ότι όσοι διαπράττουν λάθη είναι δύσκολο να ξεφύγουν από τις συνέπειές τους. Μας ενθαρρύνει να αναζητούμε την ηδονή όταν πονάμε και να αναγνωρίζουμε ότι ο θάνατος, που στερείται αισθήσεων, δεν είναι τίποτα για εμάς. Αυτοί οι προβληματισμοί χρησιμεύουν ως υπενθύμιση της παροδικής φύσης της ζωής και της σημασίας του να ζούμε χωρίς φόβο.
Οι σκέψεις του φιλοσόφου για τον πλούτο και την ανάγκη αποκαλύπτουν την περιφρόνησή του για την επιδίωξη της υλικής περιουσίας εις βάρος της προσωπικής ευημερίας. Προειδοποιεί για τη δυστυχία που συχνά συνοδεύει τη συσσώρευση μεγάλου πλούτου και το βάρος της ζωής υπό συνθήκες ανάγκης. Αντίθετα, ο Επίκουρος υποστηρίζει την απλότητα και την αυτάρκεια, υποδεικνύοντας ότι ο πραγματικός πλούτος έγκειται στην απουσία υπερβολικών επιθυμιών.
25 αποφθέγματα του Επίκουρου
- Πρέπει να στοχαζόμαστε τα πράγματα που φέρνουν την ευτυχία, επειδή όταν την κατέχουμε, έχουμε τα πάντα, ενώ όταν αυτή λείπει, κάνουμε τα πάντα για να την αποκτήσουμε.
- Όριο του μεγέθους των ηδονών είναι η εξάλειψη κάθε πόνου. Όπου είναι παρούσα η ηδονή και για όσο διάστημα είναι παρούσα, δεν υπάρχει τίποτε που να προξενεί πόνο ή λύπη ή και τα δύο μαζί.
- Αυτός που αδικεί είναι δύσκολο να ξεφύγει• αλλά να βεβαιωθεί πως θα συνεχίζει να ξεφεύγει είναι αδύνατον.
- Την ηδονή την έχουμε ανάγκη ακριβώς τότε, όταν πονούμε από την απουσία της∙ ενώ όταν δεν πονούμε, δεν την χρειαζόμαστε πια.
- Ο θάνατος δεν είναι τίποτε για μας, γιατί αυτό που αποσυντίθεται δεν έχει αισθήσεις και ό,τι είναι χωρίς αισθήσεις δεν είναι τίποτε για μας.
- Από τη σκληρή δουλεία συσσωρεύεται μεν μεγάλη περιουσία, αλλά η ζωή γίνεται πολύ ταλαίπωρη.
- Ο καθένας φεύγει απ’ τη ζωή, σαν να ‘ρθε τώρα μόλις.
- Στην κοινή φιλοσοφική αναζήτηση κερδίζει περισσότερα αυτός που έμαθε περισσότερα: ο ηττημένος.
- Υπάρχει και στην απλότητα ένα μέτρο και όποιος δεν το λογαριάζει παθαίνει ό,τι συμβαίνει σ’ εκείνον που δεν έχει όρια.
- Ο γέρος που λησμονεί το αγαθό που συνέβη είναι σαν να γεννήθηκε σήμερα.
- Η ανάγκη είναι κακό, αλλά δεν είναι αναγκαίο να ζούμε υπό καθεστώς ανάγκης.
- Δεν μπορείς να είσαι ευτυχισμένος χωρίς να είσαι σοφός, τίμιος και δίκαιος. Ούτε να είσ
- Μια φορά γεννηθήκαμε άνθρωποι, δυο φορές όμως δεν είναι δυνατό να γίνουμε.
- Ο δίκαιος άνθρωπος έχει ηρεμία, ενώ ο άδικος είναι γεμάτος ταραχή.
- Είναι μάταιο να ζητάς από τους θεούς αυτά που μπορείς να αποκτήσεις μόνος σου.
- Οι θεοί υπάρχουν σίγουρα, επειδή η γνώση που έχουμε γι’ αυτούς είναι εναργής.
- Σε κάθε επιθυμία, πρέπει να τίθεται το ερώτημα: τι θα μου συμβεί αν πραγματοποιηθεί αυτό που θέλω και τι αν δεν πραγματοποιηθεί;
- Τα όνειρα δεν έχουν θεία προέλευση ούτε δύναμη μαντική, αλλά προκαλούνται από σύμπτωση ειδώλων.
- Αν θέλεις να κάνεις κάποιον πλούσιο, μην του προσθέτεις χρήματα, να του αφαιρείς επιθυμίες.
- Θα πρέπει να απελευθερωθούμε από τις καθημερινές και δημόσιες ασχολίες που μας δεσμεύουν.
- Θα πρέπει να βρούμε με ποιον θα φάμε και θα πιούμε, πριν βρούμε τι θα φάμε και θα πιούμε.
- Δεν πρέπει να καταστρέφουμε αυτά που έχουμε και να επιθυμούμε αυτά που δεν έχουμε, αλλά να θυμόμαστε πως ό,τι έχουμε ήταν αυτό που κάποτε ευχόμασταν.
- Χρωστάμε χάρη στην ευλογημένη φύση, που τα αναγκαία τα έκανε εύκολα να αποκτηθούν και τα δύσκολα να αποκτηθούν τα έκανε μη αναγκαία.
- Είναι αδύνατο να ζήσεις μια ευχάριστη ζωή χωρίς να ζεις με σύνεση και έντιμο και δίκαιο τρόπο, και είναι αδύνατο να ζεις με σύνεση και τιμιότητα και δίκαια χωρίς να ζεις ευχάριστα.
- Σε άλλα πράγματα είναι δυνατό να καταφέρουμε να έχουμε ασφάλεια. Αλλά όσον αφορά τον θάνατο, όλοι είμαστε σε πόλη ατείχιστη.
